تشخیص دلبستگی به دنیا

در ارتباط با میزان تعلق و دلبستگی به دنیا، اشاره به این نکات قابل توجه است:

آنچه كه در ابتدا مهم است اين كه انسان شناخت لازم نسبت به دنياى مذموم و دنياى ممدوح به دست آورد و بعد مقدار وابستگي خود به دنيا را شناسايي نمايد، چرا كه تا موضوع مسأله را نشناسد نمى‏تواند نسبت خود با آن را مشخص نمايد. امام خمينى(ره) آن عارف بزرگ، به نقل از علامه مجلسى(ره) چنين بیان مى‏كنند كه چكيده آن اين است: “دنياى مذموم امورى است كه انسان را از اطاعت خدا و دوستى او و تحصيل آخرت باز مى‏دارد. و هر چه باعث رضاى خداى سبحان و قرب او شود دنياى ممدوح و از آخرت محسوب مى‏شود، گرچه به حسب ظاهر از دنيا باشد. بنابراين كارهايى مثل تجارت، زراعت، و صنعت كه مقصود از آنها معيشت عيال و زندگى است، اگر براى اطاعت امر خدا و صرف كردن آنها در مصارف خيريه و اعانت به محتاجان و غير آن باشد، همه از آخرت ‏اند گرچه مردم آن را از دنيا دانند.”

به جهان خرم از آنم که جهان خرم ازوست                 عاشقم برهمه عالم، که همه عالم از اوست

در عوض آن اگر آخرت را مقصد زندگى قرار بدهد در حيات خود غنا و احساس بى نيازى خواهد كرد. در حديث آمده است: ” هر كه صبح و شام كند و دنيا را بزرگترين همّ خود قرار دهد، خداوند فقر را بين دو چشمش قرار دهد. و هر كس كه صبح و شام كند و آخرت بزرگترين همّ او باشد، خداوند غنى‏ را در قلب او قرار دهد.”

با مراجعه به خود قرآن اين چنين مى توان گفت كه: مواهب جهان مادى كه هـمـه از نـعـمـتـهـاى خداست و حتما وجودش در نظام خلقت لازم بوده و هست، اگر به عنوان وسـيـله اى براى رسيدن به سعادت و تكامل معنوى انسان مورد بهره بردارى قرارگيرد، از هر نظر قـابـل تحسين است و اما اگر به عنوان يك هدف و نه وسيله مورد توجه قرار گيرد و از ارزشهاى معنوى و انسانى بريده شود كه در اين هنگام طبعا مايه غرور و غفلت و طغيان و سركشى و ظلم و بيدادگرى خواهد بود و در خور هرگونه نكوهش و مذمت است.

ميزان دلبستگي به دنيا، به مقدار عدم بهره مندي صحيح از نعمتهاي الهي بستگي دارد و همچنين در سر دو راهي ها، اگر عمل به دستورات الهي با منافع مادي در تضاد قرار گرفت، جهت هر کدام را که ترجيح داديم، نشانه خوبي براي تشخيص میزان دل بستگی ما به دنیا یا خدا و آخرت است.