بیماری‌های جسمی و روحی هر گاه شخصی باشد، زیان کمتری نسبت به بیمارهای اجتماعی دارد؛ زیرا بیماری‌های اجتماعی چنان واگیردار است که جامعه سالم را بیمار کرده و موجبات سقوط و نابودی جمعی را فراهم می‌آورد.از این رو بخش عمده‌ای از آموزه‌های قرآنی به مسائل اجتماعی و به ویژه درمان بیماریهای اجتماعی پرداخته است.
از نظر قرآن، جامعه سالم زمانی می‌تواند پدید آید و یا پایایی خویش را حفظ کرده و مانا باشد که بتواند بیماری‌های اجتماعی را بشناسد و با آن برخورد کند و در ریشه کنی آن تلاش نماید. از این رو بخش عمده‌ای از آموزه‌های اجتماعی قرآن و نیز مصادیق و مباحث تقوای الهی به موضوعاتی اختصاص یافته است که ارتباط تنگاتنگی با مسئله بیماری‌های اجتماعی و شیوه‌های درمان آن دارد.
از نظر قرآن تقوای اجتماعی، حوزه مهم و اساسی از تقوای الهی است؛ زیرا بدون تقوای اجتماعی نمی‌توان جامعه سالم داشت و یا حتی انسانی سالم را پرورش داد.یکی از بیماری‌های اجتماعی که بسیار خطرناک و آسیب زاست، بیماری کیش شخصیت و شخصیت‌پرستی است که عده‌ای از افراد جامعه گرفتار آن می‌شوند.نویسنده در این مطلب تحلیل قرآن را درباره شخصیت پرستی تبیین کرده و توصیه‌های قرآن را در زمینه مقابله و مبارزه با این بیماری اجتماعی بررسی و واکاوی نموده است.

شخصیت‌سازی افراطی، شیوه ابلیسی

ابلیس با آنکه موقعیت و منزلت خود را در میان آفریده‌های آفریدگار هستی می‌دانست، در مقام مجادله با پروردگار به شخصیت‌سازی دروغین از خود پرداخت و کوشید تا این گونه خود را در میان فرشتگان و دیگر آفریده‌های هستی، برتر از همه دانسته و شایستگی خویش را برای دست یابی و تصاحب منصب عظمای ولایت الهی و خلافت بر هستی به اثبات رساند.
او بر پایه چنین تصویرسازی دروغین به اموری چون برتری برخی از اجزای خود نسبت به دیگری چون آدم(ع) اشاره می‌کند تا با غلو کردن در این بخش، نواقص و کاستی‌های وجودی و شخصیتی خویش را بپوشاند. تاکید بر برخی از خصلت‌ها، خصوصیات و صفات از آن رو صورت می‌گیرد تا کاستی‌ها دیده نشود.
همین شیوه رفتاری را می‌توانید در بسیاری از تبلیغات رسانه‌ای جستجو و مشاهده کنید؛ زیرا گروهی از اهالی رسانه‌ها و مبلغان خبره با بهره مندی از روان شناسی تبلیغ، با تاثیرگذاری بر مخاطب از طریق تحریک عواطف و احساسات وی با بیان خوبی‌ها و صفات مثبت می‌کوشند تا این گونه وانمود کنند که کالا و یا شخص و یا جامعه مورد نظر از هر گونه کاستی پاک و مبراست.
بارها دیده شده است که برای تحریک عواطف قوم و مردمی جنبه‌های منفی آنها نادیده گرفته می‌شود و کاریکاتوری از صفات خوب به شکل بسیار برجسته و چشم پر کن ترسیم می‌شود. این گونه است که حتی مخاطب نیز در دام نیرنگ شخصیت‌سازی دروغین می‌افتد و نواقص و کاستی‌های خویش را از یاد می‌برد و در بازسازی و اصلاح آن نمی‌کوشد.
در برخی از بیانیه‌ها و اطلاعیه‌هایی که به مناسبت درگذشت کسی صادر می‌شود، گاه چنان از شخصیت برجسته وی سخن به میان می‌آید که گویی الگویی قابل تقدیر و سزاوار پیروی است. این در حالی است که بسیاری از نواقص وجودی و شخصیتی وی می‌تواند آسیب جدی به مخاطبی وارد سازد که با شخصیت‌سازی دروغین دیگران در دام پیروی از آن به عنوان الگو می‌افتد.
خداوند در آموزه‌های قرآنی بیان می‌کند که بسیاری از توده‌های مردم به سبب شخصیت‌سازی دروغینی که از سوی برخی از خواص انجام می‌گیرد، به گمراهی‌ای کشیده می‌شوند که جز سقوط و تباهی ابدی نتیجه و ثمره‌ای ندارد. از جمله آنها می‌توان به شخصیت‌سازی که از سوی برخی از خواص نسبت به حضرت عیسی(ع) انجام گرفته اشاره کرد. این خواص برای مقاصدی خاص، به شخصیت‌سازی دروغینی از حضرت مریم (س) و حضرت عیسی‌(ع) دست زدند، تا جایی که ایشان را تا مقام فرزند خداوندی و بلکه یکی از خدایان سه گانه بالا بردند و برای خداوند شریک قرار داده و به پرستش و عبادت وی پرداختند.
این گونه است که خداوند نسبت به شخصیت‌سازی و شخصیت پرستی که با عنوان غلو انجام می‌گیرد هشدار می‌دهد و خواهان مبارزه و مقابله با این بیماری خطرناک می‌شود.

ادامه »

 الان در میان کاندیداها دو کاندیدا داریم که دغدغۀ رفع محرومیت و تغییر وضع موجود را دارند و هر کدام با برنامه‌های خاص خودشان و شیوۀ تبلیغاتی و مناظره‌ای خاص خودشان، دارند کار را جلو می‌برند. ما برای موفقیت هر دو، دعا می‌کنیم؛ زیرا وضع موجود باید عوض شود.  

 برخی مدام می‌گویند: «آیا این دو کاندیدا، یکی می‌شوند یا نه؟» اصلاً چه ضرورتی دارد که یکی شوند؟! به این سادگی نمی‌شود دربارۀ ضرورت اتحاد حرف زد.    

 الان ما دو کاندیدا در صحنه می‌بینیم که به معیشت مردم توجه دارند و هر کدام‌شان دارند دل‌ها و اندیشه‌هایی را به خودشان جذب می‌کنند. بگذارید، هر دوی اینها فعالیت خود را ادامه دهند، هنوز سه هفته تا انتخابات باقی مانده است. تازه دور دوم را هم می‌شود لحاظ کرد. چه ضرورتی دارد الان این بحث‌های انحرافی مطرح شود؟!

ممکن است تا آخر هم ، این اتحاد ضرورت نداشته باشد. این اتحاد وقتی ضرورت دارد که شما یقین داشته باشید که اگر این اتحاد صورت بگیرد، بخشی از آراء مردم، به سمت به سمت مدافعان وضع موجود نخواهد رفت، ولی به این سادگی نمی‌شود این اطمینان را پیدا کرد.

 هیچ‌کدام از این دو تا کاندیدا را نباید تخریب کرد. و هر دو را باید تقویت کرد؛ حالا هر کسی هر کدام از اینها را ترجیح می‌دهد، او را بیشتر تقویت کند. بگذارید این استعدادها کارآیی خودشان را نشان دهند. 

 الان دو نوع استعداد، دو نوع رویکرد، دو نوع مرام‌نامه برای ادارۀ دولت به نفع محرومین، و دو زبان و دو روش برای برخورد با مسائل در صحنه هست که هر یک از اینها، مخاطبان خاص خود را دارند و تا جایی که می‌شود باید این دو را حفظ کرد. الان برای ما مهم نیست که هر کدام از این روش‌ها، چه تعدادی از آراء را به خودشان اختصاص می‌دهند.

 اتحاد این دو کاندیدایی که برای رفع مشکلات معیشتی مردم، فعالیت می‌کنند، موضوعی است که احیاناً باید سه هفتۀ دیگر دربارۀ آن بحث کرد. این هم‌افزایی را در آن لحظه باید نگاه کرد که آیا واقعاً مصلحت هست یا نیست؟ فعلاً نباید کار را متوقف بر این موضوع کرد. و هیچ‌کدام از طرفداران این دو کاندیدای محترم هم نباید به تضعیف آن کاندیدای دیگر بپردازند. و یک لحظه هم نباید وقت‌شان را صرف این امور فرعی کنند.

 اگر ما واقعاً تلاش خودمان را انجام دهیم-لااقل با همین وضعیت موجود-انتخابات دو مرحله‌ای خواهد شد و کسانی که در مرحلۀ دوم با هم رقابت می‌کنند، همین دو تا کاندیدای محترم-که به‌دنبال تغییر وضع موجود هستند- خواهند بود؛ چون رقبای این دو، حرفی برای گفتن ندارند و امتیازی ندارند. البته این درصورتی که شما واقعاً فعالیت کنید. و اگر شما خوب فعالیت نکنید، یک عده‌ای در مقام مردم‌فریبی بر می‌آیند.  

