وست و دوست یابی
امام صادق علیه السلام فرمودند:
إصْحَبْ مَنْ تَتَزَیَّنُ بِهِ، وَلاتَصْحَبْ مَنْ یَتَزَّیَنُ لَکَ؛
با کسى دوستى و رفت و آمد کن که موجب عزّت و سربلندى تو باشد، و با کسى که مى خواهد از تو بهره ببرد و خودنمائى مى کند همدم مباش.
وسائل الشیعه : ج 11 ص 412.
امام علی علیه السلام فرمودند :
اِمحَض أخاکَ النَّصیحَةَ حَسَنَةً کانَت أو قَبیحَةً؛
با برادرت اندرز بى غرضانه گوى ، خواه در نیکى باشد یا بازداشتن از ناپسند.
گزیده تحف العقول، ح 500044
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
خَيْرُ المُؤْمِنِينَ مَنْ كَانَ مَأْلَفَةً لِلْمُؤْمِنِينَ ، وَلَا خَيْرَ فِيْمَنْ لَا يُؤلَفُ وَلَا يَألَفُ .
بهترين مؤمنان كسى است كه مؤمنان بدو الفت مى گيرند ، و در كسى كه با ديگران الفت نگيرد و ديگران نيز با او الفت نيابند خيرى نيست.
بحار الأنوار: 75/265/9
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
إنَّ سُرْعةَ ائْتِلَافِ قُلُوبِ الأبْرَارِ إذا الْتَقَوا ـ وَإنْ لَمْ يُظهِرُوا التَّوَدُّدَ بأَلْسِنَتِهِمْ ـ كَسُرْعَةِ اخْتِلَاطِ ماءِ السَّمَاءِ بِماءِ الأنْهَارِ . وإنَّ بُعْدَ ائْتِلَافِ قُلُوبِ الفُجَّارِ إذَا الْتَقَوا ـ وَإنْ أظْهَـرُوا التـَّوَدُّدَ بأَلْسِنَتِهِـمْ ـ كَبُعْـدِ البَهَـائِـمِ مِـنَ التَّعَاطُفِ وَإنْ طَالَ اعْتِلَافُهَا عَلى مِذْوَدٍ واحِدٍ .
نيكوكاران چون با هم روبه رو شوند ـ هر چند به زبان اظهار دوستى نكنند ـ دلهايشان، به سرعتِ درآميختن باران با آب رودخانه ها، با هم الفت مى گيرد. و بدكاران هر گاه با هم روبه رو شوند ـ هر چند به زبان اظهار دوستى كنند ـ دلهايشان از الفت با يكديگر دور است، همانند چارپايان كه از مهرورزى با هم بدورند، گرچه روزگارى دراز بر سر يك آخور، علوفه خورند.
تحف العقول: 373
امام على علیه السّلام فرمودند:
اِنَّ اللّه َ يُحِبُّ الْمَرءَ الْمُسْلِمَ الَّذى يُحِبُّ لأَخيهِ ما يُحِبُّ لِنَفْسِهِ وَ يَكْرَهُ لَهُ ما يَكْرَهُ لِنَفْسِهِ وَ يُناصِحُهُ الولايةَ وَ يَعرِفُ فَضلى و يَطَأُ عَقِبى وَ يَنظُرُ عاقِبَتَى؛
خداوند دوست دارد مسلمانى را كه آنچه براى خود مى خواهد، براى برادر دينى اش نيز مى خواهد و آنچه براى خود نمى پسندد، براى برادر دينى اش نيز نمى پسندد و او را به ولايت ما سفارش مى كند و فضيلت مرا مى شناسد و پا جاى پاى من مى گذارد و در سرانجام كار من مى انديشد.
محاسن، ج 1، ص 72.
امام حسن عسکری علیه السّلام فرمودند:
مَنْ كانَ الوَرعُ سجيّتهُ و الكرْم طبيعَتَهُ و الحِلمُ خلَّتَهُ كَثُرَ صديقُهُ و الثّناءُ عليهِ.
هركس ورع و پرهيزگاري روش زندگي او، بزرگواري و سخاوت عادت او و صبر و بردباري برنامه اش باشد، دوستانش زياد خواهند بود و ديگران او را مورد مدح و ستايش قرار مي دهند.
بحار الانوار، ج 75، ص 379
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
لا تَثِقَنَّ بِأَخِيكَ كُلَّ الثِّقَةِ، فَإِنَّ صُرعَةَ الاِستِرسَالِ لا تُستَقَالُ.
به برادرت اعتماد كامل و تمام مكن؛ زيرا زمين خوردن ناشي از اطمينان كردن قابل عفو نيست.
تحف العقول، ص 357
امام علی علیه السلام در سفارش به فرزند بزرگوار خود امام حسن علیه السلام فرمودند:
لا یَعدَمُکَ مِن شَفِیقٍ سُوءُ الظَّنِّ.
بدگمانی، تو را از دوست دلسوز محروم نکند.
