امام عسکری علیه السلام و تحکیم مرجعیت

آقای من! همیشه‌ این امكان براى من نیست كه خدمت شما مشرّف شوم. پس سخن چه‌ كسى را بپذیرم و فرمان چه كسى را اطاعت كنم؟…
این کلامی است که احمد بن اسحاق خطاب به مولای خویش امام عسکری (علیه السلام) بیان می کند و چه بسا حرف دل امروز تک تک شیعیان باشد. واقعا ما که در دوران غیبت امام زمانمان هستیم، باید چه کنیم و تکلیفمان چیست؟
مسلم است که شیعیان باید از نظام استوار اجتماعى برخوردار شوند تا بتوانند در برابر رخدادها و مبارزه‌جوئیها توانا باشند. این نظام، در رهبرى‌ مرجعیّت تبلور مى‌یابد؛ بدین معنى كه شیعیان به گرد محور عالمان الهى‌ واُمَناى وى بر حلال و حرام، جمع می شوند. از این رو بود که در دوران امام‌عسكرى‌(علیه السلام)، شالوده نظام مرجعیّت تحكیم یافت و نقش دانشمندان‌ شیعه، بدین اعتبار كه آنان وكلا، نوّاب و سفیران امام معصوم‌(علیه السلام‌) هستند، برجستگى ویژه‌اى پیدا كرد.
روایتهاى فراوانى از امام‌عسكرى(‌علیه السلام) در باره نقش علماى دینى در بین مردم منتشر شد كه یكى ازآنها همان روایت معروفى است كه امام عسكرى‌(علیه السلام) از جدّ خویش، امام ‌صادق‌(علیه السلام) روایت كرده اند و در آن آمده است:
آن كسی از فقیهان که خویشتندار می باشد و دین خویش را پاسدار و با هوا وهوس‌ خود ستیزه كار و امر مولاى خویش را فرمانبردار است، پس بر عموم (مردم) است كه از او تقلید كنند.
از همین رو دانشمندان هدایت یافته به نور اهل بیت‌(علیهم السلام)، امور امّت ‌را در دوران امام یازدهم عهده دار شدند و به ایشان درباره مسائل مشكلى كه با آنها بر خورد مى‌كردند، نامه مى‌نگاشتند و آن حضرت نیز پاسخهایی به آنها مى‌نوشت‌ و نامه‌ها را به امضا و توقیع خویش مهر مى‌نمود. این نامه‌ها در نزد علما به تواقیع معروف شد و برخى از آنها شهرت ‌خاصّى كسب كردند.
به عنوان نمونه، عثمان بن سعید عَمرى، یكى از ستونهاى نظام مرجعیّت دردوران امام حسن عسكرى(علیه السلام) است و ائمه نیز به جایگاه او اشاره كرده‌اند. او درنزد شیعیان مقامى والا داشت و امام هادى(علیه السلام) و امام عسکری (علیه السلام) پیروان خود را بدو ارجاع‌ مى‌داد. چنانكه احمد بن اسحاق قمى گوید:
پس از وفات امام هادی (علیه السلام) روزی بر امام عسکری(‌علیه السلام) وارد شدم و پرسیدم: سرورم! همیشه‌ این امكان براى من نیست كه خدمت شما مشرّف شوم. پس سخن چه‌ كسى را بپذیرم و فرمان چه كسى را اطاعت كنم؟ آن حضرت به من‌ فرمود: این ابو عمرو، مردى مورد وثوق و امین است و در زندگى و مرگ مورد اعتماد من است. آنچه به شما گفت، از جانب من مى‌گوید و آنچه به شما رساند، از جانب من رسانده است.(1)
عثمان بن سعید در کنار برخی از افراد دیگر(2)، از وكلا و نوّاب امام و كسانى بودند كه ‌اركان نظام مرجعیّت در میان امّت، بدانها استحكام یافت. نظام ‌مرجعیّت به منزله شیوه‌اى در حركت سیاسى و راهى استوار براى دعوت به‌ خدا و سازماندهى مكتبى براى جامعه، قلمداد مى‌شود. همچنین این نظام، ‌مى‌تواند به وقت بازگشت حكومت به دست اهل آن، نظامى سیاسى‌ براى امّت باشد. این نظام به دور از غوغاى طایفه گرایى وعشیرت‌زدگى است؛ همچنانكه با روح حزب گرایى و گروه گرایى نیز فاصله دارد. شیعیان همواره در زیر سایه این تشكّل مكتبى، از دوران ائمه‌اطهار(علیهم السلام)، زندگى كرده و از تواناییهاى آن برخوردار بوده است؛ اگر چه برخی عوامل، گاه موجب توقف آن مى‌شده واجازه نمى‌داده ‌است كه این نظام، در برخى ابعاد به سوى تكامل مورد نظر خود شتاب‌ گیرد.
بنابر این، یکی از خصوصیات عصر امام حسن عسكرى‌(علیه السلام)، تحكیم نظام رهبرى مرجعیّت در میان شیعیان است که هم اکنون و در عصر غیبت امام دوازدهم، حضرت حجت بن الحسن (علیه السلام) نیز به عنوان یک از بنیانهای اصلی نظام رهبرى شیعه به حساب می آید.
منبع: زندگانی امام حسن عسکری علیه السلام، آیت الله محمد تقی مدرسی 

متأسفانه در شبکه های اجتماعی عده ای از بانوان عزیز کشورمان برای خودنمایی و یا شاید هم چشم روی هم چشمی و یا اینکه بگویند از ما زیباتر مخلوقی نیست (که البته همه آن ها دچار خود کم بینی هستند) اقدام به انتشار تصاویر بزک کرده و بی حجاب خود می نمایند.

اما تأسف این قضیه زمانی بیشتر می شود که عده ای از بلهوسان و چشم چرانان زیر عکس هایشان می نویسند عجب دافی و همان بانوی ایرانی با این جمله خوشحال می شود و فکر می کندبسیار زیبا و خوشگل است و تشکر هم می کند.

و باز هم متأسفانه گروه ها و صفحاتی در همین شبکه های اجتماعی با نام های داف درست شده است و در آن اقدام به انتشار تصاویر شمار بسیار زیادی از همین دختران و زنان ایرانی نموده اند و چشم چرانان زیادی اقدام به لایک کردن و کامنت گذاشتن برای این صفحات و گروه ها می کنند.

اما خواهرم تو میدانی لغت داف ( Duff ) که این روزها بلهوسان و چشم چرانان برای عکس هایبزک کرده و بی حجاب شما به کار می برند، یعنی چه و از کجا آمده و مفهوم آن چیست؟

خوب است بدانید یکی از معانی داف ( Duff ) در زبان انگلیسی یعنی سبزى هاى فاسد جنگل!، آیا ارزش بانوی نجیب و پاکدامن ایرانی به اندازه سبزی های فاسد جنگل است؟ آیا شما تا اینقدر بی ارزش هستید؟

جالب تر آن است که بدانید داف در زبان آلمانی یعنی بند کفش! و در اروپا برای دختران و زنان فاحشهبه کار می رود وحتی در تایلند محلی به نام دافی جایی هست برای زنان روسپی.

و حالا تو ای خواهر من ای ناموس وطن ای نماد بانوی نجیب ایرانی آیا ارزش تو به اندازه بند کفشو سبزی فاسد و فاحشه است؟ آیا تو باید وسیله ای باشی در چشم بلهوسان برای کوچک کردن ارزش زن ایرانی؟ کاش قدر خودت را بهتر میدانستی و اینقدر ارزان خود را برای چشم های هیز بهحراج نمی گذاشتی…

پ,ن : دختر سیبی است؛ که باید از درخت سر بلندی چیده شود؛ نه در پای علف های هرز …!