استاد پناهیان

رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی جان‌باختن جمعی از کارگران زحمتکش در حادثه دلخراش معدن گلستان را تسلیت گفتند.
متن پیام حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پی حادثه دلخراش معدن آزادشهر به شرح زیر است؛
بسم الله الرحمن الرحیم
حادثه‌ دلخراش و مصیبت‌بار معدن در گلستان که به جان‌باختن جمعی از کارگران زحمتکش و رنج‌دیده و گرفتاری جمعی دیگر از آن عزیزان انجامیده است، اینجانب را داغدار و مصیبت‌زده کرد. لازم است همه‌ اقدام‌های ممکن برای نجات گرفتاران انجام گیرد. حادثه بسیار تلخ است و امیدواریم خداوند نظر عنایتی بفرماید. به خانواده‌های همه‌ آن عزیزان تسلیت می‌گویم و برای آنان صبر و آرامش و برای گرفتاران فرج الهی را مسألت می‌کنم. تلاش دستگاه‌های گوناگون مأجور است، هر چه می‌توانند این تلاش را افزایش دهند.
سیّدعلی خامنه‌ای
14 اردیبهشت 1396

توصیه‌های عملی ماه شعبان براساس بیانات رهبر انقلاب
رابطه خودتان را با خدا به‌وسیله دعا و ذکر تقویت کنیدبه خدا توکل کنید. از خدای متعال توفیق بخواهید. مبادا اشتغالات کاری، شما را از ذکر و توجه و پرداختن به معنویات باز بدارد!یعنی یکی از خطرها این است که در عمل‌زدگی غرق بشویم و از آن ارتباط قلبی خودمان غافل بمانیم.آن چیزی که پشتوانه‌ی نشاط و شور و شوق و تحرک و توفیق ماست، کمک الهی است.
حقیقتاً از دل، با زبان مناجات با خدا حرف بزنید،شاید در ماه شعبان، بتوانیم با ذخیره‌ای که از این ماه گرفته‌ایم، آن مناجات پرسوز و گداز و پر مضمون را با نفس حقیقی بخوانیم - نه‌فقط الفاظ آن را مرور کنیم- و حقیقتاً از دل، با زبان آن مناجات با خدا حرف بزنیم، و اگر ان‌شاءاللَّه این همه فراهم شد، در ماه رمضان، آماده‌ی ورود بر سر سفره‌ی ضیافت الهی شویم و در اوج قله‌ی آن ماه، شایسته‌ی ورود به لیلةالقدر گردیم.
من یک وقتی ازامام (رضوان‌الله‌علیه) پرسیدم در این دعاهای مأثوری که وجود دارد، شما کدام دعا را بیشتر از همه خوشتان می‌آید و دوست دارید. فرمودند: دعای کمیل و مناجات شعبانیه. اتفاقاً هر دو دعا هم برای ماه شعبان است؛ دعای کمیل که می‌دانید اصلاً ورود اصلی‌اش برای شب نیمه‌ی شعبان است، مناجات شعبانیه هم که از ائمه نقل شده، متعلق به ماه شعبان است. لحن این دو دعا به هم نزدیک است؛ هر دو عاشقانه است. در مناجات شعبانیه: «جهنم هم که من را ببری، فریاد می‌کشم تو را دوست دارم». و در دعای کمیل: «اگر به من در جهنم اجازه بدهی و نطق را از من نگیری، فریاد می‌کشم؛ فریادِ امیدواران، فریادِ دلدادگان و فریادِ دلباختگان را»

معلم باید نیروی فکری متعلم را پرورش دهد و او را به سوی استقلال رهنمون کند. باید قوه ابتکار او را زنده کند؛ یعنی در واقع، کار معلم آتش گیره دادن است. فرق است میان تنوری که شما بخواهید آتش از بیرون بیاورید و در آن بریزید تا آن را داغ کنید و تنوری که در آن هیزم و چوب جمع است و شما فقط آتش گیره از خارج می‌آورید و آن قدر زیر این چوب‌ها و هیزم‌ها قرار می‌دهید که اینها کم‌کم مشتعل شود.» این‌گونه دیدگاه‌های «شهید مطهری» قلب «مرتضی پالیزوانی» را تشنه دریافت حقیقت کرد، تا تمام زندگی خود را صرف مطالعه کتاب‌های شهید مطهری و سخنرانی آثار وی کند.

به مناسبت سالروز شهید مطهری و روز معلم دل به دلگویه‌های «فهیمه صابری» همسر شهید مرتضی پالیزوانی دادیم که در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید:

تدریس کتاب‌های شهید مطهری زمینه ساز ازدواج شد

اواخر سال ۶۰ در قسمت فرهنگی بنیاد شهید مشغول به کارشدم، به دنبال کلاس‌های فرهنگی بودم، از طریق یکی از دوستانم به کلاس‌‌های مرتضی معرفی شدم که وی کتاب «الحیاه وفطرت» شهید مطهری را تدریس می‌کرد. این باب آشنایی ما بود. خانواده‌‌ها را در جریان گذاشتیم و به خواستگاریم آمدند.

سنت‌شکنی مرتضی برای تعیین مهریه

زمانی‌که قرار شد خانواده‌ها مهریه تعیین کنند یکی از بزرگان مجلس گفت: «مهریه همان مبلغی باشد که برای خواهران بزرگ وی در نظر گرفته‌اید» مرتضی اجازه صحبت خواست و بیان کرد: «اگر مهریه را هزار سکه هم تعیین کنید قبول می‌کنم ولی می‌خواهم بدانم گذشتگان ما هر عرفی داشتند باید تکرار شود.» سکوتی در جمع حکم فرما شد، طبق توافقی که از قبل با هم کرده بودیم ۱۴ سکه تعیین کردیم و خطبه عقد ما را حضرت امام (ره) جاری کردند.

مرتضی علاوه بر ۱۴ سکه کتاب‌های شهید مطهری را به دلیل علاقه وافری که به وی داشت به عنوان مهریه‌ام تعیین کرد. امام پذیرفتند و فرمودند: باید مبلغ کتاب‌ها را مشخص کنید. پس از پایان عقد امام توصیه کردند: «در زندگی مشترک با هم بسازید» در مسیر بازگشت به خانه مهریه را بخشیدم تا دینی بر گردن همسرم نباشد.

قرائت قرآن در آغاز مراسم عروسی

یک ماه بعد؛ مرتضی پیش از مراسم عروسی، درخواست کرد مراسم را با قرائت قرآن آغاز کنیم و تحلیل وی اینگونه بود که می‌گفت: «قرائت قرآن در مراسم عروسی در اسلام منع نشده است. باید عرف قرائت قرآن تنها در مراسمات مذهبی ر ا بشکنیم.»

مرتضی بعد از انقلاب وارد سپاه شده بود. به صورت رسمی در پایگاه شمیرانات به کار عقیدتی اشتغال داشت. همیشه به وی می‌گفتم لباس سپاه که می‌پوشی حال عجیبی پیدا می‌کنم. می‌پرسید: «احساساتی می‌شوی» پاسخ می‌دادم: «نه عاشق‌تر می‌شوم» حتی در مراسم عروسی از وی خواستم به جای کت وشلوار دامادی لباس سپاه بپوشد.

در ارزیابی یکدیگر غریبه بودیم

در طول زندگی مشترکمان هفته‌ای یک مرتبه به ارزیابی یکدیگر می‌پرداختیم گاهی چنان موضع‌گیری نسبت به هم داشتیم فراموشمان می‌شد در جایگاه زن و شوهری هستیم و برای خودسازی و عدم تکرار با جریمه نقدی و روزه گرفتن خود را تنبیه می‌کردیم.

مراسم سخنرانی با کتاب‌های شهید مطهری

مرتضی تمام اوقات خود را صرف مطالعه و تدریس کتاب‌های شهید مطهری می‌کرد، الگوی زندگی وی شهید مطهری و ملاصدرا بود. عطش خواندن کتاب‌های شهید مطهری را داشت. معمولا تا نیمه شب کتاب می‌خواند. امکان نداشت بدون مطالعه سخنرانی کند.

اقوام همیشه گله و شکایت می‌کردند که چرا مرتضی به دیدنشان نمی‌رود، وی به بهانه درس و کار از دید و بازدید امتناع می‌کرد. اعتقاد داشت که در مهمانی‎ها گناه و غیبت زیاد است. بعد از اصرارم به صله رحم، وی پذیرفت که هر ۱۵ روز یک‌بار در خانه یکی از اقوام سخنرانی کند به شرط اینکه دردسری برای اقوام نداشته باشد و فقط با چای و شیرینی از مهمان‌ها پذیرایی کنند. مرتضی در این دوره‌ها کتاب «حماسه حسینی» شهید مطهری را تدریس می‌کرد. به طور باور نکردنی مورد استقبال اقوام قرار گرفت و از صحبت‌های مرتضی جزوه می‌نوشتند.

ثواب مطالعه کردن در شب‌های احیا

شب‌های احیا را صرف مطالعه می‌کرد. مردم عوام می‌گفتند: چرا وی شب‌های احیا را به عزاداری سپری نمی‌کند. مرتضی هیچ وقت پاسخشان را نمی‌داد. چند سال پیش در تلویزیون سخنرانی «آیت الله جوادی آملی» را تماشا می‌کردم که وی گفت: «شب‌های احیا به مراسم نرفتن و مطالعه کردن ارزش بسیار دارد.» وقتی این جملات را می‌شنوم درود بر روح مرتضی می‌فرستم.

