مسلم، در كوفه
مسلم، در كوفه
فلق با تيغ آذر،خيمه شب را زهم بدريد و… شب، دامان خود برچيد خبر در گوشهاى كوفيان پيچيد كه مسلم، افسر جانباز و پيشاهنگ اين نهضت پيام انقلاب عدل را با خويش آورده است. و مشتاقان،بسان موج خشم آلود اما طالب و مشتاق به سوى خانه مسلم، روان گشتند. درون چشمهاشان اشگهاى شوق و جانها، تشنه آزادى و دلها پر از شادى هزاران دست گرم شيعيان در دست مسلم بود و بيعت تا غروب، آن روز بر پا بود. طرفداران حق، چون حلقه، پيرامون اين رهبر شعور و شور، اندر سينه و در سر و گاهى ديدگان از اشگ شوق ياوران، تر بود.
شيعيان، دسته دسته به خانه مختار مى‌آمدند و با مسلم ديدار و بيعت مى‌كردند و مسلم هم نامه امام حسين(ع) را خطاب به مؤمنان و مسلمانان كوفه براى هر جماعتى از آنان مى‌خواند.
در يكى از همين ديدارها «عابس بن شبيب شاكرى» برخاست و پس از ستايش خداوند، خطاب به مسلم گفت:
من از مردم چيزى نمى‌گويم و نمى‌دانم كه در دلها چه دارند و تو را به آنها مغرور نمى‌كنم. من از خود و آمادگى خودم به تو خبر مى‌دهم. به خدا سوگند! اگر بخوانيد، شما را اجابت مى‌كنم و در ركابتان با دشمنانتان مى‌ستيزم و در راه شما با شمشيرم كارزار مى‌كنم تا با شهادت، خدا را ملاقات كنم; و از اين كار،فقط پاداش الهى را مى‌طلبم.
پس از او دلير مردى ديگر، كهنسال و جوان دل برخاست، به نام «حبيب‌بن مظاهر» و گفت: (خطاب به عباس)
رحمت‌خدا بر تو باد! آنچه را در دل داشتى با سخنى كوتاه و گويا بيان كردى. به خداى يكتا سوگند، عقيده و موضع من نيز همچون تو است. و كسان ديگر هم برخاسته و اعلام وفادارى و آمادگى براى فداكارى كردند.
از آن پس، دست‌بود و دست كه پيمان با سخنگوى «حسين‌بن على» مى‌بست.
روز به روز بر تعداد هواداران امام حسين(ع) كه با نماينده‌اش مسلم،بيعت مى‌كردند افزوده مى‌شد تا اين كه پس از چند روز، به هزاران نفر مى‌رسيد.
با وجود اين همه بيعتگران‌جان بر كف و انقلابيهاى آماده براى هرگونه فداكارى در راه حمايت‌حسين(ع) و بر انداختن كومت‌يزيد، مسلم‌بن عقيل، طى نامه‌اى اوضاع را به امام گزارش داد و با بيان شرايط و زمينه مساعد براى نهضت از امام خواست كه به سوى كوفه بشتابد. در نامه‌اى كه به امام نوشت،چنين بيان كرد:
نامه‌هاى فرستاده شده، راست‌بوده و سخن فرستادگان هم درست است. مردم كوفه آماده جهاد و جانبازى در راه خدايند. هم اكنون هيجده هزار نفر، با من بيعت كرده‌اند و آماده فداكارى در ركاب تو هستند. هر چه زودتر به سوى كوفه حركت كن!»اين نامه را كه مسلم،بيست‌و هفت روز پيش از شهادتش به امام حسين(ع) نوشت، توسط «عابس‌بن شبيب شاكرى» براى آن حضرت فرستاد. همراه او،نامه‌هاى ديگرى هم كوفيان به امام نوشتند و با گزارش اين كه صدهزار شمشير براى يارى تو آماده است،از آن حضرت خواستند كه در آمدن به كوفه شتاب كند.
كنون مسلم، نگينى در ميان حلقه انبوه ياران است حضورش مايه دلگرمى اميدواران است شكوه و هيبتى دارد، ميان كوفيان جايى و محبوبيتى دارد، و هر شب، صحبت از جنگ است، سخن از شستشوى لكه‌هاى ذلت و ننگ است كلام از شور جانسوز حقيقتهاست، ز «رفتن» ها و «ماندن» هاست. ولى دوران آن كم بود و كم پاييد، تمام شعله‌ها ناگه فرو خوابيد…
والى كوفه «نعمان بن بشير» بود كه از جانب معاويه و پس از او از سوى يزيد به اين سمت،گماشته شده بود. وقتى از تجمع‌مردم كوفه، پيرامون مسلم و بيعت‌با او آگاه شد، در يك سخنرانى مردم را تهديد كرد و آنها را از رفت‌وآمد پيش مسلم‌بن عقيل و شنيدن حرفهايش اكيدا نهى كرد; اما انقلابيون كوفه كه دل به مهر حسين(ع) سپرده و دست‌بيعت‌با نماينده‌اش مسلم داده بودند براى سخنان تهديدآميز او ارزشى قائل نشدند.