تکرار مباهله

آفتاب سوزان، با سنگدلي تمام بر چهره رنجور شهر مي‌تابد. هواي دلگير و غيرقابل تحمّلي، فضاي دم کرده شهر را پر کرده است. مردم، مدّتهاست صداي چک چک باران را نشنيده‌اند. همه جا خشک و آفتاب خورده است. رودخانه خشک شهر با، سينه عريانش را در امتداد شهر گسترانيده است. انبوه درختچه‌ها، علف‌زارها و نيزارهاي اطرافش، پژمرده و بي‌طراوت و از نفس افتاده به نظر مي‌رسند.
از گاو و گوسفندان مردم که نپرس، لاغر و رنجور؛ در اسارت لشکر عطشند. همين طور حيوانات صحرا و مرغان هوا که همه تشنه و افسرده‌اند. زمين و زمان در چنگ آفتاب است. هيولاي مرگ، در آسمان شهر به پرواز آمده است.
انسان‌ها نيز در وضعيت بدتري به سر مي‌برند. آنها براي رهايي از عفريت مرگ و نجات از کابوس خشکسالي، دست به هر کاري زده‌اند؛ در فرجام تکاپوهاي بي‌حاصل، ناگزير، روانه دربار مي‌شوند و مشکل خود را با خليفه در ميان مي‌گذارند. خليفه، بزرگان شهر را فرا مي‌خواند و با آنها به مشورت مي‌پردازد. بعد از ساعت‌ها شور و مشورت، بهترين راه نجات را، «خواندن نماز باران» مي‌يابند…
زن و مرد، پير و جوان، کوچک و بزرگ، در حالي که روزه‌دار هستند، به سوي خارج شهر رهسپار مي‌شوند. عشق و اميد، در چهره‌هاي رنجور و آفتاب‌زده‌شان نهفته است. ورد زبانشان ذکر و دعا است. جز نزول باران، خواسته ديگري ندارند. خيلي زود، صف‌ها بسته مي‌شود. از صفهاي طولاني و پشت سرهم نمازگزاران، صحنه‌هاي جالب و به يادماندني به وجود مي‌آيد. همهمه التماس‌آميز، فضاي بيابان را پرکرده است. طولي نمي‌کشد که نماز به پايان مي‌رسد. چشم‌هاي اميدوار به آسمان دوخته مي‌شوند. آفتاب همچنان مي‌تابد و گرماي نفس‌گيرش زمين و زمان را آتشگون ساخته است. کم‌کم يأس و نااميدي بر دلها سايه مي‌افکند. بر اضطراب و افسردگي‌نمازگزاران افزوده مي‌شود؛ هريک بي‌صبرانه، بيابان را ترک مي‌کنند. روز دوم و سوم نيز مراسم نماز، با همان کيفيت و شکوه بيشتر ادامه مي‌يابد؛ ولي ابرهاي باران‌زا، همچنان ناياب و رؤيايي، و تنها در عالم ذهن آنان باقي مي‌ماند و حسرت چند قطره اشکِ آسمان، دل‌هايشان را به درد مي‌آورد!
«جاثليق»، بزرگ اسقفان مسيحي، رو به راهبان مسيحي مي‌کند و با لحن غرورآميزي مي‌گويد:
ـ سه روز است که مسلمانان به صحرا رفته‌اند و با اداي نماز، از خدا خواسته‌اند تا باران رحمتش را نازل سازد؛ اما هنوز باران نيامده است. اگر آنان بر حق بودند، حتماً تا حالا باران آمده بود؛ امروز نوبت ماست تا حقّانيت خود را به آنان نشان دهيم.
سخنانش که تمام مي‌شود، راه مي‌افتد. راهبان و ساير مسيحيان نيز از دنبالش گام بر مي‌دارند و لحظاتي بعد، ناقوس عبادت به طنين در مي‌آيد و آنان طبق شيوه خويش به نماز و عبادت مي‌پردازند و از خداوند، طلب باران مي‌کنند. طولي نمي‌کشد که ابرهاي تيره و باران‌آور، کران تا کران آسمان را فرامي‌گيرند و قطره‌هاي بارانِ درشت و پُرآب، از دل آسمان گرم و دم کرده « سامرّا» فرو مي‌ريزند.
صحنه عجيبي است! مثل اينکه معجزه بزرگي رخ داده است. به همين جهت، مسيحيان را شادي و شادابي فرامي‌گيرد. و به پاس اين موفّقيت بزرگ، به يکديگر دست مي‌دهند و حقّانيت خويش را به رخ مسلمانان مي‌کشند. مسلمانان نيز با ديدن آن همه باران، به تحسين آنان مي‌پردازند و به دين و آيين آنها متمايل مي‌شوند. راهبان مسيحي براي جلب توجّه بيشتر مسلمانان و تسخير قلب‌هاي آنان، روز بعد نيز مراسم ويژه عبادي خود را در دامن صحرا انجام مي‌دهند. اين‌بار نيز از دل آسمان، شکافي گشوده مي‌شود و سرانجام جويبارهاي سرمستي از دامن دشت‌ها و کوهساران جاري شده و از به‌هم پيوستن آنها، سيلاب‌هاي خشمگين و موّاج ايجاد مي‌شود و رودخانه تفتيده شهر را پرآب مي‌سازند.
مسيحيان با آب و تاب، از ايجاد يک معجزه بزرگ سخن مي‌گويند. کرامت آنان، زبان به زبان به گوش خليفه مي‌رسد. لحظه به لحظه بر عزّت و آبرومندي آنان افزوده مي‌شود. تمايل مسلمانان به مسيحيت، خليفه را به وحشت مي‌اندازد. احساس شرم، از قيافه پريشانش به خوبي قابل تشخيص است. به فکر فرو مي‌رود. طولي نمي‌کشد که در ذهنش جرقّه‌اي جان مي‌گيرد. او بعد از چند لحظه تفکّر، «صالح بن وصيف» را فرامي‌خواند و خطاب به او مي‌گويد:

