چند حدیث در مورد دوست خوب
حضرت امیر علیهالسلام چقدر دلنشین است که میگوید: «دوست، انسانی است که همان خودت است،
جز آنکه کالبدش غیرتوست»
در کتاب «عیون اخبار الرضا (علیهالسلام)» آمده که پیامبر (صلیالله علیه واله وسلم) فرمود:
«اساس عقل پس از ایمان، دوستی با مردم است»
حضرت امیرمومنان (علیهالسلام) در «غررالحکم» تعریف جالبی از دوست دارد؛
«دوستی، میل دلها به یکدیگر است، به سبب الفت یافتن جانها»
حضرت امیر (علیه السلام) در حکمت ۱۲ نهجالبلاغه میفرماید:
«عاجزترین مردم کسی است که از به دست آوردن دوست، عاجز باشد
و از او عاجزتر کسی است که دوستان به دست آورده را از دست بدهد»
و در جای دیگر میفرماید: «غریب کسی استکه در زندگی خویش دوستی ندارد»
آیه یک سوره ممتحنه را بخوانید؛
«ای کسانی که ایمان آوردهاید! دشمن من و دشمن خودتان را دوست نگیرید.
شما به آنان اظهار محبت میکنید در حالی که آنها به آنچه از حق برای شما آمده،
کافر شدهاند»
حضرت علی (علیهالسلام) در غررالحکم میفرماید:
«همنشینی با دوست خردمند، زندگی بخش جان و روح است» و در همان جا میگوید:
«دشمن با خرد برای تو از دوست نادان مطمئنتر است».
از نظر مولا، اصالت خانوادگی هم مهم است؛
«از دوستی و رفاقت با کسی که از نعمت عقل بیبهره است.
خودداری کنید و به کسی که اصالت خانوادگی ندارد،
احسان نکنید و او را بر نگزینید زیرا کسی که عقل ندارد به گمان اینکه به شما نفع میرساند،
زیان وارد میآورد و کسی که اصالت خانوادگی ندارد
به کسی که به او احسان و خوبی کرده، بدی و آزار روا میدارد»
امام صادق (علیهالسلام) هم در «بحارالانوار» سفارشهایی برای دوستیابی دارد:
«از دوستی و معاشرت با افراد پست و فرومایه خودداری کنید
چون در چنین دوستی و معاشرتی، هیچگونه خیر و صلاحی وجود ندارد».
امام علی (علیهالسلام) هم در این باره میفرماید:
«دوست واقعی نخواهد بود؛ مگر اینکه دوستش را در سه حالت فراموش نکند؛
به هنگامی که دنیا به او پشت کرده، وقتی که غایب است و پس از مرگ»
در «اصول کافی» و «امالی» شیخ صدوق به نقل از امام صادق (علیهالسلام) آمده است:
«دوستی حد و مرزی دارد. هر کس آنها را مراعات کرد، دوست حقیقی است
و گرنه نسبت دوستی به او نده.
آنکه نهان و آشکارش برای تو یکسان باشد، زینت تو را زینت خود و عیب خویش برمیشمرد.
اگر به ریاست و ثروت و مقام برسد، رفتارش عوض نشود، اگر تمکن پیدا کرد،
از آنچه دارد نسبت به تو دریغ نورزد و تو را در گرفتاریها رها نکند و تنها نگذارد»
امام علی (علیهالسلام) هم در این باره میفرماید:
«دوست واقعی نخواهد بود؛ مگر اینکه دوستش را در سه حالت فراموش نکند؛
به هنگامی که دنیا به او پشت کرده، وقتی که غایب است و پس از مرگ»
دوست خوب باید شما را به نیکی بخواند. آیه ۷۱ سوره توبه این را به روشنی بیان کرده:
«مردان و زنان با ایمان دوستان یکدیگرند
(و در ترجمه ای دیگر یار و یاور یکدیگرند)
که همدیگر را به کارهای پسندیده وا میدارند و از کارهای ناپسند باز میدارند»