استعفا از سپاه در راه کسب علم

زمانی‌که شوق و علاقه مرتضی را برای درس خواندن می‌دیدم از وی خواستم در کنکور شرکت کند. با وجود آن‌که باردار بودم و سختی زیادی را تحمل می‌کردم مسئولیت کار‌های خانه را تنهایی به دوش ‌کشیدم تا مرتضی در آسایش درس بخواند. زمانی‌که خود را برای کنکور آماده می‌کرد از سپاه استعفا داد، اعتقادش بر این مبنا بود که شاید در زمان تحصیل به طور منظم نتواند به سر کار برود و بیت المال را رعایت کند. سال ۶۳ در رشته فلسفه دانشگاه تهران قبول شد و برای گذراندن یک واحد درسی چندین کتاب را مطالعه می‌کرد. هم‌زمان با ادامه تحصیل در جبهه حضور داشت و عقیدتی تدریس می‌کرد. همرزمان وی تعریف می‌کردند، وارد هر سنگر که می‌شدیم دست هر رزمنده‌ای کتاب‌های شهید مطهری را می‌دیدیم، که مرتضی به آنها هدیه داده بود و رزمنده‌ها تحت تاثیر آموزه‌های وی کتاب‌ها را مطالعه می‌کردند. مرتضی نخستین فردی بود که تدریس کتاب «حکمت مطهر» را در دانشگاه تهران بنا نهاد. یک روز در اتوبوس فردی عنوان کرده بود که حزب‌الهی‌ها بی‌سواد هستند. بلافاصله مرتضی کلاس‌ زبان انگلیسی ثبت نام کرد و اعتقاد داشت زمانی‌که رزمنده‌ها از جبهه باز می‌گردند باید به تحصیل بپردازند.

مرتضی آرزوی شهادت داشت

یک‌بار که به جبهه اعزام شد، گردنبندم را برای سلامتی‌ وی، نذر ستاد جنگ کردم. وقتی به سلامت از جبهه بازگشت با شنیدن نذرم خوشحال شد ولی گفت: آرزوی شهادت دارم و دعا کن شهید شوم تا جلوی درب بهشت منتظرت بمانم ناخودآگاه گفتم الهی آمین و از آن به بعد حتی یک دور تسبیحم نذر سلامتی وی نکردم.

رضایت مادر از شهادت فرزندانش

محمد؛ برادر همسرم در مبارزات علیه رژیم طاغوت به شهادت رسیده بود. مصطفی برادر دیگرش هم سال ۶۳ به شهادت رسید. زمانی‌که مرتضی می‌خواست خبر شهادت برادرش را به مادر خود بدهد، به من گفت: «اصلا جلوی مادرم گریه نکن. مادرم شیر زن است.» مادر خود را برای شنیدن خبر اینگونه آماده کرد: «مصطفی مجروح شده است.» مادر وی گفت: «برای دیدنش کجاست برویم؟» مرتضی پاسخ داد: «ای کاش مصطفی شهید می‌شد. شیمیایی شده و به بیمارستان اصفهان منتقلش کردند.» مادر  همسرم جمله وی را تکرار کرد «ای کاش شهید می‌شد».

مرتضی ادامه داد: «مادر به شهادت مصطفی راضی هستی.» مادر وی گفت: «راضی هستم.» مرتضی نفس عمیقی کشید و پاسخ داد: «مصطفی شهید شده است.» پیکر مصطفی تا به امروز مفقودالاثر است.

شهیدی که در روز شهادت استادش به شهادت رسید

آخرین باری که عازم جبهه شد تصمیم گرفت به عنوان رزمنده راهی شود. در عملیات فکه بر اثر ترکش خمپاره در روز ۱۲ اردیبهشت سال ۶۵ ساعت ۱۱:۳۰ مصادف با روز و ساعت شهادت استاد و الگویش شهید مرتضی مطهری به شهادت رسید و در قطعه ۲۴ در بین شهدای هفتم تیر دفن شد. وی تا آخرین لحظات به مطالعه و رعایت حجاب سفارشم می‌کرد. مرتضی آرزو داشت مراسم تشیع باشکوهی داشته باشد، روز تشیع وی، گردانی عازم جبهه بودند به دلیل مشکل فنی، قطار با تاخیر حرکت کرده بود. رزمنده‌ها در این فرصت به بهشت زهرا آمده و جنازه مرتضی را بین خود بردند و شروع به عزا داری کردند و مرتضی به آرزوی خود رسی

در انقلاب و دفاع مقدس
معلم باید نیروی فکری متعلم را پرورش دهد و او را به سوی استقلال رهنمون کند. باید قوه ابتکار او را زنده کند؛ یعنی در واقع، کار معلم آتش گیره دادن است. فرق است میان تنوری که شما بخواهید آتش از بیرون بیاورید و در آن بریزید تا آن را داغ کنید و تنوری که در آن هیزم و چوب جمع است و شما فقط آتش گیره از خارج می‌آورید و آن قدر زیر این چوب‌ها و هیزم‌ها قرار می‌دهید که اینها کم‌کم مشتعل شود.» این‌گونه دیدگاه‌های «شهید مطهری» قلب «مرتضی پالیزوانی» را تشنه دریافت حقیقت کرد، تا تمام زندگی خود را صرف مطالعه کتاب‌های شهید مطهری و سخنرانی آثار وی کند.

به مناسبت سالروز شهید مطهری و روز معلم دل به دلگویه‌های «فهیمه صابری» همسر شهید مرتضی پالیزوانی دادیم که در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید:

تدریس کتاب‌های شهید مطهری زمینه ساز ازدواج شد

اواخر سال ۶۰ در قسمت فرهنگی بنیاد شهید مشغول به کارشدم، به دنبال کلاس‌های فرهنگی بودم، از طریق یکی از دوستانم به کلاس‌‌های مرتضی معرفی شدم که وی کتاب «الحیاه وفطرت» شهید مطهری را تدریس می‌کرد. این باب آشنایی ما بود. خانواده‌‌ها را در جریان گذاشتیم و به خواستگاریم آمدند.

سنت‌شکنی مرتضی برای تعیین مهریه

زمانی‌که قرار شد خانواده‌ها مهریه تعیین کنند یکی از بزرگان مجلس گفت: «مهریه همان مبلغی باشد که برای خواهران بزرگ وی در نظر گرفته‌اید» مرتضی اجازه صحبت خواست و بیان کرد: «اگر مهریه را هزار سکه هم تعیین کنید قبول می‌کنم ولی می‌خواهم بدانم گذشتگان ما هر عرفی داشتند باید تکرار شود.» سکوتی در جمع حکم فرما شد، طبق توافقی که از قبل با هم کرده بودیم ۱۴ سکه تعیین کردیم و خطبه عقد ما را حضرت امام (ره) جاری کردند.

مرتضی علاوه بر ۱۴ سکه کتاب‌های شهید مطهری را به دلیل علاقه وافری که به وی داشت به عنوان مهریه‌ام تعیین کرد. امام پذیرفتند و فرمودند: باید مبلغ کتاب‌ها را مشخص کنید. پس از پایان عقد امام توصیه کردند: «در زندگی مشترک با هم بسازید» در مسیر بازگشت به خانه مهریه را بخشیدم تا دینی بر گردن همسرم نباشد.

قرائت قرآن در آغاز مراسم عروسی

یک ماه بعد؛ مرتضی پیش از مراسم عروسی، درخواست کرد مراسم را با قرائت قرآن آغاز کنیم و تحلیل وی اینگونه بود که می‌گفت: «قرائت قرآن در مراسم عروسی در اسلام منع نشده است. باید عرف قرائت قرآن تنها در مراسمات مذهبی ر ا بشکنیم.»

مرتضی بعد از انقلاب وارد سپاه شده بود. به صورت رسمی در پایگاه شمیرانات به کار عقیدتی اشتغال داشت. همیشه به وی می‌گفتم لباس سپاه که می‌پوشی حال عجیبی پیدا می‌کنم. می‌پرسید: «احساساتی می‌شوی» پاسخ می‌دادم: «نه عاشق‌تر می‌شوم» حتی در مراسم عروسی از وی خواستم به جای کت وشلوار دامادی لباس سپاه بپوشد.

در ارزیابی یکدیگر غریبه بودیم

در طول زندگی مشترکمان هفته‌ای یک مرتبه به ارزیابی یکدیگر می‌پرداختیم گاهی چنان موضع‌گیری نسبت به هم داشتیم فراموشمان می‌شد در جایگاه زن و شوهری هستیم و برای خودسازی و عدم تکرار با جریمه نقدی و روزه گرفتن خود را تنبیه می‌کردیم.

مراسم سخنرانی با کتاب‌های شهید مطهری

مرتضی تمام اوقات خود را صرف مطالعه و تدریس کتاب‌های شهید مطهری می‌کرد، الگوی زندگی وی شهید مطهری و ملاصدرا بود. عطش خواندن کتاب‌های شهید مطهری را داشت. معمولا تا نیمه شب کتاب می‌خواند. امکان نداشت بدون مطالعه سخنرانی کند.