ـ کليد اين معمّا در دست «ابن‌الرّضا»1 است؛ هرچه زودتر او را حاضر کن.
ابن‌الرّضا را از زندان مي‌آورند. خليفه با ديدن چهره مصمّم و با صفاي او، به سخن مي‌آيد:
ـ ابامحمّد!2 امّت جدّت را درياب که گمراه شدند!
امام عليه‌السلام آرام و خون‌سرد، خطاب به وي مي‌فرمايد:
ـ از جاثليق و ديگر راهبان مسيحي بخواهيد تا فردا نيز به صحرا بروند!
ـ به صحرا بروند؟! براي چه؟
ـ براي اداي نماز باران.
ـ در اين چند روز به اندازه لازم باران آمده است؛ مردم ديگر احتياجي به باران ندارند!
ـ مي‌خواهم به کمک خداي متعال، شکّ و شبهه‌ها را برطرف سازم.
ـ در اين صورت، مردم را نيز بايد فرابخوانيم.
آنگاه به صالح بن وصيف، که در کنارش ايستاده است، چشم مي‌دوزد و با لحن آمرانه‌اي مي‌گويد:
ـ به بزرگ اسقفان و راهبان مسيحي اطلاع بده تا فردا به صحرا بيايند؛ به جارچيان هم بگو مردم را خبر کنند تا شاهد کشف «حقيقت» باشند.
ساعتي نمي‌گذرد که جمعيّت زيادي در صحرا جمع مي‌شوند. گويا محشري برپا شده است. در يک سو، جاثليق و راهبان مسيحي ايستاده‌اند؛ لباس‌هاي بلند و مخصوصي به تن دارند. گردن‌بندهاي صليبي که روي سينه‌هايشان آويخته شده است، در مقابل نور خورشيد مي‌درخشند. جاثليق مغرور و گردن برافراشته، قدم مي‌زند. گاهي بعضي از راهبان با خنده و شادماني، خودشان را به او نزديک مي‌کنند و درگوشي با او سخن مي‌گويند. جاثليق نيز با لبخندهاي پي درپي و جنباندن سر، سخنان آنان را تأييد مي‌کند.
طرف ديگر بيابان، محلّ استقرار مسلمانان است. آنان نيز دسته دسته دورهم حلقه زده‌اند و در انتظار آمدن خليفه و درباريان، لحظه شماري مي‌کنند. برخي از آنان که شيفته جاه و جلال مسيحيان شده‌اند، سخنان مأيوس کننده‌اي بر زبان مي‌آورند. يکي مي‌پرسد:
ـ چرا اينجا جمع شده‌ايم؛ مگر روزهاي قبل، آنها را نيازموديم؟
ديگري پاسخ مي‌دهد:
ـ چرا، آزموده‌ايم؛ اين‌بار مي‌خواهيم رسماً مسيحي شويم.
صداي خنده در فضاي گسترده صحرا مي‌پيچد. مرد مؤمني که تاب شنيدن چنين حرفهايي را ندارد؛ بي‌صبرانه رو به جمعيّت کرده، مي‌گويد:
ـ اگر صبر کنيد، همه چيز روشن مي‌شود؛ اين بار «ابن‌الرّضا» در بين ماست. او از بهترين بازماندگان خاندان رسول خداست. مگر اجداد او در جريان «مباهله»،3 باعث سر افکندگي مسيحيان نجران نشدند؟!
يکي ديگر از مسلمانان که تا حال سکوت اختيار کرده است، با بي‌حوصلگي مي‌گويد:
ـ چرا، اين را شنيده‌ايم؛ ولي رسول خدا، کجا و ابن الرّضا کجا؟ از دست يک فرد زنداني چه کاري ساخته است؟
صداي خشمگينانه‌اي در فضاي بي‌حدّ و حصر صحرا به طنين مي‌آيد. چشم‌ها به وي دوخته مي‌شود. او پيرمردي است با محاسن سفيد، قامت کشيده و چهره جذّاب و دوست‌داشتني. با اينکه لحنش دلسوزانه است؛ اما در صدايش نوعي غضب نهفته است. او که از شنيدن سخنان هم‌کيشانش دلتنگ شده است، مي‌گويد:
ـ اي مردم! رسول خدا، پيامبر ما و ابن‌الرّضا، جانشين اوست. تمام فضل و کمال پيامبر، در او تجلّي يافته است. براي اينکه سخنانم را باور کنيد، ناگزيرم کرامتي عجيب از آن حضرت برايتان تعريف کنم؛ به خدا سوگند! از «ابوهاشم‌جعفري»4 شنيدم که مي‌گفت:
ـ «روزي خدمت ابن‌الرّضا بودم، حضرت سوار بر اسب، به جانب صحرا مي‌رفت. من نيز او را همراهي مي‌کردم. در مسير راه به فکر فرو رفتم. در عالم ذهن، به يادم آمد که:
ـ زمان اداي بدهي‌ام فرا رسيده است و اکنون براي پرداخت آن چيزي در بساط ندارم!
هنوز در عالم ذهن سير مي‌کردم که حضرت رو به من کرد و فرمود:
ـ غصّه نخور! خداوند آن را ادا مي‌کند.
آنگاه از فراز اسبش به سوي زمين خم شد و با تازيانه‌اي که در دست داشت، خطّي کوچک بر زمين کشيد و فرمود:
ـ اي ابوهاشم! پياده شو و آن را بردار و مخفي کن.
پياده شدم و ديدم قطعه طلايي است که بر زمين افتاده است. آن را برداشتم و مخفي کردم.
همچنان به مسير ادامه داديم. در حال پيمودن راه بوديم که بار ديگر در ذهنم خطور کرد:
ـ اميدوارم به اندازه طلبم باشد؛ به هر صورت، طلبکارم را با اين مقدار راضي مي‌کنم و بعد از آن، براي رفع نيازهاي زمستان خانواده‌ام…
صداي دلرباي ابن‌الرّضا، رشته افکارم را پاره کرد. نگاه کردم؛ در حالي که به طرف زمين مايل شده بود، با تازيانه‌اش خطّي ديگر کشيد و فرمود:
ـ پياده شو و آن را نيز بردار و مخفي کن.
پياده شدم. چشمم به قطعه نقره‌اي افتاد، آن را نيز برداشتم و مخفي کردم.
طولي نکشيد که از آن حضرت جدا شدم، قطعه طلا را فروختم. پول آن، درست معادل قرضي بود که به عهده داشتم. آن را به مرد طلبکار دادم. سپس قطعه نقره را فروختم و با قيمت آن، مخارج زمستان خانواده‌ام را بدون کم و کاست، تهيّه کردم.»5
پيرمرد بعد از نقل اين کرامت، به سخنش چنين ادامه داد:
حال، از آنهايي که نسبت به فضايل خاندان رسول خدا شکّ و شبهه دارند، مي‌پرسم:
ـ چه کسي چنين قدرتي دارد؟
صدايي از آن سوي جمعيّت بلند مي‌شود:
ـ هرچه در فضائل و کمالات خاندان پيغمبر بگويي، کم گفته‌اي؛ من هم خاطره‌اي شنيدني از ابن‌الرّضا دارم که….
ـ چه خاطره‌اي؟ اسماعيل بن محمد6! پس چرا آن را تعريف نمي‌کني؟
ـ «يک روز در مسير حرکت ابن‌الرّضا به انتظار نشستم. هنگامي که از مقابلم عبور مي‌کرد، از فقر و بدبختي‌ام شکايت کردم و گفتم:
ـ به خدا سوگند! بيش از يک درهم ندارم…
حضرت رو به من نمود و فرمود:
ـ چرا سوگند دروغ مي‌خوري؛ در حالي که دويست دينار زير خاک دفن کرده‌اي؟…
آنگاه رو به غلامش کرد و فرمود:
ـ هرچه پول به همراه داري، به او بده.
بعد از آنکه غلام «صد دينار» به من داد، حضرت فرمود:
ـ هنگام نياز، از دينارهايي که مخفي کرده‌اي، محروم خواهي شد.
کلامش که تمام شد، به مسيرش ادامه داد و رفت. طولي نکشيد که آن صد ديناري که از حضرت گرفته بودم، مصرف شد. چند روز بعد، نياز شديدي پيدا کردم. به ناچار دنبال دينارهايي که مخفي کرده بودم، رفتم. هرچه آن محل را گشتم، آنها را نيافتم. بعدها فهميدم که پسر عمويم (پسرم) آنها را برداشته و گريخته است.»7
سخن از کرامات ابن‌الرّضا و فضل و کمالات خاندان رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله‌وسلم همچنان ادامه دارد که خبر ورود خليفه و اطرافيانش در بين جمعيت مي‌پيچد.
خليفه و درباريانش قدم به صحرا مي‌نهند. ابن‌الرّضا نيز در بين آنها جلوه مي‌نمايد. فروغ نگاه‌هاي مردم به جمال زيبا و سيماي نوراني امام مي‌افتد. خليفه، فرمان مي‌دهد تا جاثليق و راهبان مسيحي براي طلب باران دست به آسمان بلند کنند و از خداوند بخواهند تا بار ديگر، باران رحمتش را بر آنان نازل کند. طولي نمي‌کشد که دست‌هاي آنان رو به آسمان برافراشته مي‌شوند. هماندم در آسمان پُر حرارت و آفتابي، انبوه ابرهاي باران‌زا ظاهر شده و قطره‌هاي درشت باران، مرواريدگونه فرومي‌ريزند. همه نگاه‌ها به ابن‌الرّضا دوخته شده است. او راهبي را نشان داده، فرمان جست و جوي لابه لاي انگشتان او را صادر مي‌کند. خليفه بيش از ديگران شگفت‌زده به نظر مي‌رسد. او از خودش مي‌پرسد:
ـ آيا ممکن است چيزي در ميان انگشتان آن راهب وجود داشته باشد که به وسيله آن باران ببارد؟!
غلام حضرت به تندي دور آن راهب را مي‌گيرد و در مقابل چشمان مردم، به جست و جوي دستش مي‌پردازد. شي‌ء کوچک و سياه فامي را از ميان انگشتانش بيرون مي‌آورد و به ابن‌الرّضا تحويل مي‌دهد. گويا آن حضرت، شي‌ء مورد نظر را به خوبي مي‌شناسد. به همين جهت، آن را با احترام خاص در پارچه‌اي مي‌پيچد و سپس خطاب به آن راهب مسيحي مي‌فرمايد:
ـ اينک، طلب باران کن.
راهب بارديگر دست‌هايش را به سوي آسمان بلند مي‌کند. اين بار نيز چشم‌ها به آسمان دوخته مي‌شوند. ابرها در حال جا به جايي است و خورشيد از پشت تراکم ابرهاي سرگردان، نمايان مي‌شود.
رنگ از صورت جاثليق و راهبان مسيحي پريده است. آنها بيش از اين، تحمّل نگاه‌هاي ملامتگر و نيشخندهاي مردم را ندارند؛ با سرافکندگي به سوي خانه‌هاي خود باز مي‌گردند. مردم که حسابي شگفت‌زده شده‌اند، به ابن‌الرّضا چشم مي‌دوزند. خليفه در حالي که به آن شي‌ء خيره شده است، مي‌پرسد:
ـ اي پسر رسول خدا! آن چيست؟
ـ اين، استخوان پيامبري از رسولان الهي است که راهبان مسيحي از قبور آنان برداشته‌اند؛ استخوان هيچ پيامبري ظاهر نمي‌گردد، مگر آنکه «باران» نازل شود.
خليفه در حالي که هنوز نگاهش را از آن استخوان برنداشته است، به تحسين او مي‌پردازد و همان لحظه، دستور آزادي آن حضرت را صادر مي‌کند. امام حسن عسکري عليه‌السلام که فرصت را مناسب مي‌يابد، تقاضا مي‌کند تا ياران زنداني‌اش را نيز آزاد کنند. خليفه، لحظه‌اي به فکر فرو مي‌رود؛ مثل اينکه چاره‌اي جز پذيرش سخن آن حضرت را ندارد.8
پی نوشت :
1. امام جواد، هادي و عسکري(ع) را به احترام انتساب‌شان به امام رضا(ع)، «ابن‌الرّضا» مي‌گويند.
2. کنيه امام حسن عسکري(ع).
3. ر.ک: آل عمران / 61.
4. يکي از ياران امام عسکري(ع) وراوي‌کرامت.
5. مناقب آل ابيطالب، ابن شهرآشوب، ج 4، ص431.
6. از هم‌عصران امام حسن عسکري(ع) و راوي کرامت.
7. بحارالانوار، ج 50، ص 280، ح 56؛ مناقب آل ابيطالب، ج 4، ص 432.
8. مناقب آل‌ابيطالب، ج 4، ص 425؛ اثبات الهداة، شيخ حرّ عاملي، شرح و ترجمه احمد جنّتي، ج 6،

امام حسن عسكري (ع) از نگاه استاد مطهري (ره)

