مگر مى شود بر او نماز خواند؟!

اهالى كربلا از جنازه ى احمد شاه استقبال كردند و مثل جنازه ى يكى از علما تشييع كردند و در كنار جدّش مظفّرالدّين شاه در حرم متّصل به رواق در كنار مدفن سيّد ابراهيم، جدّ سيّد مرتضى عَلَمُ الهُدى ( قدّس سره ) دفن كردند. بر عكس، زمانى كه جنازه ى رضا شاه را به قم بردند، شهر را پر از نظامى كردند كه مبادا توهين و جسارتى مخصوصا از اهل علم و روحانيون، نسبت به او واقع شود.از آقاى بروجردى (رحمه اللّه ) هم خواسته بودند كه بر جنازه ى او نماز بخواند، ولى ايشان فرموده بود: مگر مى شود؟! با آن همه پرده درى كه در كشف حجاب كرد، نماز خواندن بر او مشكل است! ولى آنها مى گفتند: بايد بر او نماز بخوانيد چون ارباب و فرعون خواسته است!

آیت الله شیخ محمدتقی بهجت

همان آقا كه در گوش تو بسم الله خوانده ...

نقل مى كنند: روزى مرحوم شيخ انصارى در اثناى درس ديد يكى از شاگردانش كه همواره در درسش حاضر مى شد و مطالب را درك نمى كرد، آن روز درس را مى فهمد و گاهى هم به ايشان اشكال مى كند. بعد از درس از كنار او گذشت و به او فرمود: همان آقا كه در گوش تو بسم الله خوانده ، براى من تا آخر حمد تلاوت نموده است !

آیت الله شیخ محمدتقی بهجت

با نگاهی به شیوه عزاداری برای امام حسین (ع) در اهل بیت (ع) می‌توان دریافت که مهم‌ترین آیین در عزاداری آن حضرت (ع) گریستن است که از آدم تا خاتم بر مصائب سیدالشهداء گریسته‌اند.[1]

احادیث و روایت‌های فراوانی از معصومین (ع) در مورد گریه کردن بر مصیبت سیدالشهداء (ع)، گریه انداختن دیگران، اظهار کردن حزن برای سالار شهیدان و دیگر مواردی که دخالت مستقیم و یا غیر مستقیم به زنده نمودن شعائر حسینی (ع) دارد، نقل شده است که همه و همه بر اظهار نمودن حزن در مصیبت سیدالشهداء دلالت دارد.

پیامبر اکرم (ص) فرمود:

“آگاه باشید که خداوند بر گریه‌کنندگان امام حسین (ع) از روی رحمت و مهربانی درود می‌فرستد."[2]

نه تنها پیامبران الهی برای حضرت اباعبدالله (ع) عزاداری کردند که اهل بیت (ع) نیز از رسول خدا (ص) تا حضرت حجت (ع) همه و همه در عزای آن حضرت گریه سر دادند و ناله زدند و می‌زنند.

[1] . برای مطالعه بیشتر رجوع شود به کتاب اشک حسینی (ع) سرمایه شیعه، عبدالحسین نیشابوری.

[2] . بحارالانوار: ج 44، ص 304.

هر سال روز اول محرم تا روز عاشورا، پیراهن خونین و پاره پاره سید‌الشهداء را از طرف عرش به طرف زمین معلق می‌نمایند. لذا از ابتدای محرم کلیه موجودات عوالم علویه بلکه مادیات عوالم سفلیه که تعلق به آن حضرت دارند، منقلب و عزادار و محزون‌اند.[1]

امام حسین (ع) فرمود: “به دوستان و شیعیان ما بگوئید در اقامه و برپایی ( مجالس) عزا و مصیبت‌های ما همت و کوشش نمایید."[2]

در زمان ائمه اطهار (ع) نسبت به سخت‌گیری‌های حاکمان جور، مجالس و عزاداری‌ها شدت و ضعف داشته است. اما در هر زمانی عزاداری در منازل دوستان اهل بیت (ع) ترک نشده است.[3]

در مورد کیفیت و مدت برگزاری مراسم عزاداری در حضور امامان شیعه (ع) نیز از روایات و شواهد تاریخی چنین بر می‌آید که بر خلاف ادعای پنهانی بودن این مراسم در زمان ایشان، امامان شیعه (ع) برای رسیدن به اهداف مقدس خویش سعی می‌کردند این مراسم را به صورت دسته‌جمعی، حتی در صورت امکان با حضور خانواده خویش، علنی و در ملأ عام و در هر فرصت ممکن برپا دارند.[4]

در روایتی از حضرت امام رضا (ع) رسیده است:

