نماز همراهي با هستي
آسمان هاو كرات آنها ، زمين وكوههاي آن وهمه موجودات عالم مطيع ومجري فرمانهاي تكويني پروردگار وآفريننده خود هستند وحتي به اندازه سرمويي ازوظايف خود، تخطي نمي كنند بلكه فقط درمدار ومسير وحيطه اي كه براي آنها مشخص شده اجراي وظيفه مي كنند.آنچه هست اينكه انجام وظيفه موجودات ، آزادانه وعالمانه يعني از روي اختيار ودانش نيست وروح سركشي و عصيان در آنها وجود ندارد لذا همگي به تقديس وتسبيح حضرت حق - جل و علي – مشغولند. قرآن كريم درباره تسبيح همه موجودات هستي مي فرمايد: « تُسَبِّحُ لَهُ السَّمواتِ السَبْع وَالاَرْضِ وَمَن فيهنَّ وَانْ مِنْ شَيْ ءٍ اِلّا يُسَبِّحُ بِحَمدِهِ وَلكِنَ لا تَفْقَهُونَ تَسبيحَهُمْ اَنَّهُ كانَ حَليماً غَفوراً.» « هفت آسمان و زمين وهرچه در آنهاست همه به ستايش وتنزيه خدا مشغولند وموجودي نيست جزآنكه ذكرش تسبيح وستايش حضرت اوست وليكن شماتسبيح آنها را فهم نمي كنيد . همانا او بسيار بردبار وآمرزنده است.» حتي غرش ابرها هم پيام آورتسبيح الهي اند:« يُسَبِّحُ ارَّعْدَ بّحَمْدِهِ.» نماز نه تنها يك تكليف وفريضه عبادي براي انسانها ست بلكه به مفاد برخي از آيات قرآني آفريده ها ومخلوقات ديگر ، همه براي خود، نمازي دارند كه غير از ذكر وتسبيح خداست ، آنجا كه مي فرمايد: « اَلَمْ ترَانّ اللَه يسبّحُ لَهُ مَنْ فِي السَمواتِ وَالارضِ وَالطَّيرِ صافّاتٍ ، كُلَّ قد عَلِمَ صلاتَهُ وتَسبيحَهُ واللهُ عليمٌ بما يفعلون» « اي رسول ما ، آيا نديدي كه هركسي در آسمانها وزمين است تا مرغ كه در هوا پر گشايد ، همه به تسبيح وثناي خدا مشغولند وهمه آنان صلوات وتسبيح خود را بدانند وخدا به هر چه كنند آگاهست.»
طبرسي (ره) مي نويسد:
مراد از« مَنْ» همه مكلفيناند يعني همه آسماني ها و زميني ها كه به زبان ، خداي را تسبيح مي گويند وبرخي فرموده اند: همه مخلوقات اعم از عاقل و غير عاقل است وبه كار بردن كلمه من كه در عاقلان ، استعمال مي شود از باب تغليب است ودرمعناي جمله«كُلٌ قَد عَلِمَ صَلاتَهُ وَتَسبيحَهُ» دونظر ابراز شده است كه:
1.ضمير فعل« عَلِمَ» به خدا بر مي گردد ، يعني ؛ خداوند ،نماز و تسبيح وذكر هريك از موجودات را مي داند.
2.ضمير به «كُل » بر مي گردد يعني ، هريك از آسماني ها وهر كدام ازآفريده ها ، نماز وتسبيحشان را مي دانند وطريق دعا و نماز خودرا مي شناسندآن دسته موجودات كه وجودشان آلي و بهره ده است و براي وجودي ديگر آفريده شده اند اينگونه در پي ستايش خالق خويش اند پس چرا انسان كه وجودش استقلالي است وبهرهمندترين موجودات هستي مي باشد با آنها همراهي نكند!(109 پس انسان نيز در قالب نماز با تمامي هستي همراهي نموده وزيباترين كرنشها را درمقابل هستي بخشي مطلق به عمل مي آورد وعمل اونه از روي جهل واجبار بلكه با اختيار كامل وآگاهي وعلم به ذات خالق بي نياز خودمي باشد.