وجود مقدس امام حسن عسكرى عليه السلام از ائمه‌اى هستند[كه تحت فشار بسيار بودند]چون هر چه كه دوران ائمه[به دوره امام عصر عليه السلام]نزديكتر مى‌شد كار بر آنها سخت‌تر مى‌گرديد. ايشان در سامرا بودند كه در آن وقت مركز خلافت‌بود.از زمان‌«معتصم‌»مركز خلافت از بغداد به سامرا منتقل شد. مدتى آنجا بود، دو مرتبه برگشت.علتش هم اين بود كه لشكريان معتصم خيلى به مردم ظلم مى‌كردند و مردم شكايت كردند و ابتدا معتصم گوش نكرد ولى بالاخره هر طور بود راضى‌اش كردند و او براى اينكه سپاهيان از مردم دور باشند مركز را به سامرا منتقل كرد.
امام عسكرى و امام هادى عليهما السلام اجبارا در سامرا به سر مى‌بردند، در محلى كه به نام‌«العسكر»يا«العسكرى‌» ناميده مى‌شد، يعنى محلى كه محل سپاهيان و در واقع پادگان بود، يعنى خانه‌اى كه در آن زندگى مى‌كردند برايشان انتخاب شده بود كه مخصوصا در پادگان باشند و تحت نظر. ايشان در بيست و هشت‌سالگى از دنيا رفتند(پدر بزرگوارشان هم در حدود چهل و دو ساله بودند كه از دنيا رفتند)و دوره‌امامتشان فقط شش سال طول كشيد.
به نص تواريخ، تمام اين مدت شش سال يا در حبس بودند يا اگر هم آزاد بودند ممنوع المعاشرة و ممنوع الملاقات بودند.از نظر معاشرت آزادى نداشتند،اگر هم احيانا رفت و آمدهايى مى‌شد يا گاهى حضرت را مى‌خواستند،تحت نظر بودند،وضع عجيبى بود.
مى‌دانيد كه هر يك از ائمه گويى يك خصلت‌خاص بيشتر در او ظهور داشته است كه خواجه نصير در آن دوازده بند خودش هر يك از ائمه را با يك صفتى توصيف مى‌كند كه بيشتر در او ظهور داشته است. وجود مقدس امام عسكرى عليه السلام به جلالت و هيبت و رواء (1) به اصطلاح، ممتاز بودند يعنى اساسا عظمت و هيبت و جلالت در قيافه ايشان به نحوى بود كه هر كس كه ايشان را ملاقات مى‌كرد تحت تاثير آن سيما قرار مى‌گرفت قبل از اينكه سخن بگويند و او از علم ايشان چيزى بفهمد. وقتى كه سخن مى‌گفتند درياى مواجى شروع مى‌كرد به سخن گفتن، ديگر تكليفش روشن است.
در بسيارى از حكايات و روايات اين قضيه كاملا مشخص و محرز است. حتى دشمنان با اينكه ايشان را سخت تحت تعقيب داشتند و گاهى به زندان مى‌بردند وقتى كه با حضرت روبرو مى‌شدند وضع عجيبى داشتند، نمى‌توانستند در مقابل ايشان خضوع نكنند، كه در اين زمينه داستانى را محدث قمى در كتاب الانوار البهيه از احمد بن عبيد الله بن خاقان، پسر وزير المعتمد على الله، و او از پدرش نقل مى‌كند در حالى كه خودش هم حضور داشته است. داستان فوق العاده عجيبى است كه وقت گفتنش را عجالتا ندارم.
علت عمده اين كه اينقدر امام شديد تحت نظر بود اين بود كه اين مطلب شايع بود و مى‌دانستند كه مهدى امت از صلب اين وجود مقدس ظهور مى‌كند. همان كارى كه فرعون با بنى اسرائيل مى‌كرد كه چون شنيده بود كسى از بنى اسرائيل متولد مى‌شود كه زوال ملك فرعون و فرعونيها به دست او خواهد بود پسرهاى بنى اسرائيل را مى‌كشت و فقط دخترها را زنده نگه مى‌داشت و زنهايى را مامور كرده بود بروند در خانه‌هاى بنى اسرائيل و ببينند كدام زن حامله است و هر زنى را كه حامله بود تحت نظر بگيرند،عين اين كار را دستگاه خلافت‌با امام عسكرى عليه السلام انجام مى‌داد.چه خوب مى‌گويد مولوى:
حمله بردى سوى در بندان غيب تا ببندى راه بر مردان غيب
اين احمق فكر نمى‌كرد كه اگر اين خبر راست است مگر تو مى‌توانى جلوى امر الهى را بگيرى؟!هر چند وقت‌يك بار مى‌فرستادند به خانه حضرت به تفتيش، مخصوصا وقتى كه امام از دنيا رفت، چون گاهى مى‌شنيدند كه حضرت مهدى متولد شده‌اند. راجع به ولادت ايشان هم داستان را همه شنيده‌ايد كه خداى متعال ولادت اين وجود مقدس را مخفى كرد و در حين ولادت كمتر كسى متوجه شد. ايشان شش ساله بودند كه پدر بزرگوارشان از دنيا رفتند.در دوران كودكى، شيعيان خاص از هر جا كه مى‌آمدند حضرت ايشان را به آنها ارائه مى‌دادند. ولى عموم مردم اطلاع نداشتند، اما اين خبر بالاخره پيچيده بود كه پسرى براى حسن بن على عسكرى متولد شده است و او را مخفى مى‌كنند.
گاهى مى‌فرستادند به خانه حضرت كه اين بچه را به خيال خود پيدا كنند و بكشند و از بين ببرند، ولى كارى كه خدا مى‌خواهد مگر بنده مى‌تواند بر ضد آن عمل كند؟!يعنى وقتى قضاى حتمى الهى در يك جا باشد ديگر بشر نمى‌تواند كارى در آنجا بكند. بعد از وفات حضرت و نيز مقارن با وفات حضرت، مامورين ريختند خانه امام را تفتيش كامل كردند و زنهاى جاسوسه خودشان را فرستادند كه تمام زنها، كنيز و غير كنيز را تحت نظر بگيرند، ببينند آيا زن حامله‌اى وجود دارد يا نه؟ يكى از كنيزان را احتمال دادند كه حامله باشد.او را بردند تا يك سال نگاه داشتند، بعد فهميدند كه اشتباه كرده‌اند و چنين قضيه‌اى نبوده است.
وجود مقدس امام عسكرى مادرى دارد به نام‌«حديث‌»كه به لقب‌«جده‌»معروف است.
چون جده حضرت حجت(عجل الله تعالى فرجه)بودند ايشان را«جده‌»مى‌گفته‌اند. زنهاى ديگرى هم در تاريخ هستند كه به اعتبار اينكه شهرتشان به اعتبار نوه‌شان است اينها را«جده‌»مى‌گويند، از جمله جده شاه عباس است كه دو تا مدرسه هم در اصفهان به نام‌«جده‌»داريم. زنى كه شهرتش به نام نوه‌اش باشد قهرا به نام‌«جده‌»معروف مى‌شود. اين زن بزرگوار به نام‌«جده‌»معروف شد.ولى تنها جده بودن سبب شهرتش نشد، مقامى دارد، عظمتى دارد، جلالتى دارد، شخصيتى دارد كه نوشته‌اند(مرحوم محدث قمى رضوان الله عليه هم در الانوار البهية مى‌نويسد)بعد از امام عسكرى مفزع الشيعه بود يعنى ملجا شيعه اين زن بزرگوار بود.
قهرا در آن وقت-چون امام عسكرى بيست و هشت‌ساله بوده‌اند كه از دنيا رفته‌اند،على القاعده مطابق سن امام هادى هم حساب كنيم-زنى بين پنجاه و شصت‌بوده است.اينقدر زن‌با جلالت و با كمالى بوده است كه شيعه هر مشكلى برايش پيش مى‌آمد به اين زن عرضه مى‌داشت.
مردى مى‌گويد به خدمت عمه امام عسكرى حكيمه خاتون دختر امام جواد رفتم، با ايشان صحبت كردم راجع به عقايد و اعتقادات مساله امامت و غيره. ايشان عقايد خود را گفت تا رسيد به امام عسكرى. بعد گفت فعلا امام من فرزند اوست كه الآن مستور و مخفى است.گفتم حال كه ايشان مخفى هستند اگر ما مشكلى داشته باشيم به چه كسى رجوع كنيم؟ فت‌به جده رجوع كنيد.گفتم:عجب!آقا از دنيا رفت و به يك زن وصيت كرد؟!فرمود: امام عسكرى همان كار را كرد كه حسين بن على كرد.حضرت امام حسين وصى واقعى‌اش و وصى او در باطن على بن الحسين بود ولى مگر بسيارى از وصاياى خودش را در ظاهر به خواهرش زينب سلام الله عليها نكرد؟عين اين كار را حسن بن على العسكرى كرد. وصى او در باطن اين فرزندى است كه مخفى است ولى در ظاهر كه نمى‌شد بگويد وصى من اوست. در ظاهر وصى خودش را اين زن با جلالت قرار داده است.
باسمك العظيم الاعظم الاعز الاجل الاكرم يا الله…
پروردگارا ما را قدر دان اسلام و قرآن قرار بده.
پروردگارا ما را قدر دان پيغمبر اكرم قرار بده، ما را قدر دان اهل بيت اطهار قرار بده، انوار محبت و معرفت‌خودت در دلهاى ما بتابان، انوار معرفت و محبت پيغمبر و آل پيغمبر در دلهاى ما قرار بده. اموات ما مشمول عنايت و رحمت و مغفرت خودت بفرما.
پي نوشت :
1- [به معنى حسن منظر].

منبع:مرتضى مطهرى، مجموعه آثار ، جلد ، 18 صفحه 147

حضرت امام حسن عسکری(علیه السلام) می فرمایند:

1.پرهيز از جدال و شوخى
«لا تُمارِ فَيَذْهَبَ بَهاؤُكَ وَ لا تُمازِحْ فَيُجْتَرَأَ عَلَيْكَ.»:
جدال مكن كه ارزشت مىرود و شوخى مكن كه بر تو دلير شوند.

2.تواضع در نشستن
«مَنْ رَضِىَ بِدُونِ الشَّرَفِ مِنَ الَْمجْلِسِ لَمْ يَزَلِ اللّهُ وَ مَلائِكَتُهُ يُصَلُّونَ عَلَيْهِ حَتّى يَقُومَ.»:
هر كه به پايين نشستن در مجلس خشنود باشد، پيوسته خدا و فرشته ها بر او رحمت فرستند تا برخيزد.

3.هلاكت در رياست و افشاگرى
«دَعْ مَنْ ذَهَبَ يَمينًا وَ شِمالاً، فَإِنَّ الرّاعِىَ يَجْمَعُ غَنَمَهُ جَمْعَها بِأَهْوَنِ سَعْى وَ إِيّاكَ وَ الاِْذاعَةَ وَ طَلَبَ الرِّياسَةِ، فَإِنَّهُما يَدْعُوانِ إِلَى الْهَلَكَةِ.»:
آن كه را به راست و چپ رود واگذار! به راستى چوپان، گوسفندانش را به كمتر تلاشى گِرد آوَرَد. مبادا اسرار را فاش كرده و سخن پراكنى كنى و در پىرياست باشى، زيرا اين دو، آدمى را به هلاكت مىكشانند.

4.گناهى كه بخشوده نشود
«مِنَ الذُّنُوبِ الَّتى لا تُغْفَرُ : لَيْتَنى لا أُؤاخَذُ إِلاّ بِهذا. ثُمَّ قالَ: أَلاِْشْراكُ فِى النّاسِ أَخْفى مِنْ دَبيبِ الَّنمْلِ عَلَى الْمَسْحِ الاَْسْوَدِ فِى اللَّيْلَةِ الْمُظْلِمَةِ.»:
از جمله گنـاهانى كـه آمرزيده نشود ايـن است كه [آدمى ] بگويد: اى كاش مرا به غير از اين گناه مؤاخذه نكنند. سپس فرمود: شرك در ميان مردم از جنبش مورچه بر روپوش سياه در شب تار نهانتر است.

5.نزديكتر به اسم اعظم
«بِسْمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ أَقْرَبُ إِلَى اسْمِ اللّهِ الاَْعْظَمِ مِنْ سَوادِ الْعَيْنِ إِلى بَياضِها.»:
«بسم اللّه الرّحمن الرّحيم» به اسم اعظم خدا، از سياهى چشم به سفيدىاش نزديكتر است.