بحار الانوار، ج 74، ص 211
امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَن غَلَبَ عَلَيهِ سُوءُ الظَّنِّ لم يَترُك بَينَهُ و بَينَ خَلِيلٍ صُلحاً.
هركه بدگماني بر او چيره شود، بين او و دوستانش دوستي اي باقي نمي ماند.
غرر الحكم، ح 8950
امام علی علیه السّلام خطاب به فرزندشان امام حسن علیه السّلام فرمودند:
یا بُنَیَّ … إیّاک و مُصادقَةَ البَخیل فإنَّهُ یَقعُد عنک أحوجَ ما تکون الیه.
پسرم! … از دوستی با بخیل بپرهیز، زیرا او از تو باز میدارد آن چه را که بسیار به آن نیازمندی.
نهج البلاغه، حکمت 37
امام علی علیه السّلام فرمودند:
ليس لِبخيلٍ حبيبٌ.
شخص بخيل، دوست و رفيقي ندارد.
غررالحكم، ص 315
امام کاظم علیه السّلام فرمودند:
ثَلاثةٌ يُستظلونَ بظلِ عَرشِ اللهِ يومَ القيامةِ يومٌ لا ظِلَّ الا ظلةُ رَجلٌ زوّجَ اَخاهُ المسلمَ او اَخدمهُ او کتَمَ له سرّاً.
خداوند در روز قيامت سه دسته را در زير سايه عرش خويش پناه مي دهد در حالتي که سايه اي جز سايه عرش پروردگار وجود ندارد و آنها عبارتند از: کسي که برادر مسلمان خود را زن دهد و کسي يا به برادر ديني خود خدمت کند و يا آنکه از فاش شدن اسرار برادر مسلمانش جلوگيري كند.
نور الثقلين، ج 3، ص 599
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
إذا اتَّهَمَ المؤمنُ أخاهُ انْماثَ الإيمانُ مِن قلبِهِ كما يَنْماثُ المِلحُ في الماءِ .
هرگاه مؤمن به برادر خود تهمت زند ايمان در قلب او آب شود همچنان كه نمك در آب حلّ مى شود .
الكافي: 2 / 361 / 1
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
مَنِ اتَّهمَ أخاهُ في دِينِهِ فلا حُرمَةَ بَينَهُما .
هر كس به برادر دينى خود تهمت زند حرمتى ميان آن دو به جا نمى ماند.
الكافي: 2 / 361 / 2
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
أبعَدُ ما يَكونُ العَبدُ مِنَ اللّه أن يَكونَ الرَّجُلُ يُواخي الرَّجُلَ وهُوَ يَحفَظُ (علَيهِ) زَلاّتِهِ لِيُعَيِّرَهُ بِها يَوما ما .
دورترين بنده از خدا ، آن كسى است كه با شخصى طرح دوستى افكند و لغزشهاى او را نگه دارد ، تا روزى به واسطه آنها او را سرزنش كند .
الكافي: 2 / 355 / 7 منتخب ميزان الحكمه: 420
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
لا يَحِلُّ للمُؤمنِ أن يَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثلاثةِ أيّام .
روا نـيست كه مـؤمـن ، بـيش از سه روز با برادرش قهر باشد .
كنزالعمّال: 24793
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
دنَى الكُفرِ أن يَسمَعَ الرجلُ عن أخيهِ الكَلِمَةَ فَيَحفَظَها علَيهِ يُريدُ أن يَفضَحَهُ بها ، اُولئكَ لا خَلاقَ لَهُم .
كمترين درجه كفر ، اين است كه آدمى از برادر خود سخنى بشنود و آن را نگه دارد تا (روزى) به وسيله آن رسوايش گرداند ؛ اينان از خير و خوبى بى نصيبند .
بحار الأنوار: 78/276/112
امام على عليه السّلام فرمودند:
مِن عَلامةِ الشَّقاءِ غِشُّ الصَّديقِ .
از نشانه بدبختى ، دغلكارى با دوست است .
غرر الحكم: 9297 منتخب ميزان الحكمه: 300
امام على عليه السّلام فرمودند:
لَيسَ لِمُتَكبِّرٍ صَديقٌ .
شخص متكبّر ، از دوست بى بهره است .
غرر الحكم: 7464 منتخب ميزان الحكمه: 482
امام کاظم علیه السّلام فرمودند:
ثلاثةٌ يَستَظِلُّونَ بِظِلِّ عَرشِ اللّه يَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّهُ: رَجُلٌ زَوَّجَ أخاهُ المسلمَ ، أو أخدَمَهُ ، أو كَتَمَ لَهُ سِرّا ؛
سه نفرند كه در روزى كه سايه اى جز سايه عرش خدا نيست در سايه عرش اويند: مردى كه برادر مسلمان خود را زن دهد ، يا به او خدمت كند ، يا رازش را بپوشاند .
الخصال: 141 / 162 منتخب ميزان الحكمه: 252