“آن کس که مصائب ما را بیاد آورد و بر مصائب ما بگرید، در قیامت با ما و در درجه‌ای که ما هستیم خواهد بود و کسی که مصیبت ما را به یاد دیگران بیاندازد و خود بگرید و دیگران را بگریاند، روزی که چشم‌ها گریان است چشم او گریان نخواهد بود. و کسی که در مجلسی بنشیند که امر ما (مکتب ما) در آن احیاء می‌گردد، روزی که دل‌ها می‌میرد قلب او نمی‌میرد."[5]

در سیره معصومان (ع) می‌بینیم در خفقانی‌ترین شرایط برای امام حسین (ع) مجلس عزا برپا می‌کردند و گاه مجلس عادی را هم تبدیل به مجلس عزای امام حسین (ع) می‌ساختند.

[1] . خصائص‌الزینبیه: ص49، خصیصه 19؛ ثمرات‌العواد: ج 1، ص36.

[2] . منتهی‌الامال: وداع حضرت با اهل بیت خویش

[3] . احرام محرم: ص30.

[4] . سنت عزاداری و منقبت‌خوانی در تاریخ شیعه امامیه: ص 42.

[5] . عیون اخبارالرضا (ع): ج 1، ص 329؛ امالی شیخ طوسی: ج 1، ص 117، اقناع‌اللائم: ص 193.

حضرت امام حسن عسکری:
فقر با ما ، بهتر از ثروتمندی در کنار دشمنان ماست.
و کشته شدن با ما بهتر از زندگی در کنار دشمنان ماست.
و ما پناهگاه کسی هستیم که به ما پناه آورد.
و نور هدایت برای کسی هستیم که خواهان بصیرت از ما باشد.
و نگهبان کسی هستیم که به ما تمسک جوید.
پس هر کس ما را دوست بدارد با ما در درجات والای بهشت خواهد بود.
و آن که از ما جدا شد به سوی آتش خواهد رفت.

من وصيّته «عليه السلام» لكميل بن زياد:
يا كميل! إفهم واعلم إنّا لانرخص في تركِ أداء الأمانة لأحدٍ من الخلق فمن روى‏ عنّا في ذلك رخصةً، فقد أبطل وأثم وجزاءُه النار بما كذب، اقسم لسمعت رسول اللّه (صلى الله عليه وآله وسلّم) يقول لي قبل وفاته بساعةٍ مراراً ثلاثاً: يا اباالحسن أدّ الأمانة إلى البرّ والفاجر فيما جلّ وقلّ حتى الخيط والمخيط.
(تحف العقول صفحه 175)
اداء امانت از نظر اسلام بسيار مهم است. حتى اگر چيز ارزان قيمتى نزد انسان امانت باشد، بايد در حفظ آن بكوشد و به صاحبش برگرداند خواه، آن شخص مؤمن باشد و خواه فاجر و حتى كافر.
لكن بايد دانست كه امانت تنها امانت مالى نيست بلكه وظيفه‏اى كه به دوش ما است و يا اسرار ديگران كه نزد ما است همه امانت است و بايد از آن نگهدارى نمود.

آیت الله سید علی خامنه ای

من وصيّته «عليه السلام» لكميل بن زياد:
يا كميل! ليس الشّأن أن تصلّي وتصوم وتتصدّق، الشّأن أن تكون الصلوة بقلبٍ نقىّ وعمل عنداللّه مرضيّ وخشوع سوىّ وانظر فيما تُصلّي وعلى ماتصلّي ان لم يكن من وجهه وحلّه فلا قبول.
(تحف العقول ص174)
از اين جملات كه حضرت، شاگرد باوفاى خود را از قشر ظاهرى به ماوراى آن و به باطن و حقيقت اعمال، نفوذ مى‏دهد، استفاده مى‏شود كه هر عملى، جسمى دارد و روحى، و اگر روح نباشد، جسم مرده و بى‏ارزش است. نبايد به پوست بدون مغز، دل خوش كنيم، لُبّ و مغز مهم است، همان طور كه امام سجاد «عليه السلام» مى‏فرمايد: «اللهم ارزقني… لبّاً راجحاً»
در نماز هم كيفيتِ آن مهم است، بايد نماز را با قلب پاك و خضوع و كردارى كه موجب خشنودى خدا است، انجام داد. اگر نماز در مكان و جامه غصبى و غير حلال انجام شود مورد قبول الهى نيست.
البته گرچه اين روايت در مورد نماز وارد شده، ولى همه اعمال همين طور است حتى فعاليت‏هاى سياسى هم، بايد همراه با روح اصلاح امت اسلامى باشد و در غير اينصورت مطلوب ذات بارى نيست.