6.دوستى نيكان و دشمنى بدان
«حُبُّ الاَْبْرارِ لِلاَْبْرارِ ثَوابٌ لِلاَْبْرارِ، وَ حُبُّ الْفُجّارِ لِلاَْبْرارِ فَضيلَةٌ لِلاَْبْرارِ، وَ بُغْضُ الْفُجّارِ لِلاَْبْرارِ زَيْنٌ لِلاَْبْرارِ، وَ بُغْضُ الاَْبْرارِ لِلْفُجّارِ خِزْىٌ عَلَى الْفُجّارِ.»:
دوستى نيكان به نيكان، ثوابست براى نيكان. و دوستى بدان به نيكان، فضيلت است براى نيكان. و دشمنى بدان با نيكان، زينت است براى نيكان. و دشمنى نيكان با بدان، رسوايى است براى بدان.

7.سلام نشانه تواضع
«مِنَ التَّواضُعِ أَلسَّلامُ عَلى كُلِّ مَنْ تَمُرُّ بِهِ، وَ الْجُلُوسُ دُونَ شَرَفِ الَْمجْلِسِ.»:
از جمله تواضع و فروتنى، سلام كردن بر هر كسى است كه بر او مىگذرى، و نشستن در پايين مجلس است.

8.خنده بيجا
«مِنَ الْجَهْلِ أَلضِّحْكُ مِنْ غَيْرِ عَجَب.»:
خنده بيجا از نادانى است.

9.همسايه بد
«مِنَ الْفَواقِرِ الَّتى تَقْصِمُ الظَّهْرَ جارٌ إِنْ رَأى حَسَنَةً أَطْفَأَها وَ إِنْ رَأى سَيِّئَةً أَفْشاها.»:
از بلاهاى كمرشكن، همسايه اى است كه اگر كردار خوبى را بيند نهانش سازد و اگر كردار بدى را بيند آشكارش نمايد.

10.پندى گويا و جامع
«أُوصيكُمْ بِتَقْوَى اللّهِ وَ الْوَرَعِ فى دينِكُمْ وَالاِْجْتَهادِ لِلّهِ وَ صِدْقِ الْحَديثِ وَ أَداءِ الأَمانَةِ إِلى مَنِ ائْتَمَنَكُمْ مِنْ بَرٍّ أَوْ فاجِر وَ طُولُ السُّجُودِ وَ حُسْنِ الْجَوارِ. فَبِهذا جاءَ مُحَمَّدٌ(صلى الله عليه وآله وسلم) صَلُّوا فى عَشائِرِهِمْ وَ اشْهَدُوا جَنائِزَهُمْ وَ عُودُوا مَرْضاهُمْ وَ أَدُّوا حُقُوقَهُمْ، فَإِنَّ الرَّجُلَ مِنْكُمْ إِذا وَرَعَ فى دينِهِ وَ صَدَقَ فى حَديثِهِ وَ أَدَّى الاَْمانَةَ وَ حَسَّنَ خُلْقَهُ مَعَ النّاسِ قيلَ: هذا شيعِىٌ فَيَسُرُّنى ذلِكَ. إِتَّقُوا اللّهَ وَ كُونُوا زَيْنًا وَ لا تَكُونُوا شَيْنًا، جُرُّوا إِلَيْنا كُلَّ مَوَدَّة وَ ادْفَعُوا عَنّا كُلَّ قَبيح، فَإِنَّهُ ما قيلَ فينا مِنْ حَسَن فَنَحْنُ أَهْلُهُ وَ ما قيلَ فينا مِنْ سُوء فَما نَحْنُ كَذلِكَ.»:
لَناحَقٌّ فى كِتابِ اللّهِ وَ قَرابَةٌ مِنْ رَسُولِ اللّهِ وَ تَطْهيرٌ مِنَ اللّهِ لا يَدَّعيهِ أَحَدٌ غَيْرُنا إِلاّ كَذّابٌ. أَكْثِرُوا ذِكْرَ اللّهِ وَ ذِكْرَ الْمَوْتِ وَ تِلاوَةَ الْقُرانِ وَ الصَّلاةَ عَلَى النَّبِىِّ(صلى الله عليه وآله وسلم)فَإِنَّ الصَّلاةَ عَلى رَسُولِ اللّهِ عَشْرُ حَسَنات، إِحْفَظُواما وَصَّيْتُكُمْ بِهِ وَ أَسْتَوْدِعُكُمُ اللّهَ وَ أَقْرَأُ عَلَيْكُمْ السَّلامَ.»:
شما را به تقواى الهى و پارسايى در دينتان و تلاش براى خدا و راستگويى و امانتدارى درباره كسى كه شما را امين دانسته ـ نيكوكار باشد يا بدكار ـ و طول سجود و حُسنِ همسايگى سفارش مىكنم. محمّد(صلى الله عليه وآله وسلم)براى همين آمده است. در ميان جماعت هاى آنان نماز بخوانيد و بر سر جنازه آنها حاضر شويد و مريضانشان را عيادت كنيد. و حقوقشان را ادا نماييد، زيرا هر يك از شما چون در دينش پارسا و در سخنش راستگو و امانتدار و خوش اخلاق با مردم باشد، گفته مىشود: اين يك شيعه است، و اين كارهاست كه مرا خوشحال مىسازد. تقواى الهى داشته باشيد، مايه زينت باشيد نه زشتى، تمام دوستى خود را به سوى ما بكشانيد و همه زشتى را از ما بگردانيد، زيرا هر خوبى كه درباره ما گفته شود ما اهل آنيم و هر بدى درباره ما گفته شود ما از آن به دوريم. در كتاب خدا براى ما حقّى و قرابتى از پيامبر خداست و خداوند ما را پاك شمرده، احدى جز ما مدّعى اين مقام نيست، مگر آن كه دروغ مىگويد. زياد به ياد خدا باشيد و زياد ياد مرگ كنيد و زياد قرآن را تلاوت نماييد و زياد بر پيغمبر(صلى الله عليه وآله وسلم) سلام و تحيّت بفرستيد. زيرا صلوات بر پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) ده حسنه دارد. آنچه را به شما گفتم حفظ كنيد و شما را به خدا مىسپارم، و سلام بر شما.

11.انديشه در كار خدا
«لَيْسَتِ الْعِبادَةُ كَثْرَةَ الصِّيامِ وَ الصَّلوةِ وَ إِنَّما الْعِبادَةُ كَثْرَةُ التَّفَكُّرِ فى أَمْرِ اللّهِ.»:
عبادت كردن به زيادى روزه و نماز نيست، بلكه [حقيقتِ] عبادت، زياد در كار خدا انديشيدن است.

12. پليدى خشم
«أَلْغَضَبُ مِفْتاحُ كُلِّ شَرٍّ.»:
خشم و غضب، كليد هر گونه شرّ و بدى است.

13.ويژگى هاى شيعيان
«شيعَتُنا الْفِئَـةُ النّاجِيَةُ وَالْفِرْقَةُ الزّاكِيَةُ صارُوا لَنا رادِئًا وَصَوْنًا وَ عَلَى الظَّلَمَةِ أَلَبًّا وَ عَوْنًا سَيَفْجُرُ لَهُمْ يَنابيعُ الْحَيَوانِ بَعْدَ لَظْىِ مُجْتَمَعِ النِّيرانِ أَمامَ الرَّوْضَةِ.»:
پيروان ما، گروه هاى نجات يابنده و فرقه هاى پاكى هستند كه حافظان [آيين] مايند، و ايشان در مقابل ستمكاران، سپر و كمككار ما [هستند]. به زودى چشمه هاى حيات [منجىِ بشريّت] بعد از گدازه توده هاى آتش! پيش از ظهور براى آنان خواهد جوشيد.

14.ناآرامى كينه توز
«أَقَلُّ النّاسِ راحَةً أَلْحُقُودُ.»:
كينه توز ، ناآرامترينِ مردمان است.

15.پارساترين مردم
«أَوْرَعُ النّاسِ مَنْ وَقَفَ عِنْدَ الشُّبْهَةِ، أَعْبَدُ النّاسِ مَنْ أَقامَ عَلَى الْفَرائِضِ أَزْهَدُ النّاسِ مَنْ تَرَكَ الْحَرامَ، أَشَدُّ النّاسِ اجْتَهادًا مَنْ تَرَكَ الذُّنُوبَ.»:
پارساترين مردم كسى است كه در هنگام شبهه توقّف كند. عابدترين مردم كسى است كه واجبات را انجام دهد. زاهدترين مردم كسى است كه حرام را ترك نمايد. كوشننده ترين مردم كسى است كه گناهان را رها سازد.

16.وجود مؤمن
«أَلْمُؤْمِنُ بَرَكَةٌ عَلَى الْمُؤْمِنِ وَ حُجَّةٌ عَلَى الْكافِرِ.»:
مؤمن براى مؤمن ،بركت و بر كافر، اتمام حجّت است.

17.محصول اعمال
«إِنَّكُمْ فى آجال مَنْقُوصَة وَ أَيّام مَعْدُودَة وَ الْمَوْتُ يَأْتى بَغْتَةً، مَنْ يَزْرَعْ خَيْرًا يَحْصِدُ غِبْطَةً وَ مَنْ يَزْرَعْ شَرًّا يَحْصِدُ نِدامَةً، لِكُلِّ زارِع ما زَرَعَ لا يُسْبَقُ بَطىءٌ بِحَظِّهِ، وَ لا يُدْرِكُ حَريصٌ ما لَمْ يُقَدَّرُ لَهُ، مَنْ أُعْطِىَ خَيْرًا فَاللّهُ أَعْطاهُ، وَ مَنْ وُقِىَ شَرًّا فَاللّهُ وَقاهُ.»:
شما عمر كاهنده و روزهاى برشمرده اى داريد، و مرگ به ناگهان مىآيد، هر كس تخم خيرى بكارد به خوشى بِدْرَوَد، و هر كس تخم شرّى بكارد به پشيمانى بِدْرَوَد. هر كه هر چه بكارد همان براى اوست. كُندكار را بهره از دست نرود و آزمند آنچه را مقدرّش نيست در نيابد، هر كه به خيرى رسد خدايش داده، و هر كه از شرّى رهد خدايش رهانده.

