ريشه گمراهي انسان
نویسنده: حضرت امام خمینی (ره)
ماهر چه داریم و هر چه بر ما میگذرد از حب نفس است و از این انانیت است. «اعدی عدوک نفسک التی بین جنبیک» یک چنین تعبیری است، از همه دشمنها بدتر است، از همه بتها بزرگتر است، مادر بتها است. مادر بتها، بت نفس شماست. از همه بتها بیشتر انسان به این[نفس] عبادت میکند، توجهش به این بیشتر است وتا این بت را نشکند نمیتواند الهی بشود، نمیشود هم بت باشد و هم خدا، این نمیشود هم انانیت باشد و هم الهیت باشد، تا از این بیت، از این بتخانه از این رها نشویم و پشت نکنیم به این بت، و رو نکنیم به خدای تبارک و تعالی و از این خانه خارج نشویم، یک موجودی هستیم به حسب واقع بتپرست و لو به حسب ظاهر خدا پرست باشیم، ما خدا را به لفظ میگوییم و آنکه در دل ما است خود ما است، خدا را هم برای خودمان میخواهیم، اگر خدا هم بخواهیم برای خودمان، لفظا میایستیم و نماز میخوانیم:«ایاک نعبد و ایاک نعستعین» میکوییم ولی واقعا عبادت، عبادت نفس است وقتی که توجه به خود باشد، همه جهات خودم باشد، همه چیز را برای خودم بخواهم، همه این گرفتاریهایی که برای بشر است از این نقطه شروع میشود همه این گرفتاریها از انانیت انسان است، تمام جنگهای عالم از این انانیت انسان پیدا میشود.
منبع: تفسیر سوره حمد ص30
ظلمت خودبيني
نویسنده: حضرت امام خمینی(ره)
ما الان در یک چاهی واقع شدهایم، در یک ظلمتی واقع شدهایم که بالاترین ظلمتها است و آن ظلمت انانیت است و اگر چنانچه از این ظلمت جارج نشویم، از این چاه خارج نشویم و از انانیت بیرون نرویم از این توجه به خود و خود خواهی و اینکه دیگران را هیچ و خود را همه چیز بدانیم الهی نخواهیم شد هر چه طرح بشود آن هم تا به نفع خودش است واقعا قبول میکند، اگر به نفع خودش نباشد حق هم باشد قبول نمیکند، یک چیزی برای این باشد فورا باورش میآید اگر به ضدش باشد اصلا به این زودیها باورش نمیآید. اینها همه انانیت است، همه گرفتاریهای شما و همه گرفتاری بشر از همین جاست، نزاع سر خودخواهی است، نزاع سر این است که من به طرف خودم میکشم و شما هم به طرف خودتان، مادامی که اینطور هست، الهیت در کار نیست، همان پرستش نفس است، حالا که میتواند از این خارج بشود؟…اول باید از این بیت خارج شد اول قدم این است که انسان قیام کند، قیام لله، بیدار بشود، خواب انسانی، ما خوابیم همه الان خوابیم وقتی که موت حاصل شد آن وقت تنبه پیدا میشود که چه هیاهو بوده است؟… خدا کند که موفق بشویم برای اینکه از چاه بیرون برویم و تبعیت کنیم از اولیای خدا برای اینکه آنها از این مهلکه نجات پیدا کردهاند و خارج شدهایم.[1]
منبع: کتاب روح عرفانی روح الله/ محمد رضا رمزی اوحدی/ موسسه توسعه فرهنگ قرآنی، 1378.
[1] .تفسیر سوره حمد، ص 31، 32، 34، 37.
تقوی
امام علي(ع): لو ان السموات و الارض كانتا علي عبد رتقا ثم اتقي الله لجعل له مخرجا و يرزقه من حيث لا يحتسب.
حضرت علي(ع) فرمودند: «گر آسمانها و زمين بر بنده اي تنگ گيرند و او از خداوند تقوي داشته باشد خدا راه خروج از اين بن بست را براي او قرار دهد و از جائيكه بگمانش نرسد او را روزي رساند»(غرر الحكم و درر الكلم، ص: 569)