آیت الله سید علی خامنه ای

من وصيّته «عليه السلام» لكميل بن زياد:
يا كميل! لست واللّه متملقاً حتى أطاع ولاممنياً حتى لاأعصى ولا مائلاً لطعام الأعراب حتى انحل امرة المؤمنين وادعى بها.
(تحف العقول صفحه 175)
در اين فراز از وصيت، حضرت از روش‏هاى متداول و معمولى كه اهل دنيا براى بدست‏آوردن حكومت و تحكيم و حفظ آن، به آنها متشبث مى‏شوند تبرّى مى‏جويد.
تملق هميشه، در برابر صاحبان قدرت و سرمايه و مقام نيست. گاهى يك حاكم به آحاد ملت و حتى به افراد زيردست و مطيع نيز تملق مى‏گويد تا اين كه از او اطاعت كنند.
مى‏فرمايد: من آرزوها را در دل مردم زنده نمى‏كنم و آنان را با وعده‏هاى پوچ و توخالى سرگرم نمى‏كنم تا از من اطاعت كنند، و گرايش به خوراك ساده صحرانشينان نكرده و مثل آن غذا نمى‏خورم تا از اين طريق رياست و امارت مؤمنين را بدست گيرم.
بايد توجه كرد كه اين جمله را كسى مى‏گويد كه ساده‏ترين طعام‏ها را ميل كرده، سخت‏ترين و دشوارترين شرائط را براى خود در زندگى انتخاب كرده بود. اما در عين حال مى‏فرمايد: من به خاطر حكومت، رياكارى و تظاهر نمى‏نمايم و اين مسأله براى ما، خيلى مهم است و بايد از آن درس بگيريم كه هدف و نيت ما خالص و الهى باشد و هر كار كه انجام مى‏دهيم، از متن شرع فقط براى خدا باشد.

آیت الله سید علی خامنه ای

من مواعظ علي «عليه السلام»:
إنّ أحسن ما يألف به الناس قلوب اودّائهم ونفوا به الضّغن عن قلوب أعدائهم حسن البشر عند لقائهم والتفقد في غيبتهم والبشاشة بهم عند حضورهم.
(تحف العقول صفحه 218)
خوش‏رويى و خوش‏برخوردى، سبب جلب محبت افراد و تأليف قلوب است. در روايت وارد شده كه: «التودّد نصف العقل». اين حديث براى همه مسئولين در نظام اسلامى و بالاخص روحانيونى كه مسئوليتى را در اداره يا نهادى عهده‏دار هستند بسيار قابل توجه است. زيرا افرادى كه براى انجام كارى مراجعه مى‏كنند، از نظر ايمان در يك سطح نيستند چه بسا يك برخورد سرد و يا يك بى‏اعتنايى به ارباب رجوع موجب شود كه او از دين زده شود و اعتقادش سست شود. و بالعكس اخلاق خوش موجب مى‏شود كه او به دين و اسلام خوشبين شده و جذب شود. «المؤمن بشره فى وجهه و حزنه فى قلبه.»

آیت الله سید علی خامنه ای

من مواعظ علي «عليه السلام»:
من استطاع أن يمنع نفسه من أربعة اشياء فهو خليق بأن لاينزل به مكروهٌ أبداً قيل: وما هنّ يا أميرالمؤمنين! قال: العجلة واللجاجة والعُجب والتّواني.
(تحف العقول صفحه 222)
هركس اين چهار صفت را از خود دوركند خواه فرد باشد، خواه مجموعه دست‏اندركاران و رؤسأ جامعه، هيچ‏گاه حادثه و واقعه ناخوشايندى، متوجه او نخواهدشد:
1- عجله، بدون تأنّى و دقت، تصميم‏گيرى كند يا كارى را اجراء نمايد (عجله غير از سرعت در عمل است).
2- لجاجت، يكى از مسائل خطرناك و بلاهاى دامن‏گير، اصرار و پافشارى ناحق، در مسأله‏اى است كه چون اين حرف را گفته و يا چنين موضعى اتخاذ كرده حاضر نيست عقب‏نشينى كند و لو خلاف آن ثابت شود.
3- مغرورشدن و خودشگفتى، كه انسان نقص‏ها و ضعف‏هاى خود را نديده و احياناً محسناتش را بزرگ بشمرد.
4- كاهلى و سستى، كار امروز را به فردا افكندن و تأخير انداختن.
بنده، در اثر تجربياتى كه در سالهاى متمادى پيدا كردم به اين نتيجه رسيدم كه اين سخن على (عليه السلام) واقعاً حكمت تمامى است و همه ضرر و زيان‏هايى كه متوجه جامعه شده است در اثر اين امور بوده. خداوند ان شاءاللّه ما را با مجاهدت خودمان و با توفيق خودش از اين صفات دور بدارد.

آیت الله سید علی خامنه ای