18.شناخت احمق و حكيم
«قَلْبُ الأَحْمَقِ فى فَمِهِ وَ فَمُ الْحَكيمِ فى قَلْبِهِ.»:
قلب احمق در دهان او و دهان حكيم در قلب اوست.

19.تلاش براى رزق مقدّر
«لا يَشْغَلْكَ رِزْقٌ مَضْمُونٌ عَنْ عَمَل مَفْرُوض.»:
رزق و روزىِ ضمانت شده، تو را از كار واجب باز ندارد.

20.عزّتِ حقگرايى
«ما تَرَكَ الْحَقَّ عَزيزٌ إِلاّ ذَلَّ، وَلا أَخَذَ بِهِ ذَليلٌ إِلاّ عَزَّ.»:
هيچ عزيزى حقّ را رها نكند، مگر آن كه ذليل گردد و هيچ ذليلى به حقّ نياويزد، مگر آن كه عزيز شود.

21.دوست نادان
«صَديقُ الْجاهِلِ تَعَبٌ.»:
دوست نادان، مايه رنج است.

22.بهترين خصلت
«خَصْلَتانِ لَيْسَ فَوْقَهُما شَىْءٌ: أَلاِْيمانُ بِاللّهِ وَ نَفْعُ الاِْخْوانِ.»:
دو خصلت است كه بهتر و بالاتر از آنها چيزى نيست:ايمان به خدا و سود رساندن به برادران.

23.نتيجه جسارت بر پدر
«جُرْأَةُ الْوَلَدِ عَلى والِدِهِ فى صِغَرِهِ تَدْعُوا إِلَى الْعُقُوقِ فى كِبَرِهِ.»:
جرأت و دليرى فرزند بر پدرش در كوچكى، سبب عاقّ و نارضايتى پدر در بزرگى مىشود.

24. بهتر از حيات و بدتر از مرگ
«خَيْرٌ مِنَ الْحَياةِ ما إِذا فَقَدْتَهُ أَبْغَضْتَ الْحَياةَ وَ شَرُّ مِنَ الْمَوْتِ ما إِذا نَزَلَ بِكَ أَحْبَبْتَ الْمَوْتَ.»:
بهتر از زندگى چيزى است كه چون از دستش دهى، از زندگى بدت آيد، و بدتر از مرگ چيزى است كه چون به سرت آيد مرگ را دوست بدارى.

25.وابستگى و خوارى
«ما أَقْبَحَ بِالْمُؤْمِنِ أَنْ تَكُونَ لَهُ رَغْبَةٌ تُذِلُّهُ.»:
چه زشت است براى مؤمن، دلبستگى به چيزى كه او را خوار دارد.

26.نعمت بلا
«ما مِنْ بَلِيَّة إِلاّ وَ لِلّهِ فيها نِعْمَةٌ تُحيطُ بِها.»:
هيچ بلايى نيست، مگر اين كه در آن از طرف خدا نعمتى است.

27.اكرام بدون افراط
«لا تُكْرِمِ الرَّجُلَ بِما يَشُقُّ عَلَيْهِ.»:
هيچ كس را طورى اكرام مكن كه بر او سخت گذرد.

28.ارزش پند پنهان
«مَنْ وَعَظَ أَخاهُ سِرًّا فَقَدْ زانَهُ، وَ مَنْ وَعَظَهُ عَلانِيَةً فَقَدْ شانَهُ.»:
هر كه در نهان، برادر خود را پند دهد او را آراسته، و هر كه آشكارا برادرش را پند دهد او را كاسته.

29.تواضع و فروتنى
«أَلتَّواضُعُ نِعْمَةٌ لا يُحْسَدُ عَلَيْها.»:
تواضع و فروتنى، نعمتى است كه بر آن حسد نبرند.

30.سختى تربيت نادان
«رِياضَةُ الْجاهِلِ وَ رَدُّ المُعْتادِ عَنْ عادَتِهِ كَالْمُعْجِزِ.»:
پرورش دادن نادان و ترك دادن معتاد از عادتش، مانند معجزه است.

31. شادى بيجا
«لَيْسَ مِنَ الأَدَبِ إِظْهارُ الْفَرَحِ عِنْدَ الَْمحْزُونِ.»:
اظهار شادى نزد غمديده، از بىادبى است.

32.جمال ظاهر و باطن
«حُسْنُ الصُّورَةِ جَمالُ ظاهر، وَ حُسْنُ الْعَقْلِ جَمالُ باطِن.»:
صورت نيكو، زيبايى ظاهرى است،و عقل نيكو، زيبايى باطنى است.

33.كليد تمام گناهان
«جُعِلَتِ الْخَبائِثُ فى بَيْت وَ جُعِلَ مِفْتاحُهُ الْكَذِبَ.»:
تمام پليدى ها در خانه اى قرار داده شده و كليد آن دروغگويى است.

34.چشم پوشى از لغزش و يادآورى احسان
«خَيْرُ إِخْوانِكَ مَنْ نَسِىَ ذَنْبَكَ وَ ذَكَرَ إِحْسانَكَ إِلَيْهِ.»:
بهترين برادران تو كسى است كه خطايت را ناديده گيرد و احسانت را يادآور شود.

35.مدح نالايق
«مَنْ مَدَحَ غَيْرَالمُسْتَحِقِّ فَقَدْ قامَ مَقامَ المُتَّهَمِ.»:
هر كه نالايقى را ثنا گويد، خود در موضعِ اتّهام قرار گيرد.

36.راه دوست يابى
«مَنْ كانَ الْورَعُ سَجِيَّتَهُ، وَ الْكَرَمُ طَبيعَتَهُ، وَ الْحِلْمُ خُلَّتَهُ كَثُرَ صَديقُهُ.»:
كسى كه پارسايى خوى او، و بخشندگى طبيعت او، و بردبارى خصلت او باشد دوستانش بسيار شوند.

37.انس با خدا
«مَنْ آنـَسَ بِاللّهِ إِسْتَوْحَشَ مِنَ النّاسِ.»:
كسى كه با خدا مأنوس باشد، از مردم گريزان گردد.

38. خرابى مناره ها و كاخ ها
«إِذا قامَ الْقائِمُ أَمَرَ بِهَدْمِ الْمَنائِرِ وَ الْمَقاصيرِ الَّتى فِى الْمَساجِدِ.»:
هنگامى كه قائم(عليه السلام) قيام كند، دستور به خرابى مناره ها و كاخ هاى مساجد دهد.

39. نماز شب، سير شبانه
«إِنَّ الْوُصُولَ إِلَى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ سَفَرٌ لا يُدْرَكُ إِلاّ بِامْتِطاءِ اللَّيْلِ.»:
وصول به خداوند عزّوجلّ، سفرى است كه جز با عبادت در شب حاصل نگردد.

40.ادبى بسنده
«كَفاكَ أَدَبًا تَجَنُّبُكَ ما تَكْرَهُ مِنْ غَيْرِكَ.»:
در مقام ادب براى تو همين بس كه آنچه براى ديگران نمىپسندى، خود، از آن دورى كنى.

موضع‌گیرى در برابر واقفیّه

یكى دیگر از گروه‌هاى انحرافى كه پس از شهادت امام موسى بن جعفر علیه‌السلام پدید آمد، آنهایى بودند كه ادّعا داشتند: موسى بن جعفر علیه‌السلام هنوز از دنیا نرفته است.
بنیانگذاران این طایفه، زیاد بن مروان قندى، على بن أبى‌حمزه و عثمان بن عیسى مى‌باشند و علت انكار آنان در آغاز كار، این بود كه نزد این سه نفر، اموالى از حضرت موسى بن جعفر علیه‌السلام وجود داشت، چون نمى‌خواستند اموال امام كاظم علیه‌السلام را به فرزندش امام رضا علیه‌السلام تحویل دهند، شهادت امام كاظم علیه‌السلام را منكر شدند.
در پاسخ نامه امام رضا علیه‌السلام ـ كه به آنها نوشته بود تا اموال را بازگردانند، زیرا او قائم مقام پدرش موسى بن جعفر علیه‌السلام است ـ زیاد قندى و ابن ابى‌حمزه، منكر چنین پولى در نزد خود شدند و اما عثمان بن عیسى به حضرت نوشت: پدرت هنوز زنده است و هر كه چنین ادعایى كند، سخن باطلى گفته و تو هم اینك به گونه‌اى عمل كن كه خود مى‌گویى از دنیا رفته است. ولى او به من دستور نداده چیزى به تو بدهم… .
آرى، این گروه با توقف در امامت موسى بن جعفر علیه‌السلام از همان ابتدا مورد لعن، نفرین و برائت امامان علیهم‌السلام بوده و به گروه «مَمْطوره» نیز اشتهار یافتند.
علامه مجلسى از «احمد بن مطهّر» روایت كرده: برخى از یاران ما به امام حسن عسكرى علیه‌السلام نامه نوشته و از وى درباره كسى كه بر حضرت موسى بن جعفر علیه‌السلام توقف كرده ـ و فراتر نرفته است ـ سؤال كرده بود كه: آیا آنها را دوست داشته باشم یا از آنان بیزارى جویم؟
حضرت در پاسخ فرمود:
«آیا براى عمویت آمرزش مى‌خواهى؟ خداوند عمویت را نیامرزد، از او بیزارى بجوى و من در پیشگاه خداوند از آنها بیزارى مى‌جویم. پس با آنان دوستى نداشته باش، از بیماران‌شان عیادت مكن و در تشییع جنازه‌ مردگان‌شان حاضر مشو و بر امواتشان نماز نخوان، خواه امامى را از سوى پروردگار منكر شوند، و یا امامى را كه از سوى خداوند نمى‌باشد، بر آنها اضافه كند و یا قائل به تثلیث باشند.
بدان، كسى كه تعداد ما را اضافه بداند، مانند كسى است كه از تعدادمان كاسته باشد و امامت ما را انكار كند.»
تا قبل از این مكاتبه و جریان، شخص سؤال كننده نمى‌دانست كه عمویش هم در ردیف «واقفیان» است و حضرت او را از این موضوع آگاه ساخت.

