براساسِ آموزه‏هاي قرآن كريم، هر چه در عالم آفرينش، لباسِ هستي پوشيده و «هست» گرديده با زبانِ حال و قال به تسبيح و تقديسِ خداوند متعال مشغول‏اند.
هر كس به زباني صفتِ حمدِ تو گويد بلبل به غزلخواني و قمري به ترانه
ما آدميان به دليل محصور بودن در حصار ماديات و سرگرم شدن به تأمين حوائج مادي خويش ـ كه گاه با گناه و نافرمانيِ خداوند نيز همراه مي‏شود ـ از درك اين ذكرِ پيوسته آفريده‏هاي خداوند ناتوانيم:
«وَ اِنْ مِنْ شَيْ‏ءٍ اِلاّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبيحَهُمْ»
«و هيچ چيز نيست مگر اينكه با تسبيح به ستايش او مشغول است وليكن شما تسبيح آنها را درك نمي‏كنيد.»
اين تسبيح چگونه صورت مي‏گيرد؟ آيا اين تسبيح به زبان قال است يا به زبانِ حال؟
علامه طباطبايي ـ قدس سره ـ در جلد 13 الميزان، در تفسير اين آيه شريف بحثِ مفصلي را در پاسخ به اين پرسش مطرح فرموده كه ما به منظور رعايتِ اختصار تنها به ذكر جملاتي از آن، بسنده نموده، خوانندگانِ ارجمند را به خواندن كامل آن، دعوت مي‏كنيم.
علامه طباطبايي ـ قدس سره ـ مي‏نويسد:
«… حق اين است كه تسبيح تماميِ موجودات تسبيح حقيقي و قالي است؛ چيزي كه هست قالي بودن لازم نيست حتماً به الفاظ شنيدني و قراردادي بوده باشد. پس اينكه فرمود: «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمواتُ السَّبْعُ وَ الاَْرْضُ وَ مَنْ فيهِنَّ»

تسبيح حقيقي را كه عبارت است از تكلم براي هر وجودي اثبات مي‏كند. آري هر موجودي با وجودش و آنچه مربوط به وجودش مي‏باشد و با ارتباطي كه با ساير موجودات دارد، خداي را تسبيح مي‏كند و بيانش اين است كه پروردگار من منزه‏تر از اين است كه بتوان مانند مشركين نسبت شريك و يا نقص به او داد؛ و اينكه فرمود: «وَ اِنْ مِنْ شَي‏ءٍ اِلاّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ»، مقصود اين است كه بفهماند تسبيح براي خدا اختصاص به طايفه و يا نوعِ معيني از موجودات ندارد، بلكه تمامي موجودات او را تسبيح مي‏گويند … .»
ناگفته نماند كه هر چند دركِ اين تسبيح موجودات براي آدميان امكان‏پذير نيست، در اين ميان، عده‏اي قليل نيز يافت مي‏شوند كه به دليلِ مجاهدتِ مدام با نفسِ سركش و رسيدن به مراتبِ قُربِ الهي و اوج قله‏هاي عرفان و معنويت، جسم و جان آنها شنوايِ اسرارِ مگويِ جهانِ هستي شده، صداي تسبيح همه موجودات را مي‏شنوند.

مولوي مي‏گويد:
نُطقِ آب و نُطقِ خاك و نطق گِل                   هست محسوس حواسِ اهل دل
ما آشناي اين پرده پر رمز و راز نيستيم و نامحرميم، از آن رو از آن اسرار نيز بي‏خبريم:
تا نگردي آشنا زين پرده رمزي نشنوي        گوشِ نامحرم نباشد جايِ پيغامِ سروش