روز بازگشت‌به فطرت
روز بازگشت‌به فطرت
در فرهنگ اسلامي اولين روز ماه شوال به عنوان عيد فطر و جشن بازگشت‌به فطرت معين شده است، زيرا مسلمانان روزه‌دار در طول ماه رمضان با ارتباط‌هاي پي در پي با خداوند متعال و استغفار از گناهان به تصفيه روح و جان خويش همت گماشته و از تمام آلودگي‌هاي ظاهري و باطني كه بر خلاف فطرت آن‌هاست، خود را پاك نموده و به فطرت واقعي خود برمي‌گردند. اميرمؤمنان علي عليه السلام نيز از همين زاويه به عيد فطر مي‌نگرد و با اشاره به روز عيد مي‌فرمايد: «انما هو عيد لمن قبل الله صيامه وشكر قيامه وكل يوم لا يعصي الله فهو عيد ; اين عيد كسي است كه خدا روزه‌اش را پذيرفته و نماز او را ستوده است و هر روز كه خدا نافرماني نشود، آن روز عيد است. »
بلي روز ترك گناه و فاصله گرفتن از زشتي‌ها و پليدي‌ها و روز غلبه بر شياطين، روز عيد است . عيد فطر روز بازگشت‌به فطرت است، اين معنا رامي‌توان از لغت «عيد فطر» هم فهميد، چرا كه «عيد» به معناي بازگشت و «فطر» به معناي «فطرت و طبيعت» است .
مسلمانان در اين روز در اثر يك ماه ضيافت و مهماني خداوند به صفاي باطن دست‌يافته و در حقيقت، شخصيت واقعي خويش را بازيافته‌اند، آري، فطرت پاك انسان در طول سال در اثر غبارهاي جهل و ناداني و غفلت‌به انواع گناهان و معصيت‌ها مبتلا شده و از حقيقت‌خود دور مي‌شود و در نتيجه دچار خودفراموشي و خدا فراموشي مي‌گردد . اما با فرا رسيدن ماه مبارك رمضان، انسان مسلمان در پرتو فضاي معنوي آن ماه و تلاش‌هاي خويش به يك زندگي نوين دست مي‌يابد، كه مي‌توان آن را «بازگشت‌به خويشتن» ناميد .
در روز عيد فطر گوئي يك مسلمان از نو متولد مي‌شود، چرا كه طبق گفتار اميرمؤمنان عليه السلام، روزه‌داران در شب عيد فطر از تمام آلودگي‌ها و پليدي‌ها پاك شده‌اند و كمترين پاداش خود را كه پاكي و پاكيزگي است دريافت نموده‌اند . آن حضرت چنين مي‌فرمايد: «واعلموا عباد الله! ان ادني ما للصائمين والصائمات ان يناديهم ملك في آخر يوم من شهر رمضان: ابشروا عباد الله! فقد غفر لكم ما سلف من ذنوبكم فانظروا كيف تكونون فيما تستانفون ; اي بندگان خدا! بدانيد كه كوچكترين چيزي كه براي مردان و زنان روزه‌دار است، اين است كه فرشته‌اي در روز آخر ما مبارك رمضان به آن‌ها ندا مي‌دهد: اي بندگان خدا! بشارتتان باد كه [خداوند متعال ] تمام گناهان گذشته شما را آمرزيد، پس بنگريد كه بعد از اين چگونه عمل خواهيد كرد .»
شيخ مفيد مي‌نويسد: اينكه روز اول ماه شوال عيد اهل ايمان قرار داده شده است، به خاطر اين است كه آنان براي قبولي اعمالشان در ماه رمضان خوشحالند و از اينكه خداوند متعال گناهانشان را بخشيده و بر عيب‌هاي آنان پرده كشيده و مژده و بشارت از طرف خداوند رسيده است كه ثواب‌هاي بسياري براي روزه‌داران عطا خواهد كرد و از اينكه مؤمنين در اثر تلاش‌هاي شب و روز ماه مبارك رمضان چند مرحله به قرب الهي نزديك شده‌اند، حالت‌سرور و نشاط دارند . در اين روز غسل معين شده و اين علامت پاكي از گناهان مي‌باشد، عطر زدن و بوي خوش استعمال كردن و لباس زيبا و تميز پوشيدن و به صحرا رفتن و زير آسمان نماز خواندن همه‌اش علامت‌شادي و سرور و از روي حكمت مي‌باشد
