توسل عمر به عباس‏ ^

«بخارى» در صحیح خود از «انس» نقل مى‏کند که در هنگام خشکسالى «عمر بن خطاب» با توسل به «عباس بن عبدالمطلب» طلب باران مى‏کرد و مى‏گفت: خداوندا ما توسل به پیامبرمان مى‏کردیم و تو باران بر ما نازل مى‏کردى و امروز ما متوسل به عموى پیامبرمان شده‏ایم، پس بارانت را بر ما نازل فرما.

«زبیر بن بکار» در «انساب» از طریق دیگرى این قصه را به‏صورت مفصل‏تر آورده است که خلاصه آن چنین است:

از عبداللَّه بن عمر، نقل شده است که: عمر بن خطاب در سال «رماده»به عباس بن عبدالمطّلب توسل جست، به میان مردم رفت، سخنرانى کرد و گفت: اى مردم! نگاه رسول خدا به عباس، نگاه پسر به پدر بود؛ پس شما نیز به او اقتدا کنید و عمویش را وسیله‏اى به درگاه خدا قرار دهید، پس اى عباس دست به دعا بردار.

و از جمله دعاهایى که عباس نمود، چنین بود: خدایا هیچ بلایى جز به‏واسطه گناه نازل نمى‏شود و جز به‏واسطه توبه برطرف نمى‏گردد؛ اینک مردم به واسطه نسبت من با پیامبر صلى الله علیه و آله به من روى آورده‏اند و این دستان گناهکار ماست که به‏سوى تو بلند است و چهره نادم ماست که رو به تو کرده است، پس بر ما باران ببار و حرمت پیامبرت را درمورد عمویش حفظ فرما. پس باران مانند سیل بر آنها فروریخت، زمین بارور شد و معیشت مردم برقرار گردید. و مردم بر سر عباس ریخته او را مسح کرده مى‏گفتند:

گوارایت باد اى ساقى حرمین! و عمر گفت: به‏خدا قسم این وسیله ارتباط و تقرّب خداوند بود و در همین زمینه است که «عباس بن عتبه» پسر برادرش ابیاتى سرود، از جمله:

بعمی سقى اللَّه الحجاز وأهله‏

عشیه یستقى بشیبته عمر

ابن عبدالبر در برخى روایات چنین گفته است: که آسمان دهان مشک‏هایش را گشود و باران چون کوهى فروریخت به‏گونه‏اى که گودى‏ها با بلندى مساوى گشت و زمین سبز گردید و معیشت مردم به سامان آمد؛ سپس عمر گفت: به‏خدا قسم که این همان وسیله به درگاه الهى و جایگاه نزد اوست.

همان‏گونه که دانستى وسیله قراردادن بزرگان به‏سوى خداوند، عبادت آن وسایل نیست، مگر این‏که کسى آنها را «رب» به‏حساب آورد، همان‏گونه که بت‏پرستان چنین برخوردى نسبت به بت‏ها داشتند وگرنه اگر کسى چنین اعتقادى نداشته باشد، ضمن این‏که از جانب خداوند مأمور به استفاده از وسایل است درواقع این وسیله‏جویى خود عبادت خداوند آمر مى‏باشد.