مراتب روزه‌داران در عيد فطر
مراتب روزه‌داران در عيد فطر
بدون ترديد تك تك مسلمانان با فرا رسيدن عيد سعيد فطر نوعي شادي و لذت دروني در خود احساس مي‌كنند، اما استقبال مسلمانان از روز عيد فطر يكنواخت و مساوي نيست . زيرا هر كسي نسبت‌به معرفت و ايمان خود به اين عيد بزرگ و با عظمت مي‌نگرد و از آن بهره مي‌گيرد . زمينه‌ها، ذهنيت‌ها، مراتب ايمان و عوامل ديگري در نگرش و انگيزه افراد دخالت دارد .
به همين جهت عارف واصل ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي‌قدس سره روزه داراني را كه به عيد سعيد فطر وارد مي‌شوند، به پنج گروه تقسيم مي‌كند و نوع نگرش آنان رانسبت‌به اين روز با عظمت توضيح مي‌دهد . ايشان در مورد پايين‌ترين مراتب استقبال كنندگان از عيد فطر مي‌نويسد: «گروهي از روزه‌داران حقيقت روزه را نشناخته‌اند و با زحمت و تكلف از خوردن و آشاميدن و ساير مبطلات خود داري مي‌كنند و اين را نوعي طاعت مي‌شمارند و خود را منت‌دار خداوند مي‌دانند . آنان از اعضاء و جوارح خود مراقبت نكرده و با دروغ و غيبت و بهتان و افترا و دشنام، به آزار ديگران پرداخته و زحمات خود را هدر مي‌كنند و در نزد خداي عالميان منزلتي ندارند، مگر اينكه حضورشان در روز عيد براي حسن ظن به عنايت‌خداي بزرگ باشد و در نمازگاه خود در روز عيد فطر از گناهان استغفار نموده و طلب آمرزش كنند .»
وي عالي‌ترين مرتبه استقبال كنندگان از عيد فطر را از آن روزه‌داران عارفي مي‌داند كه لذت نداي خداي «جل جلاله» ، رنج گرسنگي و تشنگي و شب زنده داري را از ياد آنان برده و با شوق و شكر بلكه با وجد و سكر آن را پيشواز نموده، در سرعت‌سير و سلوك و پيشروي به سوي خير، جديت‌به خرج داده و از عمق جان به نداي رب الارباب لبيك گفته‌اند .
خداوند متعال اعمال را از اين گروه به حسن قبول مي‌پذيرد و آن‌ها را به مقام قرب نزديك مي‌نمايد و در پيشگاه صدق در جوار خود با اولياء و اصفياء مي‌نشاند و از «جام اوفي» به آن‌ها مي‌چشاند و به مقام «او ادني» مي‌رساند . آري، در حقيقت در سحرگاه عيد فطر اولياء الهي با حضرت حق چنين نجوا دارند:
اي عيد عاشقان به حقيقت جمال تو
هر لحظه عيديي رسدم از وصال تو
عيد كسان غره شوال و عيد من
آن ساعتي بود كه ببينم جمال تو
حل مشكلات اقتصادي و اجتماعي در مورد ابعاد اقتصادي و اجتماعي عيد فطر مي توان به پرداخت زكات فطره به عنوان عاملي ارزشمند براي فقرزدايي، توسعه اقتصادي و حل مشكلات اجتماعي در جامعه اسلامي اشاره نمود . افزون بر اينكه در كنار كمك به فقراء، موارد مصرف ديگري نيز براي زكات فطره در اسلام منظور شده است كه از جمله آن‌ها احياي روحيه همياري و تعاون، رسيدگي به وضع بهداشتي، درماني و فرهنگي مسلمانان مي‌باشد . از زكات فطره مي‌توان قرض بدهكاران حقيقي و افرادي را كه در راه معصيت و خلاف بدهكار نشده‌اند، پرداخت نمود . در ساختن مسجد، مدرسه، پل‌ها و راه‌ها و بيمارستان‌ها و برطرف كردن ساير نيازهاي مسلمانان نيز مي‌توان از اين بودجه مردمي استفاده كرد .
همچنين با اين بودجه مي‌توان باورهاي ديني و اعتقادات مسلمانان ضعيف الايمان را تقويت نمود و كساني را كه در معرض شبهات و وسوسه‌هاي دشمنان قرار دارند ياري كرد .
مسلمانان با عمل به اين موارد كه با پرداخت زكات فطره انجام مي‌شود، در حقيقت‌به بخشي از دعاهاي ماه رمضان - كه در مدت يكماه بعد از نماز زمزمه مي‌كردند - ، در روز عيد فطر جامه عمل مي‌پوشانند . گذشته از اين‌ها، پرداخت زكات فطره كه با نيت عبادت و تقرب به خداوند متعال انجام مي‌شود، نوعي بهره‌گيري از ماديات براي رسيدن به معنويات است .
بدين جهت گفته‌اند كه قبول روزه موكول به پرداخت زكات فطره مي‌باشد، چرا كه دادن زكات موجب جدايي از تعلقات مادي و هواهاي دنيوي و نفساني است و انسان مؤمن براي دوام فطرت الهي خويش و بازگشت‌به عهد فطري «الست» از هر آنچه رنگ تعلق دارد، بايد رها و آزاد باشد و زنجير ماديات را از پاي خود بركند تا سبك بال به سوي خداوند گام نهد . همچنانكه امام علي عليه السلام فرمود:
«تخففوا تلحقوا ; سبكبال باشيد تا [به مقصد] برسيد .»
رسيدن به وصال حق باگران باري و تعلقات بسيار سازگار نيست . خداوند متعال مي‌فرمايد: «قد افلح من تزكي وذكر اسم ربه فصلي» ; «همانا رستگار شد كسي كه [با پرداخت زكات، ] خود را تزكيه نمود و آنكه نام پروردگارش را ياد نموده و سپس نماز خواند .»
يكي از مصاديق اين آيه، عيد فطر و زكات فطره مي‌باشد . در روايات آمده است كه همواره رسول خدا صلي الله عليه و آله روزهاي عيد فطر قبل از رفتن به مصلي فطره را تقسيم مي‌كرد و اين آيه را مي‌خواند
