بعد الگويي خانواده

اسلام به روش الگويي بسيار تكيه دارد و در ترسيم برنامه تربيتي همواره به اين فن به عنوان شيوه‌اي بسيار مؤثر نگاه كرده و يكي از مكانهاي كاربرد آن را خانواده‌ها دانسته است. رفتار و اعمال والدين خواه ناخواه در فرزندان تأثير مي‌گذارد. فرزندان با چشماني تيزبين به رفتار و گفتار والدين توجه مي‌كنند. والدين در انتقال ارزشها نقش الگو را به عهده دارند. دلايل متعددي وجود دارد كه كودك براي فراگيري ارزشها و رفتارهاي والدين برانگيخته شود. كودك با رفتار كردن شبيه والدينش، مهر و محبت آنها را حفظ و از تنبيه و سرزنش آنها پرهيز مي‌كند. نكته‌اي كه بايد به آن توجه كرد اين است كه عمل الگو بسيار تأثيرگذارتر از بيان الگوست. بنابراين اگر خانواده‌ها رفتارهاي مذهبي را براي فرزندان خود مي‌پسندند،‌ ابتدا خود بايد الگوي عملي باشند. اگر والدين دروغگويي را نمي‌پسندند اول خود بايد صادق باشند. اگر احترام به بزرگتر را طالب هستند خود بايد به بزرگترها احترام بگذارند. اگر به نماز و حجاب فرزندان خود علاقه‌مندند ابتدا خود بايد به نماز و حجاب عملاً اهميت بدهند. والدين آن‌گاه در تربيت ديني توفيق مي‌يابند كه خود به آنچه مي‌گويند عامل باشند. حضرت علي‌(ع) روش كساني را كه مي‌گويند اما عمل نمي‌كنند بشدت نهي فرموده، مي‌فرمايد: «شايسته نيست كه انسان از راه جدي يا شوخي دروغ بگويد و يا وعده‌اي بدهد كه بدان عمل نكند» يا درجاي ديگري مي‌فرمايند: «من مردم را به هيچ كار خيري دعوت نكرده‌ام مگر اينكه پيش از آنها، اسلام به روش الگويي بسيار تكيه دارد و در ترسيم برنامه تربيتي همواره به اين فن به عنوان شيوه‌اي بسيار مؤثر نگاه كرده و يكي از مكانهاي كاربرد آن را خانواده‌ها دانسته است. رفتار و اعمال والدين خواه ناخواه در فرزندان تأثير مي‌گذارد. فرزندان با چشماني تيزبين به رفتار و گفتار والدين توجه مي‌كنند. والدين در انتقال ارزشها نقش الگو را به عهده دارند. دلايل متعددي وجود دارد كه كودك براي فراگيري ارزشها و رفتارهاي والدين برانگيخته شود. كودك با رفتار كردن شبيه والدينش، مهر و محبت آنها را حفظ و از تنبيه و سرزنش آنها پرهيز مي‌كند. نكته‌اي كه بايد به آن توجه كرد اين است كه عمل الگو بسيار تأثيرگذارتر از بيان الگوست. بنابراين اگر خانواده‌ها رفتارهاي مذهبي را براي فرزندان خود مي‌پسندند،‌ ابتدا خود بايد الگوي عملي باشند. اگر والدين دروغگويي را نمي‌پسندند اول خود بايد صادق باشند. اگر احترام به بزرگتر را طالب هستند خود بايد به بزرگترها احترام بگذارند. اگر به نماز و حجاب فرزندان خود علاقه‌مندند ابتدا خود بايد به نماز و حجاب عملاً اهميت بدهند. والدين آن‌گاه در تربيت ديني توفيق مي‌يابند كه خود به آنچه مي‌گويند عامل باشند. حضرت علي‌(ع) روش كساني را كه مي‌گويند اما عمل نمي‌كنند بشدت نهي فرموده، مي‌فرمايد: «شايسته نيست كه انسان از راه جدي يا شوخي دروغ بگويد و يا وعده‌اي بدهد كه بدان عمل نكند» يا درجاي ديگري مي‌فرمايند: «من مردم را به هيچ كار خيري دعوت نكرده‌ام مگر اينكه پيش از آنها، خودم آن را انجام داده‌ام» و به مردم مي‌فرمايد: «شايسته نيست كه انسان از راه شوخي يا جدي دروغ بگويد و شايسته نيست كسي به كودك خود وعده‌اي بدهد و بدان وفا نكند» (شيخ حر عاملي، 1398، ج2: 145). در اين زمينه پيامبر (ص) و ائمه(ع) همواره بهترين الگوها معرفي شده‌اند. قرآن كريم حضرت محمد (ص) را سرمشق و الگوي مطلق در همه ابعاد زندگي براي همه خداجويان و كساني كه اعتقاد به رستاخيز دارند معرفي مي‌كند؛ مثلاً در سوره احزاب آيه 21 مي‌فرمايد: «بي‌ترديد براي شما در همه ابعاد اسوه و الگوي نمونه، رسول خدا (ص) است براي آن كس كه به ثواب خدا و روز قيامت اميدوار باشد و ياد خدا بسيار كند.»