بالاترین میزان مصرف انرژی در ساختمانها مربوط به سیستم های گرمایشی و تامین آب گرم مصرفی است .در کشور عزیزمان ایران، سرانه مصرف انرژی سالانه ۳۶۰۰۰ کیلو وات ساعت برای هر شهروند می باشد. نرخ مصرف فوق و روند صعودی آن موجب شده تا نیاز به تغییر رویکرد در مصرف و ارتقاء فرهنگ مصرف انرژی در کشور بیش از پیش احساس شود .

۱) دمای اتاق را در وضعیت بهینه تنظیم نمایید

با تنظیم دمای اتاق بالاتر از حد متعادل عملاً انرژی را هدر می دهیم – پس چه خوب است که دمای محل کار یا سکونت خود را هوشمندانه تنظیم نماییم. در روزهای آفتابی در فصل سرما ، اتاق های روبه آفتاب موقعیت مناسبی جهت حفظ گرمایش فضای زندگی رافراهم می کنند و امکان پایین آوردن دمای سیستم گرمایش و حتی خاموش نمودن آن را در طول روز به مامیدهند.

دمای اسمی مناسب برای محل زندگی حدود ۲۰ درجه سانتی گراد و برای محل کار- بواسطه جنب و جوش کار و جلوگیری از خستگی و خواب الودگی حدود ۱۸-۲۰ درجه در نظر گرفته می شود ، که البته این دما مربوط به فصل سرد سال بوده و طبیعتاً در فصول گرم صرف انرژی کلان جهت پایین آوردن دمای محل تا این حد نه تنها عاقلانه و مقرون به صرفه نیست بلکه به نفع سلامت شهروندان نیز نمیباشد. لازم به ذکر است که محققین در گزارشات خود دمای اتاق خواب را در وضعیت بهینه ۱۹ درجه سانتی گراد تعیین کرده اند.دمای در نظر گرفته شده برای آشپزخانه و حمام نیز در همین حدود مناسب می باشد.

2) هوا دهی محیط

یکی از ملاحظات مهم برای زندگی سالم وجود هوای پاک و تازه محیط زندگی می باشد. در همین راستا با هوا دهی مناسب محیط کار یا سکونت خود را از رطوبت و بوهای نامطبوع عاری و به حفظ سلامت و روحیه خود کمک می کنیم. شاید برخی بر این باور باشند که هوای اتاق باید به صورت دائم در جریان تبادل با فضای باز باشد و به عنوان مثال همیشه گوشه پنجره را باز بگذارند، ولی این موضوع موجب هدر رفتن انرژی گرمایشی و نهایتاً اتلاف آن میگردد. روش صحیح این کار بازکردن تمام پنجره برای مدت ۲ دقیقه و در صورتی که پنجره کوچک باشد این زمان تا ۵ دقیقه قابل افزایش می باشد. بدین طریق هم تهویه مناسب در فضای مورد نظر صورت میگیرد و انرژی نیز تا سر حد امکان تلف نمی شود.

3) استفاده از سیستم های گرمایش جدید

در صورت استفاده از سیستم های گرمایش قدیمی نه تنها هزینه های نگهداری بالا و مطلوبیت استفاده از این نوع سیستم ها پایین است بلکه مصرف انرژی در آنها تا ۳۰%بالاتر از سیستم های جدید می باشد. توجه داشته باشیم که منابع انرژی مورد استفاده در این نوع سیستم های گرمایشی از منابع تجدید نا پذیرهستند، پس صرف پرداخت هزینه بالاتربرای استفاده از این نوع سیستم ها توجیه مناسبی نیست. همه مردم در حفظ محیط زیست و آسیب رساندن کمتر به آن باید کوشا باشند. لذا با جایگزینی سیستم های قدیمی با تکنولوژی های جدیدتر و همچنین سرویس به موقع ۳۰% در هزینه های مصرف نیز میتوان صرفه جویی کرد. خوب است بدانیم که فقط تنظیم نبودن مشعل میتواند۵% هزینه های مصرف سوخت را افزایش دهد.

هزینه های مالی تحمیل شده به ساکنان ساختمان با مجتمع های مسکونی جهت نوسازی و تنظیمات دوره ای این سیستم ها نه تنها در درازمدت بازگشت مالی در کاهش مصرف را به دنبال خواهد داشت بلکه ذخایر سوخت های فسیلی را برای استفاده بهتر نسل های آینده حفظ خواهد نمود.

4) مانع داغ کردن رادیاتورها شوید!

به منظور بهره مندی هرچه بیشتر و بهتر از توان گرمایشی رادیاتور و شوفاژ (و حتی در سیستم های فن کوئل) باید جریان مناسب هوا در اطراف آنها برقرار باشد. این جریان که به آن کنوکسیون نیز میگویند فقط درصورتی در بهینه ترین وضعیت خود برقرار میگردد که رادیاتور در موقعیت مناسب با آزادی فیزیکی مطلوب قرار گرفته باشد. بدین منظور موارد ذیل باید لحاظ گردند:

پنهان نبودن رادیاتورها در پشت پرده ، غالباً به منظور حفظ زیبایی و مخفی ماندن رادیاتور از آنها استفاده می گردد ، محصور نبودن رادیاتور در بین مبلمان و دکورهای سنگین منزل و مواردمشابه که مانع تبادل درست گرمای رادیاتور با هوای محیط میگردد. در موارد فوق الذکر حرارت رادیاتور در اطراف آن حبس میگردد و تبادل مناسب با محیط پیدا نمیکند، که اصطلاحاً به آن داغ کردن رادیاتور هم اطلاق می گردد. در نتیجه این امر عدم بهره مند شدن از مصرف انرژی و نتیجتاً هدر رفتن آن می باشد.