امام عسكرى علیه‌السلام و ادریس بن زیاد

علامه مجلسى از «ادریس بن زیاد كَفَر توثایى» نقل كرده كه وى مى‌گفت: من از جمله افرادى بودم كه درباره آنها غُلوّ مى‌كردم. روزى براى دیدار با ابومحمد عسكرى علیه‌السلام روانه سامرا شدم؛ وقتى كه وارد شهر شدم، از فرط خستگى خود را بر پلكان حمامى انداخته و كمى به استراحت پرداختم. در این بین خواب چشمان مرا ربود؛ پس بیدار نشدم مگر با صداى كوبیدن آرامى كه به وسیله چوب‌دستى كه در دست امام عسكرى علیه‌السلام بود. پس با همان اشاره از خواب بیدار شده و او را شناختم. فوراً از جاى برخاسته و در حالى كه آن حضرت سوار بر اسب بودند، پا و زانوى مباركش را بوسه زدم، اولین سخنى كه امام در این ملاقات كوتاه به من فرمود، این بود:
«یا ادریس! «بل عباد مكرمون، لایسبقونه بالقول و هم بأمره یعملون»؛ اى ادریس! بلكه آنان بندگان مقرب خدایند و در گفتار بر او سبقت نمى‌گیرند و به فرمان وى عمل مى‌كنند.»
در این ‌جا حضرت با عنوان كردن این آیه خواستند به او بفهمانند كه اندیشه غُلوّ درباره ما باطل است و ما از خود هیچ اختیارى جز آن كه خداوند اراده كند، نداریم؛ چرا كه ما به دنبال امر و اراده خدا بوده و فرمان او را انجام مى‌دهیم.
ادریس كه از جواب كوتاه امام عسكرى علیه‌السلام كاملاً آگاه شده بود، در پاسخ امام گفت: اى مولاى من! مرا همین كلام بس است؛ زیرا آمده بودم تا این مسأله را از شما بپرسم.

برخورد با غلات و مُفَوِّضه

از دیگر برخوردهایى كه امام حسن عسكرى علیه‌السلام با منحرفان فكرى داشت، همانا موضع‌گیرى در برابر غلات و مفوّضه بود؛ یعنى همان‌هایى كه عقیده داشتند: خداوند در ابتداى آفرینش با خلقت كردن پیامبر، همه چیز را به او واگذار كرده، سپس این پیامبر است كه دنیا و هر آنچه كه در او هست را آفریده است. و برخى گفته‌اند: خداوند این اختیار را به على بن ابیطالب علیه‌السلام داده است.
و چون این اندیشه انحرافى لطمه شدیدى بر عقاید مسلمانان مى‌زد، و پیامدهاى ناگوارى در پى ‌داشت، بدین جهت از آغاز پیدایش این تفكر غلط، مورد نكوهش معصومان علیهم‌السلام قرار گرفت و این طایفه را بدتر از یهود و كفار قلمداد كردند. زیرا چیزى مدعى شده بودند كه حتى یهود و نصارا هم نگفته بودند. چرا كه یكى از آثار این تفكّر غلط، غُلوّ درباره پیامبر و معصومان علیهم‌السلام بود. از این ‌رو، امام عسكرى علیه‌السلام مسلمانان را از پیروى چنین افرادى با چنین افكارى بر حذر مى‌داشت و گاهى با برخى از ساده‌اندیشان و فریب خوردگان بسیار بزرگوارانه برخورد مى‌كرد، به امید آن كه از باور خود دست بردارند.

آگاه ساختن فیلسوف عراق

مورخان نوشته‌اند: در زمان امام حسن عسكرى علیه‌السلام فیلسوفى در عراق مى‌زیست به نام «اسحاق كِندى». وى به خیال این كه در قرآن تناقض وجود دارد، در خانه نشست و مشغول تدوین و تألیف كتابى در تناقض قرآن شد. ابن شهرآشوب مى‌نویسد:
روزى یكى از شاگردان اسحاق كِندى به محضر امام حسن عسكرى علیه‌السلام وارد شد. امام به وى فرمود: آیا در بین شما فرد توانایى پیدا نمى‌شود كه استادتان كِندى را در آنچه كه آغاز كرده، رد كند و او را از این كار باز دارد؟!
او گفت: ما همه از شاگردان او هستیم و چگونه مى‌توانیم در این خصوص یا در دیگر مسائل بر استاد خود اعتراض كنیم؟!
حضرت فرمود: آیا آنچه را كه به تو بیاموزم، به او مى‌رسانى؟
عرض كرد: آرى.
امام فرمود: به نزد او برو و نخست با وى معاشرت نیكى داشته باش و به هر چه نیاز دارد، كمكش كن. هنگامى كه با او انس گرفتى، به او بگو: سؤالى به ذهنم رسیده است كه دوست دارم آن را از تو بپرسم. او خواهد گفت: سؤال كن. پس به او بگو: اگر گوینده (آورنده) این قرآن نزد تو بیاید و از تو بپرسد: آیا احتمال وجود دارد كه مقصود خداوند از این گفتار، غیر از آن باشد كه شما پنداشته‌اى و در پى آن هستى؟ او به تو خواهد گفت: آرى، این احتمال وجود دارد. زیرا انسان هنگام شنیدن، بهتر متوجه معانى مى‌شود و آنها را درك مى‌كند. چون چنین گفت، به او بگو: شما چه مى‌دانى شاید منظور گوینده كلمات قرآن غیر از چیزى باشد كه شما تصور كرده‌اى و او الفاظ قرآن را در غیر معانى خود استعمال كرده باشد.
آن مرد از حضور امام حسن عسكرى علیه‌السلام مرخص شده و به سوى استاد خود، فیلسوف عراقى، رهسپار گردید و مدتى به دستور آن حضرت با او به نیكى رفتار كرد و سرانجام در فرصت مناسب، سؤال پیشنهادى امام را از او پرسید.
كِندى گفت: یك مرتبه دیگر این سخن را برایم بیان كن.
وى بار دیگر سخن امام را بیان نمود. كِندى درنگى كرده و مقدارى فكر كرد و دریافت كه هم از نظر لغت و هم از نظر علمى این امر كاملاً محتمل است و در نظرش این سخن كاملاً صحیح آمد. از این روى به شاگردش گفت: تو را سوگند مى‌دهم كه بگویى این سخن را از كجا آموختى و چه كسى آن را به تو گفته است؟
راوى مى‌گوید: گفتم: این، چیزى بود كه بر قلبم گذشت؛ لذا از شما پرسیدم.
گفت: هرگز!فردیهمانند تو محال است بر چنین چیزى دست پیدا كند و به این مرتبه از این سخن برسد! حال به من بگو كه این سخن را از كجا آوردى؟
گفتم: این، دستورى بود كه ابومحمّد ـ عسكرى علیه‌السلام ـ به من یاد داده است.
گفت: درست گفتى، چرا كه چنین سخنانى تنها از همان خاندان صادر مى‌شود.
سپس آتشى درخواست كرده و هر آنچه را كه نوشته بود، در آتش سوزاند.(2)

