ريشه هاي حسد

خودبيني و خودخواهي، چه فتنه ها که بر نمي انگيزد.زشتي ها را مي پوشاند و گاه آن ها را زيبا هم نشان مي دهد و انسان اسير خود، نمي تواند واقعيت خود را ببيند.
از سوي ديگر همين صفت نسبت به ديگران برعکس کار مي کند؛ يعني انسان خودخواه خوبي هاي ديگران را نمي بيند و عيب هايشان را دو چندان مي بيند و اين گونه خود را برتر از ديگران مي يابد. گمان مي کند که او بايد بيش تر مورد احترام باشد، افزون تر از ديگران برخوردار باشد، ديگران به او سلام کنند، ديگران به احترامش از جا بلند شوند، ديگران به حضور او بروند يا به او تلفن بزنند؛چرا که شايستگي هاي او و شرف و مقام او بالاتر است!
غافل از اين که بالاترين انسان ها، متواضع ترين آن ها نيز بوده اند. ببينيد.
پيامبراسلام (ص) را که بر بالاترين سکوي قهرماني انسانيت ايستاده است و درعين حال،درسلام کردن برهمه پيشي مي گيرد و در مجلس ها جايگاه خاصي برخود بر نمي گزيند.
خلاصه اين که خودبيني سراز تکبر در مي آورد و تکبر صفتي خانمان براندازاست. ابليس با آن مقام بالايي که در پيشگاه خدا داشت، به خاطرتکبرش نسبت به آدم،از درگاه الهي رانده شده است. او خود را برتر از آدم ديد و حسادتش نسبت به آدم گل کرد.
ور حسد گيرد تو را در ره گلو
در حسد ابليس را باشد غلو
کو زآدم ننگ دارد از حسد
با سعادت جنگ دارد از حسد
عقبه اي زين صعب تر در راه نيست
اي خنک آن کش حسد همراه نيست .
وقتي خداوند علت سجده نکردن را از ابليس جويا شد،او خود را با آدم مقايسه کرد و گفت: تو مرا از آتش خلق کردي،ولي آدم را از گل آفريدي. او آتش را برتر از گل مي دانست و بدين سان خود بزرگ بيني اش سر از حسادت در آورد.تا جايي که دست از بندگي خدا شست و لعنت الهي را تا قيامت به جان خريد.فيض کاشاني داستان ديگري را درباره عاقبت عجب و خودبزرگ بيني نقل مي کند:
امام صادق (ع) فرمود: «بپرهيزيد از حسد و بر يکديگر حسد نورزيده.»
آن گاه فرمود: «يکي از برنامه هاي حضرت عيسي، گردش در شهرها بود. در يکي از سفرهايش، يکي از اصحاب خود را که کوتاه قد بود و از ملازمين حضرت بود، همراه خود برد. در بين راه به دريا رسيدند؛ عيسي (ع) با نام خدا پاي روي آب گذاشت و شروع به رفتن کرد. آن ملازم هم سخن عيسي را تکرار کرد و به دنبال او روي آب حرکت کرد. در وسط دريا عجب (خود بزرگ بيني) بر نفس او داخل شد و با خود گفت: عيساي پيامبر (ع) روي آب راه مي رود، من هم بر روي آب راه مي روم، پس برتري او از من در چيست؟ همين که اين حرف را زد، در آب فرو رفت و از عيسي (ع) کمک طلبيد.حضرت دست او را گرفت و از درون آب بالا کشيد و به او فرمود: «چه گفتي که در آب فرو رفتي؟» حقيقت خيال دروني خود را گفت. فرمود: «خود را در غير جايگاهي که خدا برايت معين کرده، قرار دادي و مورد غضب خدا قرار گرفتي؛ پس توبه کن تا منزلت سابق را بازيابي».او توبه کرد و پشت سر عيسي به راهش ادامه داد».آن گاه امام صادق (ع) فرمود: «از خداي بترسيد و از حسد پرهيز نماييد»
علاوه برتکبر و عجب، مي توان عامل ديگري را به عنوان ريشه حسد معرفي کرد. کساني که در معرض توجهات ديگران قرار گرفته اند و بر حسب اهميت شغل و مقام و شخصيت، توجهات ديگران را به خود جلب مي کنند، از قدرت و فعاليت جسمي و روحي بيش تري برخوردار بوده و زندگي با نشاطي دارند. بشر به طور طبيعي و فطري و بدون اين که به
مکانيسم ارتباطات روحي ديگران آگاهي داشته باشد و يا به آثار و نتايج مفيد و مثبت آن در طول زندگي پي برده باشد،طبعاً از توجهات روحي ديگران احساس شادي مي نمايد و تحت تأثير آن به حرکت و فعاليت بيش تري نايل مي شود.
نياز بشر به توجه ديگران در دنيا کودکان، واضح ترخود را نشان مي دهد. آن ها به محض اين که خود را شناختند و بين خود و ديگران فرق گذاشتند،از مورد توجه قرار گرفتن، خرسند مي شوند و اگر روزي کم تر مورد توجه قرار گيرند، بدون هرگونه پنهانکاري ناراحتي خود را ابراز مي کنند.
کودکي را در نظر بگيريد که تا ديروز محبوب پدر و مادر بوده،اما اکنون اين کودک رقيب جديدي پيدا کرده است. نوزادي وارد اين خانواده شده است که همه نگاه ها را به خود جلب کرده است، توجه پدر و مادر و ديگران به کودک قبلي، به نصف، بلکه کم تر کاهش يافته است. نياز فطري کودک به توجه ديگران از يک سو و مانع شدن نوزاد ازاين توجه،از سوي ديگر، حسادت ناخودآگاهي را در دل کودک مي پروراند.
اين قضيه درکودکان به خاطر سادگي آنان، زود خودنمايي مي کند.اما در بزرگ ترها مي تواند مخفي مانده و تبديل به عقده روحي شود و عواقب بس خطرناکي داشته باشد. داستان حضرت يوسف (ع) و برادرانش را خوانديد و ديديد که نياز برادران به توجه پدر و توجه بيش تر پدر به يوسف، چه مشکل بزرگي را پديد آورد.
نتيجه اين که يکي از عوامل حسادت و رشک ورزي نياز غريزي به مطرح شدن و مورد توجه قرار گرفتن است که اگر ارضاي اين نياز با مطرح شدن ديگري به مخاطره افتد،او در معرض حسادت قرار خواهد گرفت.