۵) از هدر رفتن انرژی گرمایی از طریق پنجره ها جلو گیری نمایید.

پنجره ها هیچگاه به اندازه دیوار ها عایق دما گرما نمی باشند و همواره بیشترین میزان هدر رفتن انرژی از راه پنجره ها صورت می پذیرد. در طراحی ساختمان حتی الامکان باید از پنجره های دو جداره استفاده نمود که در این راستا سایز پنجره ها نیز تاثیر به سزایی در جلوگیری از هدر رفتن انرژی دارد. در پنجره هایی که تک جداره و با ضریب هدر رفت انرژی بالا هستند می بایست تا جای ممکن از کرکره های چوبی بیرون و پرده های ضخیم و بلند از داخل استفاده کرد تا دمای داخل را تا بیشترین حد ممکن حفظ نمود. بستن کرکره های چوبی بیرونی در هنگام شب می تواند تا ۵۰% از اتلاف انرژی جلوگیری نماید.

6) استفاده از درز گیرهای مناسب در پنجره و درها

در خصوص پنجره های تک جداره با چهارچوب فلز و یا چوب استفاده از درزگیرهای لاستیکی و یا نمدی موجود در بازار تاثیر به سزایی در کاهش مصرف انرژی از طریق حفظ دمای محیط دارد .

توجه داشته باشیم که در این گونه درز گیرها باید بطور منظم تعویض گردند تا تاثیرات مناسب خود را حفظ نمایند. این گونه سرمایه گذاری های کوچک معمولاً نتایج مطلوب و مقرون به صرفه ای در فصل سرما به همراه خواهد داشت.

7) مراقب گول خوردن ترموستاتیک والو باشید

باید مطلع باشیم که در مواردی که رادیاتور در کنار یا زیر پنجره های معرب قرار می گیرند (مانند اتاق های طبقات بالای ساختمان – زیر شیروانی ) ، والوترموستاتیک عملاً از سرمای انتقال یافته از پنجره به والو ، گول می خورد. این بدین معناست که هوای اتاق لزوماً تاثیر بر عملکرد والوترموستاتیک ندارد و بیشتر سرمایی که از جدار پنجره ها به والو وارد می شود در تعیین دمای رادیاتور مؤثر است – لذا در این گونه موارد حرارت مازاد تولید میگردد که معادل اتلاف انرژی و سوخت و بالارفتن هزینه می باشد.

8) استفاده از” وضعیت دمای شب”

در سیستم های حرارتی جدید “وضعیت دمای شب” وجود دارد. این امر موجب پایین آوردن دما در هنگام شب می شود که عملا با توجه به خواب بودن ساکنین و عدم نیاز به دمای بالاتر در محیط ، باعث پایین آوردن هزینه سوخت می شود.

به یاد داشته باشیم که هریک درجه کاهش در دمای محیط در فصول سرد ، معادل کاهش هزینه سوخت در حدود ۶% می باشند. برای پایین آوردن هزینه آب گرم نیز به سادگی در مصرف آب گرم صرفه جویی کنید!

9) آیا لزومی به وجود آب گرم همیشگی داریم؟

برای تامین آب گرم حدود ۱۲% مصرف خانگی جریان آب باید تخصیص پیدا کندو این در حالتی است که حدود۳۰% هزینه گرمایش و آب گرم برای تامین آب گرم منازل مسکونی تخصیص یابد. چنین نرخی معرفی لزوم استفاده منطقی و فکرشده آب گرم را ضروری میسازد. اگر واقعاً فکر شده مصرف کنیم میبینیم که دستان نه چندان کثیف خود را میتوانیم به سرعت با آب بشوییم . یا اینکه ظرف های نه چندان چرک را که تعداد شان زیاد هم نیست را می توان با آب سرد یا ولرم شستو شو داد. مجموع این راهبرد ها هزینه آب گرم را تا حدود نصف می تواند کاهش دهد.

10) دوش گرفتن بجای وان آب داغ!

وان آب گرم بسیار آرامش بخش است اما به چه قیمتی ؟ صرف وقت فراوان و مصرف زیاد آب تنها علل عدم توصیه این کار نیست !

انرژی فراوان برای گرم کردن آن میزان زیاد آب لازم است . چرا به جای وان آب گرم از دوش آب گرم که با صرف بسیار کمتر آب و وقت و البته انرژی ، ما را به همان میزان پاکیزگی و شادی می رساند استفاده نکنیم؟

در ساختمان هایی که آب گرم آنها با نیروی برق تامین میشود برای یک وان آب گرم مقدار ۶ کیلو وات ساعت انرژی برق باید صرف شود که معادل روشن بودن تلویزیون خانه برای ۱۲۰ ساعت است .