در تفسير امام حسن عسکري عليه السلام حديثي وارد شده است که آن را ابويعقوب يوسف بن يزياد و علي بن سيار روايت کرده اند، اين دو بزرگوار مي گويند:
شبي در خدمت امام عسکري(ع) بوديم- در آن زمان حاکم آن سامان نسبت به امام (ع) تعظيم مي کرد و اطرافيان او نيز احترام مي نمودند- ناگهان حاکم شهر از آنجا عبورش افتاد و مردي دست بسته همراه او بود او امام(ع) را که در بالاي خانه قرار داشت و از بيرون مشاهده مي شد ديد، همينکه چشمش به آن حضرت افتاد به خاطر احترام از مرکب پياده شد.
امام عسکري(ع) فرمود: به جاي خود برگرد، و او در حالي که تعظيم مي کرد به جاي خود يعني روي مرکب برگشت و عرض کرد: اي فرزند رسول خدا اين شخص را امشب کنار يک دکان صرافي گرفته ام به گمان اينکه مي خواسته راهي به دکان باز کند و از آن سرقت کند. همين که خواستم او را تازيانه بزنم- و اين روش من است متهمي را که دستگير مي کنم پنجاه تازيانه مي زنم تا تنبيه او باشد و بعد از آن جرم بزرگتري مرتکب نشود- او به من گفت: از خدا بترس و کاري که باعث خشم خداوند مي شود انجام نده، من به راستي از شيعيان علي بن ابي طالب و شيعه اين امام بزرگوار پدر کسي که به امر خدا قيام مي کند مي باشم.
من از او دست برداشتم و گفتم: تو را نزد امام(ع) مي برم، اگر آن حضرت گفته ات را تصديق کرد که از شيعيان او هستي تو را رها مي کنم، و اگر دروغ گفته بودي بعد از آنکه هزار تازيانه به تو زدم دست و پايت را قطع خواهم کرد، اکنون او را به حضور شما آورده ام، آيا او همان طور که ادعا کرده است از شيعيان شما مي باشد؟
امام (ع) فرمود:
پناه بر خدا مي برم، اين کجا از شيعيان علي بن ابي طالب مي باشد؟ خدا او را در دست تو گرفتار کرده است بخاطر اينکه به خيال خود اعتقاد دارد که از شيعيان حضرت علي (ع) است.
حاکم گفت: راحتم کردي، الآن پانصد ضربه به آن مي زنم و هيچ اعتراضي هم بر من نيست. و چون او را به فاصله زيادي از آنجا دور کرد دستور داد او را به رو بر زمين افکندند، دو جلاد را يکي در طرف راست و ديگري در طرف چپ بر او گماشت و به آنها گفت: او را بزنيد و بدرد آوريد.
اين دو نفر شلاق هاي خود را بطرف او پايين آوردند، ولي به او برخورد نکرد و هر چه مي زدند بر زمين مي خورد، حاکم ناراحت شد و گفت: واي بر شما، زمين را مي زنيد؟ به پشت و کمر اين شخص بزنيد، دوباره شروع به زدن کردند و پشت و کمر او را نشانه گرفتند ولي اين بار دستهاي آنها خطا رفت و آندو به يکديگر زدند و داد و فرياد آنها بلند شد.
حاکم به آنها گفت: واي بر شما، مگرشما ديوانه شده ايد؟ چرا خودتان را مي زنيد؟ اين مردي که بر زمين افتاده بزنيد گفتند: ما همين کار را مي کنيم و جز او را هدف نمي گيريم و نمي زنيم ولي دست هاي ما بي اختيار منحرف مي شود بطوري که ضربه ها بر خود ما وارد مي شود.
حاکم چهار نفر ديگر از مأموران خود را صدا زد و به اين دو نفر اضافه کرد و گفت: او را احاطه کنيد و تا مي توانيد بزنيد، شش نفر دور او را گرفتند و شلاق ها را بالا بردند که او را بزنند ولي اين بار شلاق به حاکم اصابت کرد. او از مرکب پياده شد و فرياد کرد: مرا کشتيد خدا شما را بکشد، اين چه کاري است که مي کنيد؟ گفتند: ما غير اين شخص را نمي زنيم و نمي دانيم چرا چنين مي شود؟
حاکم با خود گفت: شايد اينها توطئه کرده اند، لذا چند نفر ديگر را مأمور کرد که اين شخص را بزنند، ولي آنها هم حاکم را زدند بار ديگر گفت: واي بر شما چرا مرا مي زنيد؟ گفتند: به خدا قسم ما جز اين شخص را نمي زنيم.
حاکم گفت: سر و صورت مرا مجروح کرديد، اگر مرا نمي زنيد از کجا اين جراحتها پيدا شد؟ گفتند: دست ما بشکند اگر تو را قصد کرده باشيم. مرد گرفتار به حاکم گفت: اي بنده خدا، آيا به اين لطفي که به من مي شود و ضربات شلاق از من دفع مي گردد هيچ توجه نمي کني و عبرت نمي گيري؟ واي بر تو، مرا نزد امام(ع) برگردان و هر چه در مورد من فرمان داد اجرا کن.
حاکم او را نزد امام (ع) برگرداند و عرض کرد: اي فرزند رسول خدا، کار اين شخص عجيب است، از طرفي انکار کرديد که از شيعيان شما باشد- و هر که شيعه شما نباشد ناگزير شيعه ابليس است و جايگاهش در آتش است- و از طرف ديگر معجزاتي از او مشاهده کردم که مخصوص پيامبران است.
امام (ع) فرمود:
بگو: يا جانشينان پيغمبران( يعني اظهار معجزه منحصر به پيامبران نيست بلکه جانشينان واقعي آنها هم به آوردن معجزه توانائي دارند). حاکم هم کلام خود را با اضافه کردن جمله اي که امام (ع) فرمود تصحيح کرد.
سپس امام عسکري(ع) به حاکم فرمود: اي بنده خدا اين شخص در اينکه ادعا کرده از شيعيان ما است دروغ گفته است دروغي که اگر مي فهميد و از روي عمد آن را مي گفت به تمام آن عذاب تو گرفتار مي شد و در زندان زيرزميني سي سال باقي مي ماند، ولي خداوند به او رحم کرد زيرا کلمه را بر آنچه قصد کرده اطلاق نموده است و از روي عمد دروغ نگفته است و تو اي بنده خدا بدان که خداوند او را از دست تو نجات داده است، او را رها کن، زيرا از دوستان و ارادتمندان ما است گر چه از شيعيان ما نيست.
حاکم گفت: نزد ما اين تعبيرات همه مساوي است، چه فرقي بين اينها است؟ امام (ع) به او فرمود:
الفرق أن شيعتنا هم الذين يتبعون آثارنا، و يطيعونا في جميع أوامرانا و نواهينا، فأولئک من شيعتنا. فأما من خالفنا في کثير مما فرضه الله عليه فليسوا من شيعتنا.
شيعيان ما کساني هستند که از آثار ما پيروي مي کنند، دستورات ما را به کار مي بندند، و از آنچه نهي کرده ايم اجتناب مي نمايند، و اما کساني که در بسياري از آنچه خداوند بر آنها واجب کرده با ما مخالفت مي کنند از شيعيان ما نيستند.
سپس امام (ع) به حاکم فرمود: و تو دروغي گفته اي که اگر از روي عمد مرتکب شده بودي خداوند تو را به هزار تازيانه و سي سال زندان زير زميني گرفتار مي کرد.
حاکم عرض کرد: آن دروغ چه بوده است اي فرزند رسول خدا؟
امام(ع) فرمود: معجزاتي را که ديدي به اين شخص نسبت دادي در حاليکه معجزه کار او نيست بلکه کار ما است که خداوند در مورد او ظاهر کرد تا حجت ما را آشکار کند و عظمت و شرافت ما را روشن سازد، و اگر گفته بودي معجزاتي در مورد او مشاهده کردم- و عمل را به او نسبت نمي دادي- آن را انکار نمي کردم، آيا حضرت عيسي که مرده را زنده کرد معجزه نيست؟ آيا معجزه کار آن مرده بود يا عيسي؟ آيا گل را که به شکل پرنده ساخت و به اذن پروردگار پرنده گرديد، اين معجزه کار پرنده بود يا حضرت عيسي؟ آيا آنهائيکه مسخ شدند و با خواري بوزينه گرديدند معجزه نيست؟ آيا اين معجزه کار بوزينه ها بود يا پيغمبر آن زمان؟
حاکم گفت: ” أستغفرالله ربي و أتوب اليه” ” از خدا طلب آمرزش مي کنم و به سوي او بازگشت مي نمايم.”
سپس امام عسکري (ع) به آن شخص که ادعا کرده بود شيعه علي بن ابي طالب (ع) است، فرمود:
يا عبدالله لست من شيعة علي(ع)، إنما أنت من محبيه.
اي بنده خدا تو شيعه علي بن ابي طالب (ع) نيستي بلکه از دوستان او مي باشي.
همانا شيعيان آن حضرت کساني هستند که خداوند تبارک و تعالي درباره آنان فرموده است:” والذين آمنوا و عملوا الصالحات اولئک أصحاب الجنة هم فيها خالدون."( بقره/82)
” کساني که ايمان آورده اند و اعمال صالح انجام مي دهند اهل بهشت خواهند بود، و در آن جا براي هميشه خواهند ماند.”
هم الذين آمنوا بالله و وصفوه بصفاته، و نزهوه عن خلاف صفاته و صدقوا محمداً (ص) في أقواله و صوبوه في کل أفعاله، ورأوا علياً بعده سيّداً إماماً و قرماً هماماً لا يعدله من اُمّة محمد(ص) أحد، ولا کلهم إذا جمعوا في کفّه يوزنون بوزنه، بل يرجّح عليهم کما ترجح السماء و الأرض في الذرّة.
شيعيان کساني هستند که به خدا ايمان آورده اند و او را به صفاتي که خودش فرموده توصيف مي کنند و از صفات ديگر که بر خلاف آن باشد پاک و منزه مي دانند، و محمد(ص) را در همه گفتارش تصديق مي کنند، و همه کارهاي او را عين صواب و راستي مي دانند و عقيده دارند که علي (ع) بعد از او سرور و پيشواي همگان است و بزرگواري است که هيچکس از امت محمد(ص) همتاي او نيست، بلکه اگر همه آنها را در کفه اي و علي(ع) را در کفه اي ديگر قرار دهند کفه علي(ع) بر آنها ترجيح پيدا مي کند مانند ترجيح داشتن وزن آسمان و زمين بر يک ذره بي مقدار.
و شيعيان علي (ع) کساني هستند که در راه خدا هيچ باکي ندارند که مرگ سراغ آنها آيد، يا آنها در دام مرگ قرار گيرند و شيعيان علي(ع) آنهايي هستند که برادرشان را بر خود ترجيح مي دهند گرچه در حال نياز و حاجت باشند. و آنها کساني هستند که خداوند در جائي که نهي فرموده آنها را نمي بيند، و جائيکه امر فرموده خالي از آنها نيست.
و شيعيان علي بن ابي طالب(ع) کساني هستند که در احترام نمودن و بزرگداشت برادران مؤمن به مولاي خود علي(ع) اقتدا مي کنند.
و آنچه گفتم گفتار خودم نيست بلکه گفتار رسول خدا(ص) است و اين فرمايش پروردگار است که فرموده است:” وعملوا الصالحات” يعني بعد از اعتراف به توحيد و اعتقاد داشتن به نبوت و امامت همه فرائض و تکاليف الهي را بجا مي آورند، و در رأس آنها دو فريضه است:
يکي ادا کردن و پرداختن حقوق برادران دين، دوم رعايت تقيه و آشکار نکردن عقيده مذهبي خود در مقابل شيعيان خداوند براي آنکه جان و مال خود را حفظ کنند.
منابع مورد استفاده :
تفسير امام عسکري، ج7، ص316/ بحارالأنوار، ج68 ، ص160/ تفسير برهان، ج4، ص23.