توکل بر خدا
يكى از فوايد داشتن توكل، آرامش درونى و اطمينان قلبى است كه در سايه توكل به انسان دست میدهد. زمانيكه حضرت موسى قوم خود را شبانه به سوى سرزمين موعود راهبرى میكرد و سعى مینمود كه اميد ايمان به خدا را در دلشان زنده كند نزديكی هاى صبح بود كه قوم خسته موسى خود را با فرعونيان رو در رو ديدند كه آنها را دنبال مینمودند، از ترس برخود لرزيدند و اظهار داشتند كه توانِ مقابله با قومِ فرعون را نخواهند داشت. ولى حضرت موسى«ع» آنان را قوت قلب داده و گفت جاى هيچ نگرانى نيست، چون خدا با اوست.
در قرآن، چنين جريان را تعريف میكند:
«فَلَمّا تَراءَ الجَمْعانِ قَالَ اَصْحابُ موسَى اِنَّالَمُدْرَكُونَ* قَالَ كَلاَّ إنَّ مَعِىَ رَبّىِ سَيَهْديِنِ»
چون آن دو گروه يكديگر را ديدند، ياران موسى گفتند: گرفتار آمديم. موسى «ع» گفت هرگز، پروردگار من با من است و مرا راه خواهد نمود.
از ديگر ثمرات توكل به خدا عزت و سربلندى در بين مردم است. فرد متوّكل چون به خدا تكيه میكند غناىِ نسبى از مردم دارد و بخاطر رسيدن به مال و مقام از مردم التماس نمیكند لذا عزت و سربلندی اش حفظ میشود. از همه مهمتر چون خداوند عزيز است پناهنده خود را نمیگذارد كه به ذلت و خوارى دچار شود. خداوند در قرآن میفرمايد:«وَ تَوكَّل عَلَىَالعَزيزِالرَّحِيمِ»
يعنى اى پيامبر برخداوند عزيز و مهربان توكل كن.
و در جاى ديگرى میفرمايد:
«وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلىَ اللَّهِ فَأنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ»
هر كه به خدا توكل كند او را عزيز (پيروزمند) و حكيم خواهد يافت.
در تفسير اين آيات بيشتر مفسرين نوشته اند، چون خداوند عزيز است نمیگذارد كه پناهنده او (توكل كننده بدو) دچار ذلت و خوارى گردد.
حضرت صادق «ع» فرمودند:
«إِنَّ الغِنى و العِزّ يجولانِ، فَاِذا ظَفرَا بموضع التَّوكّلِ اوَطنا»
بی نيازى و عزت و سرافرازى در گردش و جابجايى هستند، پس هركجا كه به توكل برخورد كردند، در آنجا وطن بر می گزينند.
در حديثى از حضرت رسول «ص» نقل شده است.
«مَنْ سَّرهُ أنْ يكون اكرم الناس فليتّقاللّه، و مَنْ سَرَّهُ أنْ يكون اقوى النّاس فليتوكل علی اللّه، وَ مَنْ سَرَّهُ أنْ يكون أغنی النّاس فليَكُنْ بما فى يداللّه اوثَق مِنْهُ بما فى يده»
كسى كه دوست دارد محبوبترين مردم باشد از خدا تقوى پيشه كند، و كسى كه مىخواهد قوىترين مردم باشد به خداوند توكل نمايد، و كسى كه مىخواهد غنىترين باشد بدانچه در پيش خداست مطمئنتر از آن باشد كه در نزد خودِ اوست.
امام على عليه السلام :
اَلتَّوَكُلُّ عَلَى اللّه نَجاةً مِنْ كُلِّ سوءٍ وَحِرْزٌ مِنْ كُلِّ عَدُوٍ؛
توكلّ برخداوند، مايه نجات از هربدى و محفوظ بودن از هردشمنى است
.
بحارالأنوار، ج87، ص87، ح65