تشويق تفكر و انديشه:

تفكر در آموزشهاي اسلامي يكي از فعاليتهاي بسيار ارزشمند تلقي مي‌شود به گونه‌اي كه در حديثي شريف، پيامبر اكرم (ص) «يك ساعت تفكر را از هفتاد سال عبادت برتر دانسته است» (مجلسي، 1385، ج 20: 326) و مولاي متقيان حضرت علي‌(ع) در نهج‌البلاغه مي‌فرمايند: «هيچ دانشي مانند انديشيدن نيست.»(شهيدي، 1368) اين تأكيدها براي اين است كه انسان جاهل براحتي نمي‌تواند از اعتقادات خود دفاع كند. لازم است كه فرزندان خود را نسبت به علت انتخاب رفتار هشيار سازيم و از آنها بخواهيم دنبال استدلالهايي باشند كه دهان مخالفان را ببندند؛ مثلاً مي‌توانيم به فرزند خود در خصوص زيبايي و مفاهيم متعدد آن سخن گفته در ذهن او سؤال و انديشه‌هاي جديد ايجاد كنيم و به او بفهمانيم كه زيبايي امري است كه انسانها به آن گرايش دارند. انسان محو زيبايي يك غروب زيبا مي‌شود؛ در زيبايي يك گل غرق مي‌شود و به سمت زيبايي يك تابلو نقاشي كشيده مي‌شود. انسان مفتون زيباييهاي ايثار و فداكاري و ازخودگذشتگي مي‌شود. انديشه‌ها و افكار زيبا و جذاب، نو و بديع انسانها را درگير مي‌كند. اما زماني كه افراد از اين امكانات بي‌بهره تفكر در آموزشهاي اسلامي يكي از فعاليتهاي بسيار ارزشمند تلقي مي‌شود به گونه‌اي كه در حديثي شريف، پيامبر اكرم (ص) «يك ساعت تفكر را از هفتاد سال عبادت برتر دانسته است» (مجلسي، 1385، ج 20: 326) و مولاي متقيان حضرت علي‌(ع) در نهج‌البلاغه مي‌فرمايند: «هيچ دانشي مانند انديشيدن نيست.»(شهيدي، 1368) اين تأكيدها براي اين است كه انسان جاهل براحتي نمي‌تواند از اعتقادات خود دفاع كند. لازم است كه فرزندان خود را نسبت به علت انتخاب رفتار هشيار سازيم و از آنها بخواهيم دنبال استدلالهايي باشند كه دهان مخالفان را ببندند؛ مثلاً مي‌توانيم به فرزند خود در خصوص زيبايي و مفاهيم متعدد آن سخن گفته در ذهن او سؤال و انديشه‌هاي جديد ايجاد كنيم و به او بفهمانيم كه زيبايي امري است كه انسانها به آن گرايش دارند. انسان محو زيبايي يك غروب زيبا مي‌شود؛ در زيبايي يك گل غرق مي‌شود و به سمت زيبايي يك تابلو نقاشي كشيده مي‌شود. انسان مفتون زيباييهاي ايثار و فداكاري و ازخودگذشتگي مي‌شود. انديشه‌ها و افكار زيبا و جذاب، نو و بديع انسانها را درگير مي‌كند. اما زماني كه افراد از اين امكانات بي‌بهره باشند و از اين‌گونه زيباييها بي‌خبر به سمت همان چيزهايي مي‌روند كه آنها را در اختيار دارند و سعي مي‌كنند تا با به نمايش گذاشتن و عرضه آنها خود را معرفي كرده، جلب توجه كنند و حقارتهاي خود را بپوشانند. در اينجاست كه زيبايي معناي واقعي خود را از دست مي‌دهد. زيبايي در اين زمان به انحراف كشيده شده به طرز سخيفي آلوده شده است و مي‌تواند ديگران را نيز آلوده و منحرف كند. افراد در اين زمان به جاي داشتن افكار زيبا دنبال چشم و ابرو و بيني زيبا مي‌روند. به جاي داشتن رفتار زيبا دنبال منزل ودكورأسيون زيبا و به جاي داشتن آمال و اميدهاي زيبا دنبال طلا و جواهرات زيبا مي‌روند تا با آنها به تفاخر اقدام كرده، نداشته‌هاي بسيار خود را پنهان كنند. نكته قابل ذكر اين است كه نبايد تصور كرد كه اين امور زيبا نيستند بلكه مسئله تعيين اولويت براي رفتارهاست وگرنه در اسلام نيز به زيبايي بسيار اهميت داده شده است ولي به شرط اينكه در جاي خود اقدام شود و در صورت جابه‌جا شدن موارد لطمات و صدمات جبران‌ناپذيري به زيباييهاي اصيل انساني مي‌زند. تعليم و تربيت مذهبي بايد به گونه‌اي باشد كه انسان را به سمت زيباييهاي اصيل و ماندگار و جاودان هدايت كند. فرزندان را به سمت زيباييهاي الهي و قرآني بكشاند كه پيامبر(ص) و ائمه (ع) الگوهاي كاملي از اين گونه زيباييها قلمداد مي‌شوند. بنابراين به كودكان و نوجوانان بايد آموخت كه درباره پديده‌هاي پيرامون خود بينديشند و هرچيز را خام و ندانسته قبول نكنند؛ تلاش كنند به عمق معاني و مفاهيم رجوع كنند؛ رفتارها را در نظر بگيرند؛ سؤال كنند و همواره در جهت ارتقا و افزايش دانش و اطلاعات خود باشند. البته در اين ميان نبايد از نقش مشوقهاي والديني غافل شد. صبر، حوصله و دانش والدين در اين ميان بسيار اساسي است كه فرزندان بتوانند در اين جهت قرار بگيرند.