اقوام همیشه گله و شکایت می‌کردند که چرا مرتضی به دیدنشان نمی‌رود، وی به بهانه درس و کار از دید و بازدید امتناع می‌کرد. اعتقاد داشت که در مهمانی‎ها گناه و غیبت زیاد است. بعد از اصرارم به صله رحم، وی پذیرفت که هر ۱۵ روز یک‌بار در خانه یکی از اقوام سخنرانی کند به شرط اینکه دردسری برای اقوام نداشته باشد و فقط با چای و شیرینی از مهمان‌ها پذیرایی کنند. مرتضی در این دوره‌ها کتاب «حماسه حسینی» شهید مطهری را تدریس می‌کرد. به طور باور نکردنی مورد استقبال اقوام قرار گرفت و از صحبت‌های مرتضی جزوه می‌نوشتند.

ثواب مطالعه کردن در شب‌های احیا

شب‌های احیا را صرف مطالعه می‌کرد. مردم عوام می‌گفتند: چرا وی شب‌های احیا را به عزاداری سپری نمی‌کند. مرتضی هیچ وقت پاسخشان را نمی‌داد. چند سال پیش در تلویزیون سخنرانی «آیت الله جوادی آملی» را تماشا می‌کردم که وی گفت: «شب‌های احیا به مراسم نرفتن و مطالعه کردن ارزش بسیار دارد.» وقتی این جملات را می‌شنوم درود بر روح مرتضی می‌فرستم.

استعفا از سپاه در راه کسب علم

زمانی‌که شوق و علاقه مرتضی را برای درس خواندن می‌دیدم از وی خواستم در کنکور شرکت کند. با وجود آن‌که باردار بودم و سختی زیادی را تحمل می‌کردم مسئولیت کار‌های خانه را تنهایی به دوش ‌کشیدم تا مرتضی در آسایش درس بخواند. زمانی‌که خود را برای کنکور آماده می‌کرد از سپاه استعفا داد، اعتقادش بر این مبنا بود که شاید در زمان تحصیل به طور منظم نتواند به سر کار برود و بیت المال را رعایت کند. سال ۶۳ در رشته فلسفه دانشگاه تهران قبول شد و برای گذراندن یک واحد درسی چندین کتاب را مطالعه می‌کرد. هم‌زمان با ادامه تحصیل در جبهه حضور داشت و عقیدتی تدریس می‌کرد. همرزمان وی تعریف می‌کردند، وارد هر سنگر که می‌شدیم دست هر رزمنده‌ای کتاب‌های شهید مطهری را می‌دیدیم، که مرتضی به آنها هدیه داده بود و رزمنده‌ها تحت تاثیر آموزه‌های وی کتاب‌ها را مطالعه می‌کردند. مرتضی نخستین فردی بود که تدریس کتاب «حکمت مطهر» را در دانشگاه تهران بنا نهاد. یک روز در اتوبوس فردی عنوان کرده بود که حزب‌الهی‌ها بی‌سواد هستند. بلافاصله مرتضی کلاس‌ زبان انگلیسی ثبت نام کرد و اعتقاد داشت زمانی‌که رزمنده‌ها از جبهه باز می‌گردند باید به تحصیل بپردازند.

مرتضی آرزوی شهادت داشت

یک‌بار که به جبهه اعزام شد، گردنبندم را برای سلامتی‌ وی، نذر ستاد جنگ کردم. وقتی به سلامت از جبهه بازگشت با شنیدن نذرم خوشحال شد ولی گفت: آرزوی شهادت دارم و دعا کن شهید شوم تا جلوی درب بهشت منتظرت بمانم ناخودآگاه گفتم الهی آمین و از آن به بعد حتی یک دور تسبیحم نذر سلامتی وی نکردم.

رضایت مادر از شهادت فرزندانش

محمد؛ برادر همسرم در مبارزات علیه رژیم طاغوت به شهادت رسیده بود. مصطفی برادر دیگرش هم سال ۶۳ به شهادت رسید. زمانی‌که مرتضی می‌خواست خبر شهادت برادرش را به مادر خود بدهد، به من گفت: «اصلا جلوی مادرم گریه نکن. مادرم شیر زن است.» مادر خود را برای شنیدن خبر اینگونه آماده کرد: «مصطفی مجروح شده است.» مادر وی گفت: «برای دیدنش کجاست برویم؟» مرتضی پاسخ داد: «ای کاش مصطفی شهید می‌شد. شیمیایی شده و به بیمارستان اصفهان منتقلش کردند.» مادر  همسرم جمله وی را تکرار کرد «ای کاش شهید می‌شد».

مرتضی ادامه داد: «مادر به شهادت مصطفی راضی هستی.» مادر وی گفت: «راضی هستم.» مرتضی نفس عمیقی کشید و پاسخ داد: «مصطفی شهید شده است.» پیکر مصطفی تا به امروز مفقودالاثر است.

شهیدی که در روز شهادت استادش به شهادت رسید

آخرین باری که عازم جبهه شد تصمیم گرفت به عنوان رزمنده راهی شود. در عملیات فکه بر اثر ترکش خمپاره در روز ۱۲ اردیبهشت سال ۶۵ ساعت ۱۱:۳۰ مصادف با روز و ساعت شهادت استاد و الگویش شهید مرتضی مطهری به شهادت رسید و در قطعه ۲۴ در بین شهدای هفتم تیر دفن شد. وی تا آخرین لحظات به مطالعه و رعایت حجاب سفارشم می‌کرد. مرتضی آرزو داشت مراسم تشیع باشکوهی داشته باشد، روز تشیع وی، گردانی عازم جبهه بودند به دلیل مشکل فنی، قطار با تاخیر حرکت کرده بود. رزمنده‌ها در این فرصت به بهشت زهرا آمده و جنازه مرتضی را بین خود بردند و شروع به عزا داری کردند و مرتضی به آرزوی خود رسید.

دو ماه نمی‌توانستم نام پسرم را صدا بزنم

مرتضی که به شهادت رسید، فرزند دوم خود را باردار بودم تا زمان زایمان وی هر شب به خوابم می‌آمد و مراقبم بود؛ حتی یک شب در خواب برایم لباس سیسمونی آورد، مرتضی وصیت کرده بود که اسم فرزندمان را مرتضی هم نام وی و شهید مطهری بگذارم، تا دو ماهی نمی‌توانستم اسم پسرم را صدا بزنم و او را از زبان محمد پسر اولم «داداشی» مورد خطاب قرار می‌دادیم.

بازی رهبر با فرزند شهید

سال ۷۴ سالگرد مرتضی مصادف با تولد امام رضا علیه السلام به همراه محمد پسر بزرگم و مادر شهید و چند تن از همسران، مادران شهدا به دیدار همسر آقا رفتیم. مرتضی پسر کوچکم را به منزل مادر یکی از شهدا که منزلشان در نزدیکی بیت بود گذاشتم، حراست جلوی درب محمد را به داخل راه نداد و نزد خود نگه داشت، خدمت همسر آقا که رسیدیم از وی خواستیم با آقا دیدار داشته باشیم. همسرمقام معظم رهبری گفت: آقا امروز عمامه گذاری و خطبه عقد جاری کردند، گمان نمی‌کنم بتوانند با شما دیدار داشته باشند. بعد از اصرار ما از آقا خواهش کردند ما به دیدارشان برویم، مقام معظم رهبری پذیرفتند. قامت آقا را که دیدم اشک از چشمانم جاری شد. همسر مقام معظم رهبری من و مادر همسرم را به آقا معرفی کرد. آقا فرمودند: عجب پس از آن وقت پسر شما پیش من بود. «آقا که از پله‌ها پایین می‌آمدند محمد را دیده بودند و به داخل اتاق خودشان برده بودند و برای محمد تلویزیون روشن کردند و مورد نازو نوازش قرار دادند و عیدی به وی دادند.»

بعد از کمی صحبت آقا برای آماده شدن نماز به اتاقشان رفت. به همسرمقام معظم رهبری گفتم اگر مرتضی بفهمد محمد به دیدن آقا آمده خیلی ناراحت می‌شود. اجازه می‌دهید مرتضی را به دیدار مقام معظم رهبری بیاورم همسرآقا پذیرفت با حراست تماس گرفت که فرزند شهید پالیزوانی را می‌آورند بدون بازدید بدنی وی را راهنمایی کنید. بلافاصله با منزل مادر شهیدی که مرتضی آنجا بود تماس گرفتم و مرتضی را به بیت آوردند و به نزد آقا رفت و محمد به دنبال مرتضی دوید بعد از چند دقیقه‌ای هر دو آنها برگشتند و محمد گفت مامان مرتضی بعد از سلام به آقا گفت: «آقای خامنه‌ای چرا شما به خانه ما نمی‌آید» مقام معظم رهبری به مرتضی فرموده بودند آدرس منزل را به حراست بده حتما یک روز به خانه شما خواهم آمد.

آقا دعوت مرتضی را برای دیدار پذیرفت

شب چهارشنبه سوری اسفند سال ۷۴ آقا به منزل ما آمدند. تمام مدت مقام معظم رهبری با بچه‌ها بازی کردند و گفتند در راه خدا باشید و حرف مادر خود را گوش کنید. محمد عکس آقا را درخواست کرد و مقام معظم رهبری گفتند: «عکس چه اندازه‌ای می‌خواهی» محمد پاسخ داد: هر چه که شما صلاح می‌دانید و بعد از چند روز یک عکس همانند عکسی که در اتاق آقا بود برای محمد فرستادند.