يكى از هم‌پيمانان بنى‌اميه به نام عبدالله‌بن مسلم بن ربيعه حضرمى پس از او برخاست و با سخنانى خواستار آن شد كه با مخالفان با شدت عمل بيشترى برخورد كند، چرا كه برخوردى اين‌گونه كه از موضع ناتوانى و ضعف است فتنه مسلم را نمى‌تواند بخواباند. با اوجگيرى نهضت نيمه مخفى مسلم در كوفه گزارشهاى تندى به شام و نزد «يزيد» فرستاده مى‌شد. از جمله همان عبدالله حضرمى، كه از او ياد شد،طى نامه‌اى براى يزيد اين گونه نوشت: «مسلم‌بن عقيل به كوفه آمده و شيعه به نفع حسين‌بن على با او بيعت كرده‌اند. اگر به كوفه نياز دارى، مرد نيرومندى براى سركوبى شورشيان و اجراى فرمانت‌بفرست، چرا كه نعمان‌بن بشير، مردى ناتوان است‌يا خود را ضعيف مى‌نماياند….»
يزيد براى حفظ سلطه و حاكميت‌بر كوفه عنصر ناپاك و سفاك و خشنى همچون «عبيدالله بن زياد» را كه حاكم بصره بود، انتخاب كرد. «ابن‌زياد» با حفظ سمت، والى كوفه نيز شد. ماموريت ابن‌زياد آن بود كه به كوفه برود و مسلم را دستگير كند و سپس او را محبوس يا تبعيد كند، يا به قتل برساند.
ابن زياد،با اجازه و اختيارهاى نامحدودى براى قلع‌وقمع و كشتار و فرونشاندن آتش مبارزات، مخفيانه و با قيافه‌اى مبدل و نقابدار به هنگام شب وارد كوفه شد و مراكز قدرت را، با عملياتى شبيه كودتا به دست گرفت.
ابن زياد قبل از آمدن به كوفه در بصره سخنرانى كرد و براى اين كه در غياب او هيچ‌گونه حادثه و شورشى پيش نيايد،ضمن تهديداتى كه نسبت‌به مردم نمود، برادر خودش را كه عثمان نام داشت، به جاى خود گماشت و خود به كوفه رفت.
مردمى كه با مسلم بيعت كرده و در انتظار آمدن حسين بن على(ع) به كوفه بودند، با ورود ابن‌زياد به كوفه، وضعى ديگر پيدا كردند. فردا صبح كه مردم براى نماز جماعت‌به مسجد آمدند،ابن‌زياد از دارالاماره بيرون آمد و در سخنان خود، خطاب به مردم گفت: «… اميرالمؤمنين يزيد، مرا فرمانرواى شهر و اين مرز و بوم و حاكم بر شما و بيت‌المال قرار داده است و به من دستور داده كه با ستمديدگان،انصاف و با محرومان بخشش داشته باشم و به فرمانبرداران نيكى كنم و با متهمان به مخالفت و نافرمانى با شدت و با شمشير و تازيانه رفتار كنم. پس هر كس بايد بر خويش بترسد. راستى گفتارم هنگام عمل‌روشن مى‌شود; به آن مرد هاشمى (مسلم‌بن عقيل) هم برسانيد كه از خشم و غضب من بترسد.
از اين پس، مجراى بسيارى از حوادث، دگرگون شد و اوضاع برگشت. ابن‌زياد، رؤساى قبايل و محله‌ها را طلبيد و برايشان صحبتهاى تهديدآميز كرد و از آنان خواست كه نام مخالفان يزيد را به او گزارش دهند،و گرنه خون و مال و جانشان به هدر خواهد رفت.
حزب اموى، كه مى‌رفت‌بساطش نابود و برچيده گردد،ديگر بار، جان گرفت و آن تهديدها و تطميع‌ها و فريبكاريها و تبليغهاى دامنه‌دار، تاثير خود را بخشيد و والى جديد، توانست‌با قدرت و قوت و با تمام امكانات جاسوسى و خبرگيرى و خبررسانى، جوى از وحشت و ارعاب را فراهم آورد. با دستگيريها و خشونتها و برخوردهاى تندى كه انجام داد، بر اوضاع مسلط شد و ورق برگشت.
