آیت‌الله‌العظمی عبدالله جوادی آملی:

 «قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ وَإِنْ تُطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَا يَلِتْكُمْ مِنْ أَعْمَالِكُمْ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»(۱۴ حجرات) 

ایمان گرچه اقرار لسان و عمل را باید به همراه داشته باشد، ولی تنها با لسان ایجاد نمی‌شود، بلکه اصل ایمان در قلب است و آثار آن نیز در جوارح و عمل او وجود دارد. بنابراین اگر کسی مومن است باید پیامبر را قبول کند و حرف‌های او را هم قبول داشته باشد؛ یعنی آنچه را پیامبر در قالب وحی و قرآن آورده و یا حدیث قدسی است و یا در غیر قالب حدیث قدسی باید مورد پذیرش قرار گیرد و در عمل او نیز دیده شود.
وی با اشاره به تعبیر «لَا يَلِتْكُمْ» افزود: یعنی اگر کسانی ایمان بیاورد ما چیزی از آثار ایمان آنان کم نخواهیم کرد، پس حقیقت ایمان در قلب است و نه لسان؛ از این رو فرموده اعرابی که می‌گویند ما ایمان داریم خداوند فرمود شما ایمان نیاورده‌اید زیرا ایمان وارد قلب شما نشده است.
**********
منافق هیچ عمل صالحی ندارد، زیرا ممکن است در عمل کارهایی انجام دهد در حالی که در قلب به آن اعتقاد ندارد؛ زیرا فقط برای رسیدن به دنیا اظهار ایمان کرده و کسی که فقط در حول دنیا می‌چرخد به نتیجه نمی‌رسد. به همین دلیل به تعبیر قرآن، منافقان از کفار بدتر هستند، زیرا می‌گویند ما قبول داریم ولی قبول ندارند، ولی کافر می‌گوید من اصلا دین را قبول ندارم.

اسلام در فضای تکوین مقابل ایمان نیست و معنای ایمان نیز اعتقاد و اسلام نیست بلکه داخل شدن در مامن است و مامن نیز دژ و حصن ایمان است و کسی می‌تواند وارد این مامن شود که ایمان قلبی و عمل صالح دارد و درِ ورود به این دژ نیز امامت و ولایت است، به همین دلیل فرمودند «انا مدینة العلم و علی بابها» یعنی اگر کسی از این در وارد نشود سارق است.
*****************
ذکر یونسی و ذکر یوسفی دو ذکر اساسی در قرآن است؛ این ذکر مخصوص یونس(ع) نیست و هر کس مومن باشد مشمول این مسئله است، و ذکر یوسفی نیز مخصوص ایشان نیست زیرا انبیاء ابراهیمی به همه امم خود این وصیت را کردند که مسلمان بمیرید و ایمان شما مستودع نباشد. لذا تاکید فرمودند همواره مومن باید درِ قلبش باز باشد؛ امام علی(ع) فرمود آنان که بیراهه می‌روند جنازه عمودی هستند و بعد از مدتی جنازه افقی می شوند و فرق کسی که لااله الله می‌گوید با کسی که نمی‌گوید در همین است و به تعبیر امام علی(ع) این افراد، صورت انسان دارند ولی قلبشان مانند حیوان است و کسی که گرفتار نفاق است نیز همین وضع را دارد.
این مفسر قرآن در بخش انتهایی سخنانش با بیان اینکه قلب جوانان آماده پذیرش حق است خطاب به طلاب تاکید کردند:
حضرت علی(ع) فرمود قبل از اینکه دیگران بیایند و قلب جوان را تسخیر کنند شما آن را مزرعه کارهای خوب قرار دهید تا ثمرات خوب برداشت شود.
ما اصلا مجاز نیستیم که بگوییم فضای مجازی، شما باید فضای حقیقی را در یابید زیرا شیشه و سیم، مجازی نیستند که آنچه از طریق آن منتقل می‌شود فضای مجازی باشد وهمین که اندیشه در آن منتقل می‌شود فضا، فضای حقیقی است.
منبع:حدیث نت ، سخنرانی آیت الله جوادی آملی چهارشنبه ،تاریخ 19 آبان 1395