بیوگرافی:
مرتضی پالیزوانی
۲۴ ساله
شهادت: ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۳۶۵- فکه

*۳۰:

«شریعت» نسبت میان «انسان» و «حقیقت» خود اوست و «مناسک» صورتِ مثالی و متنزل شریعتند که حقیقت آن را پاس می دارند، وجود بشر رابط میان عوالم «غیب و شهادت» است و این سرگردانی که اکنون به آن دچار شده، مکافات گناه نخستین اوست. تا آنگاه که بشر وجود خود را در «ابزار و اسباب» بجوید راه سفر به «آسمان حقیقت» را نخواهد یافت. با «آپلو» نیز جز تا ماه نمی توان رفت و سفر حقیقی جز با «انقطاع از اسباب» ممکن نیست… و اگر انسان را برای سفر به آسمان ها نیافریده اند، این میل پرواز در درون او از کجا آمده است، و این ندایی که او را از درون به آسمانی فراتر از همه آسمان ها فرا می خوانَد؟

انسان می داند که حقیقت وجود او در مقامی فراتر از این تعلقات روزمره زمان فانی است. او چون به درون خویش می پردازد، خود را سرمدی و جاودانه می یابد و چون پای در طریق معیشت می نهد، راه را پوشیده در مناسبات فناپذیر زمان و مکان می بیند. انسان نیازمند رشته های محکمی است که او را به اصل آسمانی اش پیوند دهند، که اگر این رشته بریده شود وجود او چون خاکستری در باد پراکنده خواهد شد.

*۳۱:

آزادی هنرمند در « درک تکلیف » اوست نه در « نفی و طرد التزام به همه چیز » و البته این التزام باید از درون ذات بیرون بجوشد نه آنکه از بیرون سایه بر وجود هنرمند بیندازد. در اینجا عدم تعهد همان قدر بی معناست که اجبار، یعنی همان طور که هنرمند را نمی توان مجبور کرد، خود او نیز نمی تواند از تعهد درونی خویش بگریزد. و هر تعهدی خواه ناخواه ملازم با تکلیفی است متناسب آن، و به این اعتبار، هیچ اثر هنری نمی توان یافت که صبغه سیاسی نداشته باشد. «جورج اُرول» در این باره می گوید: «… هیچ کتابی از تعصب سیاسی رها نیست. این عقیده که هنر باید از سیاست برکنار بماند، خودش یک گرایش سیاسی است.»

هنرمند موجد یک هیجان میرا و یک تفنن زودگذر نیست و این سخن نیز درست نیست که هنرمند را فقط صاحب رسالت اجتماعی بدانیم. و نگارنده اگر چه از به کار بردن کلمه « رسالت » در این موقع و مقام اکراه دارد، اما ناگزیر باید بگوید که اگر برای هنرمند قائل به یک رسالت اجتماعی هستیم و او را نسبت به آن ملتزم می دانیم، این التزام باید عین وجود شخصی و فردی او باشد، و اگر نه، اثری ارزشمند و جاودان خلق نخواهد شد.

*۳۲:

رسالت هنر و ادبیات چیست؟ هنر و ادبیات باید ملتزم باشد و یا آزاد؟… و اصلاً در روزگاری که « آزادی قلم » از سنخ آزادی جنسی و اقتصاد آزاد است، این پرسش ها به چه کار می آیند؟

« آزادی » میان ما و آزاد انگاران مشترک لفظی است و چه بسا که این دو آزادی در ظاهر نیز مشابهت هایی با یکدیگر داشته باشند. آن آزادی که می گویند، « رهایی از هر تقید و تعهدی » است و این آزادی که ما می گوییم نیز « آزادی از هرتعلقی » است. تفاوت در آنجاست که ما حقیقت انسان را در خلیفة اللهی او می جوییم و بنابراین ، « انسان کامل » و « عبدالله » را مشترک معنوی می دانیم، اما آنان بندگی خدا را نیز از خود بیگانگی می دانند. در این صورت، اگر برای بشر قائل به حقیقتی فردی و یا جمعی نباشند که با رهایی از تقییدات و تعهدات به آن رجوع کند، در واقع انسان را به « خلأ » احاله داده اند و به « هیچ »؛ و چه تفاوتی می کند که این یک « هیچ فلسفی » باشد و یا یک « هیچ حقیقی »؟ این « هیچ » شاید « محال فلسفی » نباشد اما « محال حقیقی » است و انسان امروز این محال را تجربه کرده است. آنچه او از خود ـ به مثابه انسان ـ می شناسد، محال حقیقی است و آن سان که او – به مثابه انسان – می خواهد زیست کند، باز هم محال حقیقی است. چگونه می توان انسان بود و چون حیوان زیست؟ چگونه می توان خلیفة الله بود و خود را از جرگه حیوانات محسوب داشت؟ انسان امروز بر یک « فریب عظیم » می زید و بزرگ ترین نشانه این حقیقت آن است که خود از این فریب غافل است؛ می انگارد که آزاد است، اما از همه ادوار حیاتِ خویش دربندتر است؛ می انگارد که فکر روشنی دارد، اما از همه ادوار حیاتِ خویش در ظلمت بیش تری گرفتار است.

آزادی در نفی همه تعلقات است جز تعلق به حقیقت، که عین ذات انسان است. وجود انسان در این تعلق است که معنا می گیرد و بنابراین، آزادی و اختیار انسان تکلیف اوست در قبال حقیقت، نه حقّ او برای ولنگاری و رهایی از همه تعهدات. و مقدمتاً باید گفت که هنر و ادبیات نیز در برابر همین معنا ملتزم است.

*۳۳:

ادامه »

*۲۰:

ولایت فقیه نمی تواند با پارلمانتاریسم و دموکراسی جمع شود و این گفته البته به آن معنا هم نیست که ولایت فقیه با استبداد و یا توتالیتاریسم جمع می شود؛ خیر، ولایت فقیه یک نظام حکومتی جدید است که نه با دموکراسی و نه با استبداد جمع نمی شود و هرگز در جهان جدید سابقه ای نداشته است.
ولایت فقیه با حاکمیت کلیسا نیز، چه به صورت فعلی و چه در صورت قرون وسطایی آن، نسبتی ندارد و بنابراین، غرب و غرب زدگان با معیارها و منطق خویش هرگز امکان درک آن را ندارند.

ایمان آوردن به ولایت فقیه منطق دیگری می خواهد که از دین کسب می شود و دین نیز بر وحی مبتنی است. نمی خواهم بگویم که ولایت فقیه عُقَلایی نیست یا با استدلال عقلی قابل اثبات نیست، اما دین کار را فقط به عقل مردمان واگذار نکرده است و پیامبران، شرایع را نه از راه استدلال عقلی بلکه از طریق وحی در می یافته اند، و اگر نه، تکلیف ما با عقل کج اندیش این عوام عالم نما که بت دموکراسی را می پرستند چه بود؟

ترجمه دقیق دموکراسی « ولایت مردم » است که در مقابل ولایت فقیه قرار می گیرد و با آن  جمع نمی شود، اگر چه فقیه نیز برخوردار از آرای مردم است؛ و به هر تقدیر، از آنجا که آرای مردم باید از طریق نمایندگانشان اظهار و اعلان شود، وجود نوعی پارلمان نیز در نظام حکومتی ولایت فقیه ضرورت پیدا می کند. اما صرف وجود پارلمان به مفهوم پذیرش دموکراسی نیست.

نظام حکومتی ولایت فقیه نظام جدید و بی سابقه ای است که اگر چه نوعی حکومت تئوکراتیک – یا به عبارت عامیانه خدامحورانه – است، اما با هیچ کدام از قوالب حکومتی تجربه شده انطباق و یا حتی شباهت ندارد.

ولایت فقیه مبتنی بر اسلام ناب است که هم از حقوق بشر و هم از آزادی دریافتی کاملاً متفاوت با مشهورات و مقبولات بین المللی دارد. تفاوت معنای آزادی و حقوق بشر در نزد ما با آنچه در جهان امروز معمول است آن همه زیاد است که می توانیم با یقین بگوییم که ما و غربی ها فقط در لفظ اشتراک داریم و نه در معنا.

