وهم و خیال، وسعت پروازش تا بیکرانه‏هاست. دست یافتن به دور دست‏ها، برفراز ایستادن، کامیابى و… همواره از ذهن بى‏نهایت انسانى مى‏گذرد؛ اما در درون دنیاىِ محدود مادى، تنها گاهى به واقعیت مى‏پیوندد. دنیاى مادى به هر کس، نه به اندازه »توهمش«، بلکه به اندازه »تبحرش« عطا مى‏کند. موفقیت و دست‏یابى به ثروت مادى، امرى ممکن است؛ اما نه با ابزار خیال، آرزو و خیال نخستین پله نردبانى مرتفع است که نام آخرین مرتبه آن موفقیت است. تلاش، تلاش، و تنها تلاش راه حل این معماى پیچیده است. هیچ راه میانبرى وجود ندارد؛ خرافه‏ها پدیده‏هایى از جنس وهم و خیال‏اند.
هنگامى که از خرافه‏پرستى در درون جوامع سخن به میان مى‏آید، مراد همان انگاره‏هایى است که مبناى عقلانى ندارند و یا اینکه با اعتقادات دینى مقبول و مرسوم جوامع در تضادند؛ به عبارت دیگر، خرافه‏پرستى، نوعى نابهنجارى در تفکر به شمار مى‏آید که در ظهور و بروز آن، عوامل و علل مختلفى دخیل هستند. اگر چه مى‏توان با پناه جستن به تک متغیرى ثابت، صورت مسئله را پاک کرد؛ اما باید توجه داشت که جوامع هرچه بیشتر درگیر مشکلات و مسائل باشند و افراد درون جوامع، پاسخى براى نیازهاى خود نیابند، خرافه‏ها، همچون علف‏هایى هرز ظاهر مى‏شوند و جانشین اعتقادات اصلى، که گشاینده گره‏ها و معضلات افراد جامعه‏اند، مى‏گردد.
بنابراین خرافه پرستى از جمله موضوعات مبتلى به جامعه ماست که حتى زمزمه‏ها و شایعاتى از حضور آن، حتى در عرصه کلان سیاسى جامعه نیز به گوش مى‏رسد که این امر، زنگ خطرى، و نیز جلوه‏اى از بیمارى پنهانى است که تا اعماق جان جامعه ریشه دوانده است، زیرا هنگامى که خرافه پرستى در چنین سطحى که باید بر مدار شرع و عقل باشد، حضور مى‏یابد و بعضا هم امرى عادى جلوه مى‏کند، باید به تامل نشست که چه ارتباطى میان ما و خرافه پرستى وجود دارد که از آن بى خبریم؟ این باور و اعتقاد به خرافه، چگونه توانسته از بخش‏هاى خرد تا کلان جامعه را تسخیر کند.
بنابراین شایسته است که با نگاهى اجمالى به وضعیت جامعه و شناخت مولفه‏ها و عواملى که بسترساز و نیز تسریع کننده این امر هستند، به فهم صحیح مسئله که نیمى از پاسخ است، دست یافته باشیم.
خرافه‏پرستى؛ از رسانه تا جامعه
در جامعه کنونى ایران، بنا به اظهارنظر مسئولان امر، مسائلى نظیر رمالى، کف‏بینى، فال‏گیرى، مدعیان دروغین امامت و پیامبرى، فرقه‏هاى نوظهور، شیطان‏پرستى، جن‏گیرى، احضار ارواح، دعانویسى و از جمله آسیب‏ها و معضلات اجتماعى به شمار مى‏روند که متاسفانه رواج و شیوع آن در جامعه، سرعت قابل توجهى یافته است و دستگاهاى متعددى از وزارت اطلاعات و نیروى انتظامى، تا وزارت ارشاد و سایر نهادهاى فرهنگى جامعه را به خود مشغول داشته است؛ حتى اگر از یافته‏ها و مشاهدات شخصى یا جلوه‏هاى بارز در سطح جامعه بگذریم، حداقل دلیل و سندى که مى‏توان بر این امر ارائه کرد، گزارشات و برنامه‏هاى مستند رسانه ملى، اخبار و تحلیل‏ها و بررسى‏هاى سایر رسانه است.
رسانه ملى که در حال حاضر مهم‏ترین ابزار آموزشى در جامعه ما است، مى‏تواند با فعالیت‏هاى خود و مبارزه با ترویج این‏گونه خرافه‏پرستى‏ها، مانعى بر سر راه ترویج آن باشد؛ به عبارت دیگر، همان‏گونه که رسانه ملى وظیفه نمایان ساختن این قبیل انحرافات را در جامعه برعهده دارد، به علت فراگیر بودن آن، مى‏تواند در فرایند رهایى جامعه از این نابهنجارى و عبور دادن جامعه از بحران عقلانیت ستیزى، نقش عمده‏اى را ایفا کند.

صفحات: 1· 2