*۲۱:

ما باید بدانیم که در چه دنیایی زندگی می کنیم و با توجه به این واقعیت ها، راه هایی برای حفظ فرهنگ خودمان و مبارزه با «غرب» پیدا کنیم. با فرار کردن و انزوا گرفتن و دیوار به دور خود کشیدن که مسئله ما حل نمی شود. ما عادت کرده ایم که برای دور ماندن از خطرات، اصل را بر پرهیز بگذاریم. این واکنش تا آنجا کارساز است که بتوان از منطقه خطر فاصله گرفت. وقتی طوری در محاصره خطر واقع شدیم که دیگر امکان فرار کردن وجود نداشته باشد، باید جنگید و محاصره را شکست. از همان آغاز، جامعه دیندار در برابر غرب و مظاهر آن همواره چاره را در آن می یافته که پیله ای امن برای خود دست وپا کند و به درون آن بخزد. اوایل کار حتی با تأسیس مدرسه هم مخالفت می ورزد… و اگر از این نظر گاه بنگریم، چه بسا که حق را نیز به او بدهیم؛ مدارس جدید برای حفظ و توسعه وضع موجود ایجاد شده اند و دین مأمور به تحول است. اما تقدیر این بوده است که تمدن جدید همه دنیا را تسخیر کند و جامعه دینی ناگزیر به میدان یک مواجهه بسیار جدی کشیده شود. همین عکس العملی که اکنون در برابر ویدئو وجود دارد پیش از این در برابر رادیو و بعد تلویزیون نیز وجود داشته است. این مواجهه توفیقی اجباری است که به انکشاف حقیقت دین مدد خواهد رسانید و نه فقط مددرسانی، که اصلاً در عالمی که حقایق به اضدادشان شناخته می شوند، این تنها راه ظهور و انکشاف حقیقت دین است. حقیقت دین در جهاد رخ خواهد نمود نه در رهبانیت؛ و پناه گرفتن در پس دیوارها و صندوقخانه ها در مواجهه با دنیای جدید نوعی رهبانیت است… در این مواجهه ما خواهیم آموخت که…

*۲۲:

آزادی غربی توهّمی بیش نیست؛ با این آزادی، بشر بنده تمنّیات خویش می شود و فراعنه جدید عالم – که بوش و ریگان و سیاستمداران کنونی جهان جز دست نشاندگان آنها نیستند – فرصت حاکمیت می یابند. آنها بر جهان شهوات بشر حکم می رانند. پس این آزادی، عین بندگی و بردگی است، منتها به صورتی پنهان… و با همین رشته های پنهان است که فراعنه یهودایی این عصر جاهلی شیرازه جان افراد بشر را در کف سیطره خویش گرفته اند و آنان را به هر سوی که می خواهند می برند… و بشر تا خود را از این تمنّیات خلاص نکند نمی تواند به آزادی حقیقی دست یابد و سیطره و ولایت طاغوت ها را انکار کند.

*۲۳:

انتخاب « مایکل جکسون » به عنوان بهترین هنرمند دهه هشتاد از جانب « جرج بوش »، رئیس جمهوری آمریکا، از زمره رویدادهایی است که نقاب از باطن پلید غرب بر می گیرد و حجت را حتی بر مردمی که با زبان بحث های نظری آشنا نیستند، تمام می کند. سیاستمدارانی چون بوش سلف او « ریگان » با اعمالی نظیر این، حکومت شیطانی خویش را با بت پرستی فضاحت بار جوانان آمریکایی به یکدیگر پیوند می زنند و این، درست همان حقیقتی است که باید درباره دموکراسی غربی گفته شود: « دموکراسی غربی، حکومتی فرعونی است که بنیان استعباد خویش را با رشته هایی پنهان بر بهیمیّت بشر استوار داشته است. »
آزادی غربی توهّمی بیش نیست؛ با این آزادی، بشر بنده تمنّیات خویش می شود و فراعنه جدید عالم – که بوش و ریگان و سیاستمداران کنونی جهان جز دست نشاندگان آنها نیستند – فرصت حاکمیت می یابند. آنها بر جهان شهوات بشر حکم می رانند. پس این آزادی، عین بندگی و بردگی است، منتها به صورتی پنهان… و با همین رشته های پنهان است که فراعنه یهودایی این عصر جاهلی شیرازه جان افراد بشر را در کف سیطره خویش گرفته اند و آنان را به هر سوی که می خواهند می برند… و بشر تا خود را از این تمنّیات خلاص نکند نمی تواند به آزادی حقیقی دست یابد و سیطره و ولایت طاغوت ها را انکار کند.
مایکل جکسون، خواننده آمریکایی مظهر تمامی مفاسدی است که جامعه کنونی غرب بدان گرفتار آمده و در عین حال، صورتِ مجسَّم هنر به مفهوم جدید آن است. وارونگی بشر جدید چنین اقتضا دارد که همه چیز وارونه شود و کلمات به مفاهیمی وارونه حقیقت دلالت یابند. اگر هنر همواره تا پیش از جاهلیت جدید، معنای « کمال » داشته است و اهل کمال را هنرمند می خوانده اند، مقتضای وارونگی مفاهیم در عصر جدید آن است که لفظ هنر به مفهوم « زوال » دلالت داشته باشد و هنرمندان – آنچنان که بوده اند – فاسدترین مردمان باشند.
فضای هنری کشور ما پیش از انقلاب اسلامی مَثلی بسیار مناسب برای آن فضاحتی است که در جهان هنر امروز جریان دارد. بعد از پیروزی انقلاب این فضا عیناً به خارج از کشور، به آمریکا و اروپا، انتقال یافت و اکنون نشریاتی که از جانب ایرانیان خارج از کشور انتشار می یابد رونوشت برابر اصل نشریاتی است که در اواخر دوران حاکمیت شاهان در این سرزمین انتنشار می یافت. هنرمندانی کذایی، از خوانندگان و نوازندگان و رقاصان و شومَن ها و هنر پیشه ها و کارگردان ها گرفته تا شاعران و نویسندگان و روزنامه نگاران و نقاشان و مجسمه سازان… گوی فساد و هرزگی و فحشا را حتی از درباریان نیز ربوده بودند و هنوز هم اصیل ترین سلطنت طلبان همینان هستند. حکومت های شیطانی ناگزیر هستند که خانه عنکبوتی خویش را بر بنیان های فساد و فحشا و سوائق و غرایز حیوانی وجود بشر بنا کنند و لهذا، شاه و شاه بانو نیز با هنرمندان وارونه این مرز و بوم همان می کردند که جرج بوش با مایکل جکسن می کند. مگر نه اینکه هنرمنـدان این مرز و بوم نیز جوجه های ملکه بودند و در ظّل توجهات خاصّ ملوکانه پرورش می یافتند؟

ادامه »

*۱۱:

تردید دارم که در سیاره زمین هنوز هم جوامعی وجود داشته باشند که تسلیم اقتضائات تمدن اروپایی که جهان امروز را یکسره در تسخیر دارد نشده باشند. نهادهای اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی دنیای متمدن تا آنجا انسان جدید را محاصره کرده اند که اصلآ تصور دیگری از «حیات بشری» جز اینکه هست ندارد. بچه ها در میان خانواده هایی به دنیا می آیند که عادات و فرهنگ ملازم با همین صورت خاص از از زندگی بشری را به ناچار پذیرفته اند. تلویزیون ها در واقع امر با یک آنتن مشترک در سراسر جهان به یک فرستنده مرکزی متصلند که یک پیام مشترک جهانی را به جذاب ترین صورت ها ارائه می دهد.

کودکان پای تلویزیون ها رشد می کنند و به مهد کودک ها ،کودکستان ها و مدارس و دانشگاه هایی می روند که باز هم از آموزش پرورش و تعلیم و تعلم هیچ تصور دیگری جز این که هست ندارند. این آموزشگاه ها، از مهد کودک تا دانشگاه ،متعهدند که شهروندان خوب و مطیع و کاملاً استانداردی برای دهکده جهانی تربیت کنند _ و چنین می کنند. بالاخره ضرورت معاش جوانان را _ تحصیل کرده و یا تحصیل ناکرده_ به صورتی جابرانه و مکانیکی به درون نهاد هایی اجتماعی می راند که بر سراسر سطح کره زمین گسترده اند و با یک مکانیسم واحد و در خدمت غایاتی مشترک اداره می شوند . تمدن نهادی شده غرب که موفق شده است فرهنگ خویش را به صورت اشیایی هدفمند و نظامی تکنولوژیک که روز به روز به آخرین مراحل اتوماسیون _خودکاری _ و دقت ریاضی وار نزدیک می شود در آورد و از طریق متدولوژی و ابزار پیچیده اتوماتیک جهان را تسخیر کند، مطلقاً اجازه نمی دهد که هیچ یک از افراد بشر صورت دیگری از حیات را جز این که اکنون هست تجربه کنند. و بنابراین ، وضع انسان در برابر حیات یک وضع «جبری» است. او حق انتخاب ندارد و بنابراین ، اصلا آزاد نیست. ازادی در اختیار انتخاب است ، در اراده آزاد ، و حال که که بشر نمی تواند هر طور که خود می خواهد زندگی کند و از این بدتر ، حتی کم ترین امکان شناخت صورت های دیگری از زندگی انسانی را از دست داده است، چگونه باید از آزادی و اختیار سخن گفت؟

*۱۲:

کافکا راست می گوید : لازمه عمل مسئولانه آزادی است، و در جهان کنونی انسان با زنجیر به دنیا می آید ، زنجیر هایی نادیدنی که او را خواه ناخواه و بی آنکه بداند، به سوی غایاتی که ملازم با تمدن کنونی است می کشانند. این تناقض هنگامی خود را به صورت تمام نشان می دهد که بدانیم همین بشری که جامعه محیط بر خود را «باز» می داند و به تقدیس آزادی روی می آورد ، در هیچ یک از ادوار حیات خویش بر کره زمین تا این اندازه که امروز هست اسیر و برده نبوده است ؛ نه فقط برده «نفس اماره» خویش ، بلکه زندانی تمدنی که افراد بشر را از گهواره تا گور به بند کشیده است.

*۱۳:

تحولی تاریخی بشر جز از طریق انقلاب ممکن نیست. آنان که این نظریه را نمی پذیرند، به وضع موجود دل بسته اند. در درون انسان میلی برای ماندن هست و میل دیگری هم برای رفتن؛ و این دومی قوی تر است. از آنجا که بشر اهل عادت است و دل به ماندن می سپارد،تحول تاریخی اش جز از طریق انقلاب ممکن نیست. انقلاب یک تغییر دفعی است و ناگهانی روی می دهد و همه عادات گذشته را در هم می ریزد و بنابراین، نمی تواند که صورتی مدام پیدا کند. «انقلاب دائمی» یک آرزوی شیرین، اما دست نیافتنی است. زندگی فی نفسه ملازم با عاداتی است که او را دعوت به ماندن می کنند و انقلاب کوچیدن است. عشایر کوچ رو با آنکه عاداتشان را نیز با خویش به ییلاق و قشلاق می برند و کوچیدنشان از مصادیق هجرت معنویت نیست، رفته رفته وادار به ماندن می شوند و هم اکنون نیز، جز گروه هایی قلیل از آنان، همه را جاذبه اسکان بلعیده است.

گستره عادات هر چه عمیق تر و وسیع تر باشد، انقلابی بزرگ تر لازم است تا بندهایش را از دست و پای جان بشر- بگسلد و خواه ناخواه چنین نیز خواهد شد- و هر چه عادات ملازم با ماندن عمیق تر و وسیع تر باشد، درد و رنج هجرت و انقلاب بیشتر است و بنابراین، از هم اکنون می توان وسعت مصائبی را که «انقلاب جهانی فردا» برای بشر پیش خواهد آورد، به حدس و گمان دریافت. تردیدی نیست که بشر امروز از یک «انقلاب جهانی» گریزی ندارد، چرا که تمدن امروز خواه ناخواه وسعتی جهانی یافته است. هیچ یک از تمدن های گذشته پایدار نمانده اند، چرا که تمدن دعوت به ماندن و سکون و استقرار می کند و ذات بشر عین بی قراری و تحول است. قرار انسان در بی قراری است چرا که او «دارالقرا» را در بهشتی بیرون از این عالم می جوید و بهشت های زمینی ، هر چند او را برای زمانی کوتاه بفریبند، نمی توان که از هجرت معنوی بازش دارند. این یک کشش ماوراءالطبیعی است که هرگز تعطیل بردار نیست، اگر چه ممکن است همچون جزر و مد آب اقیانوسها، در تبعیت از یک نظم ادواری شدت و ضعف داشته باشد.

*۱۴:

این روزگار اصلاً روزگار وارونگی انسان هاست و به مقتضای این وارونگی، نه عجب اگر کلمات هم وارونه شوند و اصطلاحاً بر مفاهیمی دلالت کنند که متضاد و متناقض با معانی حقیقی آنهاست! لفظ عرفان را هم مثل بسیاری دیگر از الفاظ – علم، آزادی، عقل، سیاست و… - از معنا تهی کردند و در پوسته ظاهری آن هر آنچه خواستند ریختند و کسی هم نتوانست دم بر آورد… و چیزی نگذشت که دیدیم دجّال به لباس حق در آمد و سامری خود را در پسِ نقاب موسی پنهان داشت و عرفان با جنون و فساد و فتنه شیطانی جمع شد.

و البته دامن کبریای حق از این گَردها مبرا بود و عرفانی حقیقی در تنهایی و تاریکیِ حجره ها معارج سلوک را با قدم صدق پیمودند و بار دیگر روح خدا از شمس وجود یک عارف راستین تجلی یافت و بساط فرعون را در هم پیچید و نقاب از چهره سامری باز گرفت و…

انعکاس اشعه نورش در آینه فطرت های پاک، آسمان دنیا را ستاره باران کرد و در مصاف با شیطان، جبهه های جهاد فی سبیل الله، مَجلای تلألوانسان هایی شد که آبروی عرفان را باز خریدند و شأن حقیقیش را بدان باز گرداندند. عرفای دروغین به سوراخ های دود آکنده خویش خزیدند و میدان را به اهلش واگذاشتند و دیگر در طول هشت سال جنگ سخنی از آنان و دروغ بافی ها و شعبده پردازی ها یشان در میان نیامد.

… اما چه شد که هنوز خون قربانی بر مسلخ قطعنامه 598 نخشکیده، بار دیگر خروش عارفانه نی عرفان هندی (!) به صدا در آمد و مارهای هفت رنگ سر از هفت سوراخِ سبدهای ده ساله در آوردند و خمیازه کشان صحنه های تئاتر و شعر و ادبیات ژورنالیستی را از رقص های عارفانه انباشتند؟ چه شد که هنوز بسیجی های عارف از جبهه های عشق باز نگشته و جام زهر از گلوی نازنین آن زین العرفا پایین نرفته، بار دیگر لفظ عرفان به همان معنای فراموش شده خویش بازگشت و یک بار دیگر درِ باغ عرفان دروغین به روی عقده های تل انبار شده باز شد و…؟

کسانی که بار هشت سال جنگ و ده سال انقلاب را بر گرده صبر و قناعت و تقوا و عشق و عرفان خویش کشیده بودند، لاجرم دل آزرده به نخلستان های غربت حق پناه آوردند و راز دل های خویش را در چاه های تنهایی زمزمه کردند و ملائک نیز با آنان هم صدا شدند؛ ملائکی که از شرمِ سر بریده سَید العرفا و الشهدا هزار و سیصد و پنجاه سال است سر در گریبان نهفته اند. و چرا اینچنین نشود وقتی غرب زدگی همچون وساوس شیطان، با خون در رگ های ما جاری است؟

*۱۴:

در اینجا یاد آوری اینکه می گویند « شیطان بوزینه یا مقلد مضحک خداست » و « به شکل فرشته روشنایی در می آید » کاملاً بجاست.

اصولاً مثل این است که، بگوییم که شیطان به شیوه خاص خود تقلید می کند، یعنی هر چیز، حتی آن چیزی را که مایل است با آن به مقابله برخیزد طوری دگرگون و قلب می کند که بتواند آن را به خدمت اهداف خود در آورد…

با این ترتیب، شیطان در برابر تمامی اموری که به ساحت قدس باز می گردد و با روحانیت و عرفان سرو کار دارد، معادلی دروغین می سازد و آن را در پسِ نقاب تزویر و تقلید پنهان می دارد. پس در برابر نظام حقیقی عالم دنیای وارونه ای نیز پدید می آید که با نظام حق « تناظر معکوس » دارد و بر این اساس باید توقع داشت که در برابر همه مظاهر حق، مظاهری شیطانی نیز به صورت وارونه و معکوس وجود داشته باشد:

ادامه »

آن چه پیش رو دارید، ۴۰ بریده از مجموعه مقالات گران سنگ به یادگار مانده از آن متفکر فرزانه است که توسط «مشرق» گزینش و به شاگردان معنوی و علاقمندان به ساحت فکری و معنوی او، تقدیم می گردد:

روحمان با یادش شاد

هدیه به روح بلندپروازش صلوات

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

*۱:

امّ القرای تمدن اسلامی، یونان باستان نیست و همه می دانند که حضرت امام خمینی کتاب «ولایت فقیه»(27) را که به مثابه « روح القوانین » حکومت اسلامی است ده ها سال پیش از پیروزی انقلاب با رجوع به قرآن و روایات نگاشته بودند و نهادهایی که اکنون در حکومت جمهوری اسلامی وجود دارد نه در تأسی به حکومت دموکراسی بلکه در رجوع به « امّ القرای تمدن اسلامی که صورت محقّق مدینة النبی است » موجودیت یافته اند، و تردیدی نمی توان داشت که اگر حتی پارلمان – مجلس شورا – نمی توانست صورتی موجه از حضور مردم و بیعت آنان را با ولایت فقیه ارائه دهد هرگز در نظام اسلامی موجودیت نمی یافت.

وجود پارلمان را در نظام جمهوری اسلامی نمی توان به مفهوم پارلمانتاریسم گرفت و اگر چه نظام اسلامی در قوانین اساسی خویش، وجود آزادی ها را به طور مشروط مورد تأکید قرار داده است، اما این آزادی ها را هرگز نمی توان با معنای لیبرالیستی آزادی در غرب یکی دانست. نظام جمهوری اسلامی یک نظام ولایی است که حول شمس ولایت فقیه تشکیل شده است و بنابراین، نهادهای سیاسی و اجتماعی نه در جهت تأمین حاکمیت مردم بر خودشان – که اصلاً نمی تواند مفهوم واقعی داشته باشد و همیشه در همه جا نخبگان، قشری از اقشار مردم هستند که حاکمیت را در دست دارند – بلکه در جهت تسرّی و تنفیذ احکام اسلام در جامعه از طریق رهبری فقیه که مردم نیز با او بیعت کرده اند تشکل یافته اند. این حکومت را نه می توان دموکراسی خواند و نه با هیچ عنوان وارداتی دیگر، هر چند که جمهوری اسلامی خود را نسبت به تأمین بسیاری از آزادی هایی که در حکومت های دموکراسی معمول است متعهد بداند – که می داند.

نمی خواهم بگویم که جمهوری اسلامی همان صورت غایی و مطلوب مدینه اسلامی و حکومت آن است، اما با اطمینان می توان گفت که این بهترین صورت ممکن – با عنایت به شرایط زمان و مکان – برای حکومتی است که می خواهد در همه ارکان و اجزا و اعمال خویش رجوع به حقیقت اسلام داشته باشد و مسلماً مدخلیت شرایط و مقتضیات تاریخی را در این معنا هرگز نمی توان نادیده گرفت.

*۲:

به راستی که بود که در جریان انقلاب با مشت در برابر تانک ایستاد و گلوله های اسرائیلی و آمریکایی را به جان خرید و خونش را هدیه نهرهای میدان ژاله کرد تا شعار « خدا، قرآن، خمینی » را به جای شعار « خدا، شاه، میهن » بنشاند؟ که بود که در کردستان سر خویش را بهای حفظ تمامیت ارضی ایران گرفت و مُثله شد تا ایران مُثله نشود؟ که بود که در برابر منادیان التقاط تا آنجا ایستاد که در شکنجه گاه های مافیایی منافقان شیطان پرست، ناخن هایش را کشیدند و پوستش را با آب جوش کندند و دست وپایش را اره کردند و چشمانش را زنده از کاسه سرش بیرون آوردند و افطارش را با گلوله باز کردند و زن و فرزندانش را در جلوی چشمانش آتش زدند تا لب از شعار « حزب فقط حزب الله، رهبر فقط روح الله » ببندد، و نبست و اجازه نداد که انقلاب اسلامی نیز به سرنوشت انقلاب های دیگری دچار شود که بعد از پیروزی مردم، و درست در هنگام استقرار نظام، رئیس جمهور و اعضای کابینه و نمایندگان پارلمانش با هواپیما از غرب سر می رسند و میراث شهدا را همان جا در سالن ترانزیت تقسیم می کنند… و بعد هم با نام توسعه اقتصادی و پیشرفت و تجدد و تمدن و نهادهای دموکراتیک و آزادی، شیطانی را که مردم از در رانده اند از پنجره به درون دعوت می کنند؟

که بودند آنان که گروه گروه در خرمشهر زیر شنی تانک های روسی له شدند و با نارنجک های اسرائیلی تکه تکه شدند و در هر قدم از هر کوچه شهر، شهیدی دادند تا نام « شیعه » را مترادف با معنای « مرد » نگاه دارند و حدیث اَلسّلمانُ مِنّا اَهلَ البَیت را درباره فرزندان « سلمان فارسی » تفسیر کنند؟ که بودند آنان که در ایستگاه هفت و دوازده و ذوالفقاریه… جنگیدند تا آبادان «عبادان» نشود؟ که بودند که رنگ سرخ خون پاکشان از فراز مسجد جامع سوسنگرد بر آسمان پاشید و غم شهادتشان جاودانه در غروب سوسنگرد ماند؟ که بودند آنان که هویزه را کربلا کردند؟…

و چه بگویم؟ مگر می توان آن هشت سال را که به هشتاد هزار سال عمر آنان که سیاره زمین را بدل از طویله گرفته اند می ارزد، در هشت سطر خلاصه کرد؟ که بودند آنان که حقیقت قدسی انقلاب اسلامی را در میدان های هشت سال دفاع مردانه ظهور بخشیدند و چه بود جز درد دین و عشق ولایت که آنان را می توان این همه استقامت بخشید؟… و اگر اینان نبودند، اکنون آیا چیزی از میراث انقلاب بر جای مانده بود که حالا آقایان میراث خوران خوش نشین دیار غرب و وابستگان داخلی استکبار و خود باختگان مرعوب مدینه فاوستی، رجّالگان و زُنّاربستگان دِیر «مایکل جکسون » و شیفتگان جزایر ناتورالیست ها و مدّاحان پروسترویکای مفلوک شوروی مفلوک تر و نوچه های کمربسته « بوش » قداره بند و بُزمجه های از ترس رعد و برق به سوراخ خزیده… بر سر تقسیم آن با ما که همه جان و مال و فرزندان و پدران و مادران خویش را به مسلخ عشق بردیم تا ولایت فقیه بماند، به جدال برخیزند؟ و کدام جدال؟ اگر این پهلوان پنبه های جُبّان فضای خالی میان سطور نشریاتِ نشخوارگر جویده های فرنگیان اهل نبرد بودند که حداقل یکی از آنها در طول این هشت سال و لااقل در یکی از خطوط آرام پشت جبهه می دیدیم… که ندیدیم.

*۳:

جهان امروز در دوران انتقال از یک عصر به عصری دیگر قرار دارد و تا آنگاه که این انتقال به انجام رسد دیگر روی ثبات را به خود نخواهد دید. این دوران با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران آغاز شده است و به این لحاظ، دهه شصت را باید اولین دهه از تجدید عهد محسوب داشت. غرب با شاخک های حسی خویش، فراتر از عوالم درک کامپیوتری، این حقیقت را در یافته است و بنابراین، می کوشد تا با اثبات سیادت خویش بر جهان راه را بر تصوراتی از این دست – که دوران تمدن غرب را پایان گرفته می دانند – ببندد. در هر شرایط دیگری شاید غرب به واکنشی چنین گسترده و متحد در برابر اشغال کویت دست نمی زد، چرا که می دانست با این تغییر ظاهراً جزئی در جغرافیای سیاسی جهان، تعادل ناپایداری که حداقل از بعد از جنگ جهانی دوم به سود غرب ایجاد شده است درهم ریخت و سر منشأ تحولات زنجیره ای متعددی خواهد شد که در کم تر از ده سال، چهره کره زمین را کاملاً متحول خواهد ساخت. غرب با هر تحولی که منتهی به غایات او نگردد مخالفت خواهد کرد، اما میزان این مخالفت فی نفسه می تواند حکایتگر اهمیت مسئله حاضر در نگاه غرب باشد. بعد از چهار پنج قرن از رنسانس، انقلاب اسلامی ایران تنها تحولی است که خارج از عهد فرهنگی رنسانس روی می دهد، و لذا برای اَ حراری که حُریت را در استقلال از غرب می بینند، «دهه شصت» درخشانترین برهه تاریخ معاصر جهان است. بر همین قیاس، همه همت غرب نیز مصروف آن است که انقلاب اسلامی را در نظام گسترده و سیستماتیک فرهنگ خویش ببلعد.

*۴:

در رسانه های همگانی فرهنگ نوعی کالاست که مطلوب ذائقه مصرف کنندگان تولید می شود. کافی است فی المثل به ازاله معنوی کلمه « ایثار » در رسانه های همگانی در طول این چند سال  بعد از اتمام جنگ نظر کنیم. ایثار در حقیقت امری خلاف آمد عادت است که پرتوی از خورشید ذات انسان را تجلی می دهد. در سال های جنگ، این کلمه می توانست به راستی بر مدلول حقیقی خویش دلالت کند، اما از آن هنگام که این کلمه در کف رسانه ها افتاد و آنها تلاش کردند تا آن را در « مکانیسم تولید فرهنگی » خویش معنا کنند، « ایثار » رفته رفته از معنا تهی  شد و اکنون از آن جز پوسته ای ظاهراً سالم اما تهی از مغز باقی نمانده است. رسانه های همگانی می کوشند که فرهنگ را فرموله کنند و فرموله کردن فرهنگ مفهومی جز تبدیل فرهنگ به ضدّ فرهنگ ندارد. « عادت » نه تنها عمل را از معنا تهی می کند بلکه در برابر تعالی و تحول  معنوی نیز می ایستد. عادت انسان را به ایستایی می کشاند حال آنکه تعالی در تحول و پویایی است.

از خلاف آمد عادت بطلب کام که من
کسب جمعیت از آن زلف پریشان کردم

*۵:

قواعد دیپلماسی برای حفظ موازنه قوا در جهانی صورت گرفته است که آمریکا بر آن سیطره دارد و بنابراین ، تنها آمریکاست که اجازه دارد تا قوانین این بازی را رعایت نکند. دیگران موظف هستند که نه تنها تسلیم این بازی بین المللی شوند، بلکه اصلاً به روی مبارک خویش نیز نیاورند که این فقط یک بازی است. از این لحاظ دیپلماسی به هنر پیشگی شبیه است ، اگر چه به مراتب از آن دشوارتر است ، چرا که بر یک نمایشنامه معین و آزموده متکی نیست. بازی دیپلماسی نیز بازی مرگ است و هر که در این بازی بازنده شود باید بمیرد، اما به مرگی واقعی؛ کافی نیست که مردن را بازی کند، که در این بازی فقط باختن است که بازی نیست .

آمریکا اجازه دارد که قواعد بازی را رعایت نکند و وقتی هم که چنین می کند ، باز قاعده بر این است که نه فقط همه خود را به نفهمی بزنند ، بلکه این خلاف آمد را نیز به مثابه یکی از قواعد بازی توجیه کنند. وقتی این توجیه اصل باشد، بازی می تواند هر قاعده ای به خود بگیرد وکسی هم حق اعتراض ندارد . انقلاب اسلامی، چه بخواهیم و چه نخواهند، ما را از این بازی بین المللی بیرون کشیده است . اما جهانی که آمریکا بر آن سیطره دارد _ یعنی کره زمین _ جهانی نیست که در آن بتوان برای همیشه از این بازی جهانی بیرون کشید . مکر این عالم در آنجاست که «زندگی واقعی» و «بازی» را به یکدیگر مبدل ساخته و بنابراین ، «واقعیت» چنین صورت پذیرفته است که هر که در بازی شرکت نکند «دیوانه» می پندارندش. و فقط به این پندار نیز بسنده نمی کند: می گیرندش و در بند غل و زنجیر گرفتارش می کنند و این همه در چشم مردمان نیز عادلانه می نماید.

ادامه »